بعد از صدور حکم جلب قاضی باید چه اقداماتی انجام دهد؟

وقتی نام حکم جلب می آید برای متهم می تواند بسیار ناخوشایند باشد و دقیقا در همین زمان است که  قاضی وظایف بسیار مهمی دارد که در این مقاله به شرح این وظایف بعد از صدور حکم جلب خواهیم پرداخت.

معنی لغوی جلب چیست؟

در لغت، عبارت جلب به معنی گرفتن، کشیدن و بازداشت است.

معنای جلب در قوانین

همان طور که در سایر مقالات هم شرح دادیم جلب هم حقوقی می‌تواند باشد هم کیفری.

جلب در قانون جزا چیست؟

جلب کیفری در جایی است که قاضی به این نتیجه رسیده باشد که متهم مجرم است و برای مجازات کردن او مطابق جرم ارتکابی ،تصمیم بر زندانی نمودن او گرفته باشد و شاکی درخواست جلب خود را ثبت کرده باشد البته این مرحله در زمان اجرای احکام امور کیفری موجب صدور حکم جلب از سوی قاضی اجرای احکام خواهد شد.

جلب به دادرسی به چه معناست؟

جلب دیگر هم که جلب به دادرسی است توسط قاضی شعبه رسیدگی کننده به ماهیت پرونده صادر می‌شود در این نوع جلب، قاضی به اقناع نرسیده است که متهم مجرم است ولی ابلاغ‌های پی در پی برای حضور متهم به نزد قاضی بی‌فایده بوده است فلذا قاضی تصمیم دارد با صدور حکم جلب او را مجبور به حضور در نزد محاکم قضایی و دفاع از خود نمایند تا تکلیف پرونده ی شاکی مشخص گردد.

جلب حقوقی چیست؟

این جلب معمولاً در خصوص مسائل مالی صادر می‌شود نکته مهم این که جلب به دادرسی در پرونده‌های حقوقی و یا همان جلب حقوقی وجود ندارد در پرونده‌های حقوقی بعد از آن که حکم به نفع خواهان صادر شد و پرونده به اجرای احکام مدنی رفت اگر بعد از استعلام‌های چهارگانه چیزی به نام محکوم علیه نبود تا محکوم له بتواند با فروش آن خسارت خود را جبران کند در این صورت می‌تواند درخواست صدور حکم جلب را مطابق ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی از قاضی اجرای احکام درخواست کند.

بنابراین جلب حقوقی فقط در خصوص جایی است که محکوم علیه از لحاظ مالی محکوم شده است و باید جبران کند.

دستورات قاضی بعد از صدور دستور جلب

اگر جلب انجام شود و متهم دستگیر شود در این صورت مطابق ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی کیفری قاضی وظیفه دارد که ظرف ۲۴ ساعت از بازداشت متهم اقدام به تحقیق و بازجویی از متهم نماید ممکن است این کار توسط خود قاضی یا ضابطان انجام شود.

 بازداشت غیرقانونی چیست؟

 قاضی وظیفه دارد که در همان ۲۴ ساعت تکلیف متهم جلب شده را مشخص نماید اگر این ۲۴ ساعت بگذرد و متهم همچنان در بازداشت بماند اگر قاضی عذر موجهی برای این اقدام نداشته باشد بازداشت او بازداشت غیرقانونی است و می‌توان در دادگاه انتظامی قضات از قاضی شکایت نمود همچنین اگر تحت هر شرایطی قاضی دستور دهد که دیگر جلب انجام نشود و برگه جلب اعتبار قانونی نداشته باشد اما ماموران بی‌اعتنا به این امر قاضی ،اقدام به انجام حکم جلب متهم نمایند بازداشت آن ها غیرقانونی است.

بازداشت متهم اگر توسط ماموران انجام شود اما متهم دستگیر نشود چندین حالت دارد

این را بدانید که در همه حالت‌ها وقت احتیاطی دیگری برای پرونده مشخص می‌شود و مامور کلانتری باید احضار شود تا دلیل عدم حصول نتیجه جلب را بیان کند که معمولا نتیجه را دربرگ احضاریه مامورین ذکر می نمایند.

حالت اول: جایی است که همه چیز برای محکومیت متهم آماده است در این صورت قاضی قرار نهایی صادر می‌نماید و دستگیر نشدن متهم نمی‌تواند مانع این اقدام گردد اگر متهم فراری باشد و این مسئله در نتیجه ی برگه ی جلب، توسط ماموران کلانتری نوشته شده باشد در این صورت اگر جرم از جرایم سبک و کم اهمیت باشد یا قاضی باید دستور ورود به مخفیگاه او را به شاکی دهد و یا باید برای شاکی جلب سیار صادر نماید که البته بدون صدور یکی از این دو مورد هم در خصوص جرایم سبک قاضی می‌تواند قرار نهایی را صادر بنماید بعد از صدور هر یک از این نامه‌ها باید آن را به کلانتری مربوطه رساند. 

اما اگر پرونده در خصوص جرایم مهم و سنگین تشکیل شده باشد مانند قتل در این صورت قاضی موظف است حتماً در همان دفعه اول حکم جلب و حکم ورود به مخفیگاه صادر کند و مخیر بین یکی از این دو نیست چرا که در چنین جرایمی معمولا قضات تمام تلاش خود را بابت جلب متهم موظف هستند که انجام دهند ممکن است.

حالت دوم: اگر دستور جلب برای متهم صادر شود ولی قبل از این که اجرا شود متهم خود به خود در دادسرا حضور پیدا کند در این صورت اتفاقی که برای برگه ی جلب می‌افتد این است که اعتبار آن از بین خواهد رفت اما نیاز دارد که این مسئله به صورت مکتوب به کلانتری اعلام شود.

توصیه فوق العاده مهم

 توصیه ما به شما این است که هر زمان که در دادسرا یا دادگاه در خصوص پرونده خود حضور پیدا نمودید و قاضی دستور انجام امری را صادر نمود حتماً از او بخواهید که دستور خود را مکتوب اعلام نماید چرا که قضات ناچار هستند در طول روز،درخصوص پرونده‌های زیادی دستور صادر نمایند واگر دستوری شفاهی صادر شود ممکن است که دستور خود را فراموش کنند و بعد شما برای اثبات سخن خود باید راه زیادی را طی کنید و مشخص نیست که بتوانید آن را اثبات کنید.

بعد از این که متهم در دادسرا حاضر شد باید نسبت به او چه اقداماتی انجام شود؟

-تفهیم اتهام

-صدور قرار تامین کیفری

-صدور قرار یا حکم

1-تفهیم اتهام

در هر یک از حالت‌های فوق اگر متهم را بتوان دستگیر نمود یا خود او در دادسرا حاضر شود باید تفهیم اتهام  به او انجام شود.

تفهیم اتهام به چه معناست؟

منظور از تفهیم اتهام این است که قاضی باید به او توضیح دهد که جرمی که بابت آن دستگیر شده است چه بوده است این عمل قانونی و انجام آن برای تمامی متهمین ضروری است. سپس قاضی شروع به تحقیق از او می‌نماید گاهی تحقیق از متهم به ماموران کلانتری آگاهی یا پلیس امنیت سپرده می‌شود که در این صورت تحقیق از متهم بازجویی نامیده می‌شود.

2-صدور قرار تامین کیفری

همیشه این طور نیست که قضات موظف باشند قرار تامین برای تمامی متهمین صادر نمایند بلکه این امربه نوع جرم و مجازات متهمین و سایر عوامل بستگی دارد و اگرنیاز باشد صادر خواهد شد

3- صدور قرار یا حکم

صدور رای شایسته در این زمان وظیفه قاضی می باشد  که می تواند حکم برائت متهم باشد یا حکم محکومیت او.مهم است که بدانید قاضی نمی تواندپرونده ا معلق نگه دارد و تکلیف دارد که رای شایسته را در صورت انجام بررسی های لازم صادرنماید.