مالیات بر ارث و چگونگی محاسبه آن در قانون جدید :

در این مقاله به موضوع مالیات بر ارث و چگونگی محاسبه آن در قانون جدید می پردازیم ؛ مطابق ماده ۱۷ قانون مالیات های مستقیم، اموال و دارایی هایی (به استثنای موارد معنون در ماده ۲۴ همان قانون) که در نتیجه فوت شخص اعم از فوت واقعی یا فرضی انتقال می یابد، مشمول مالیات می باشد.

1- اموال معاف از مالیات ارث

مطابق ماده ۲۴ ق.م.م اموال زیر از شمول مالیات ارث خارج است:

1. وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه با بیمه گزار و با کارفرما از قبیل انواع بیمه های عمر و زندگی، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آنها حسب مورد که یک جا و یا به طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می گردد؛
2. اموال منقول متعلق به مشمولین بند ۴ ماده ۳۹ قرارداد وین مورخ فروردین ماه ۱۳۴۰ و ماده ۵۱ قرارداد وین مورخ اردیبهشت ماه ۱۳۴۲ و بند ۴ ماده ۳۸ قرارداد وین مورخ اسفند ماه ۱۳۵۳ با رعایت شرایط مقرر در قرارداد مزبور با شرط معامله متقابل؛
3. اموالی که برای سازمانها و مؤسسه های مذکور در ماده ۲ ق.م.م مورد وقف یا نذر یا حبس واقع گردد به شرط تأیید سازمان ها و مؤسسه های مذکور؛
4. اثاث البيت محل سکونت متوفی.

علاوه بر ایت، مطابق ماده ۲۵ ق.م.م وراث طبقات اول و دوم نسبت به اموال شهدای انقلاب اسلامی مشمول مالیات بر ارث نخواهند بود.

2- چگونگی محاسبه مالیات بر ارث

بر اساس ماده ۱۷ ق.م.م، اموال و دارایی هایی که در نتیجه فوت شخص اعم از فوت واقعی یا فرضی انتقال می یابد، به شرح زیر مشمول مالیات است: 

1. نسبت به سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار به استثنای موارد مندرج در بند ۲ این ماده و سودهای متعلق به آنها و همچنین سود سهام و سهم الشرکه تا تاریخ ثبت انتقال به نام وراث و یا پرداخت و تحویل به آنها به نرخ سه درصد ۳%؛
2. نسبت به سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آنها یک و نیم 1.5 برابر نرخ های مذکور در تبصره  1  ماده  ۱۴۳  و ماده  ۱۴۳ مکرر  ق.م.م طبق مقررات مزبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث؛
3. نسبت به حق الامتياز و سایر اموال و حقوق مالی که در بند های مذکور به آنها تصریح نشده است، به نرخ ده درصد  ۱۰%  ارزش روز در تاریخ تحویل یا ثبت انتقال به نام وراث؛
4. نسبت به انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی به نرخ دو درصد ۲%  بهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث؛
5. نسبت به املاک و حق واگذاری محل یک و نیم  1.5  برابر نرخ های مذکور در ماده ۵۹ ق.م.م به مأخذ ارزش معاملاتی املاک و یا به مأخذ ارزش روز حق واگذاری حسب مورد، در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث؛
6. نسبت به اموال و دارایی های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع اموال و دارایی ها پرداخت شده است به نرخ ده درصد  ۱۰%  ارزش ماترک که مأخذ محاسبه مالیات بر ارث در کشور محل وقوع مال قرار گرفته است. در صورت عدم شمول مالیات بر ارث در کشور مزبور به مأخذ ارزش روز انتقال یا تحویل به نام وراث.

مطابق تبصره 1 ماده ۱۷ ق.م.م، محاسبه و اخذ مالیات بر ارث در مورد متوفیان قبل از لازم الاجرا شدن قانون مالیات های مستقیم اصلاحیه مورخ 31/4/1394 (تاریخ اجرای اصلاحیه یاد شده از ابتدای سال ۱۳۹۵ می باشد) اعم از اینکه پرونده مالیاتی برای آنها تشکیل شده یا نشده باشد، مشمول حکم ماده ۱۷ ق.م.م نخواهد بود.

مطابق تبصره ۲ ماده ۱۷ ق.م.م، نرخ های مذکور در این ماده مربوط به وراث طبقه اول است. در صورتی که وراث طبقات دوم و سوم باشند، نرخهای مذکور در این ماده به ترتیب دو و چهار برابر خواهد شد. 

مطابق تبصره ۳ ماده ۱۷ ق.م.م، در صورتی که متوفی و وراث، تبعه خارجی باشند، اموال و دارایی های متوفی که در ایران واقع است، مشمول مالیات به نرخ وراث طبقه اول خواهد بود. 

مطابق تبصره ۴ ماده ۱۷ ق.م.م، در مواردی که وراث سهم خود از اموال موضوع بندهای ۲، ۴ و ۵ این ماده را به اشخاص ثالث یا وراث دیگر انتقال دهند، علاوه بر مالیات بر ارث به شرح فصل مالیات بر ارث، مشمول مالیات طبق مقررات فصول مربوط خواهند بود.

مطابق تبصره ۵ ماده ۱۷ ق.م.م، حقوق ناشی از عقود اجاره به شرط تملیک با بانک ها و سایر نهاد های مالی و اعتباری، نسبت به عرصه و اعیان املاک بر اساس ارزش معاملاتی در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث محاسبه خواهد شد.

بر اساس ماده ۳۸ ق.م.م، اموالی که به موجب نذر یا وصیت حسب مورد به وراث منتقل می شود به نرخ مذکور در ماده ۱۷ ق.م.م و در صورتی که به غیر وراث به استثنای اشخاص مذکور در بند ۳ ماده ۲۴ ق.م.م، منتقل شود مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی خواهد بود. 

در مواردی که منافع مالی، مورد نذر یا وصیت باشد و همچنین منافع مالی که مورد وقف و حبس است، اشخاص منتفع از منافع به استثنای اشخاص مذکور در بند ۳  ماده ۲۴ ق.م.م نسبت به منافع هر سال مشمول مالیات بر درآمد خواهند بود. مطابق تبصره ماده ۳۸ ق.م.م، مال مورد وصیت وقتی مشمول مالیات خواهد بود که وصیت با فوت موصی قطعی شده باشد.

3- جرایم مالیات بر ارث

مطابق ماده ۹ آیین نامه اجرایی موضوع تبصره ۲ ماده ۲۶ ق.م.م، عدم تسليم اظهارنامه مالیاتی موضوع ماده ۲۹ ق.م.م یا تسليم اظهارنامه خارج از موعد مقرر موجب تعلق جریمه ماده ۱۹۲ ق.م.م نخواهد بود.

توصیه آخر در مورد مالیات بر ارث و چگونگی محاسبه آن در قانون جدید :

پیشنهاد می گردد قبل از اقدام قانونی با یک وکیل حقوقی مشورت نمایید .