قرارعدم صلاحیت، قرار بایگانی پرونده و قرار توقف تحقیقات

در مقاله قرار عدم صلاحیت، قرار بایگانی پرونده و قرار توقف تحقیقات موضوع مهم بحث می نماییم و نکات کاربردی هر یک از این سه پدیده را بیان می نماییم. هریک از این قرارها باید توسط مرجعی خاص صادر گردند همچنین موارد وشرایط صدور آن ها با یکدیگرمتفاوت است برخی از این قرارها قابلیت اعتراض دارند ه در ادامه به شرح آن ها پرداخته ایم.

قرار عدم صلاحیت چیست؟

در سایر مقالات بیان نمودیم که قرار عدم صلاحیت به این معنی است که زمانی که پرونده به دادسرا یا دادگاه ارجاع می‌شود اولین کاری که بازپرس و کلیه قضات باید نسبت به آن رسیدگی انجام دهند این است که بررسی کنند که نسبت به رسیدگی به آن پرونده صلاحیت دارند یا خیر یعنی صلاحیت را از تمام جنبه‌های ذاتی و محلی و غیره بررسی نمایند در صورتی که صلاحیت خود را نسبت به آن پرونده مخدوش بدانند باید قرار عدم صلاحیت صادر نمایند موارد صدور عدم صلاحیت و ارسال آن به مرجع صالح موارد بحث گسترده‌ای است که باید در خصوص آن به سایر مقالات مربوط به صلاحیت مراجعه نمایید.

در صورتی که بازپرس وارد ماهیت شود و برخی از دلایل را ارزیابی کند و سپس متوجه شود که این مرجع صلاحیت ذاتی و محلی برای رسیدگی به آن پرونده ندارد تکلیف چیست؟

 در این صورت قاضی وظیفه دارد که حتماً قرار عدم صلاحیت صادر نماید و از حیث بررسی ادله و ارزیابی صورت گرفته تاثیری بر اظهار نظر نهایی بازپرس و مرجع صالح نخواهد داشت حتی اگر تحقیقاتی که انجام شده کاملاً اعتبار داشته باشد فرض کنید در دادگاه غیر صالحی نسبت به متهم تفهیم اتهام شده و حتی برای او قرار تامین و قرار قبولی تامین هم صادر شده باشد حتی اگر از متهم اخذ آخرین دفاع  نیز شده باشد باید بدانیم که تمام این موارد معتبر است و اینطور نیست که چون در مرجع غیر صالح این امر انجام شده پس تمام این موارد نامعتبر باشد بلکه باید بدانید که نیازی نیست دوباره تمام این موارد در مرجع ماهوی که صالح است تکرار شود اما نکته مهم این جاست که اظهار نظر نهایی مرجعی که از لحاظ ماهوی صالح نیست اعتباری ندارد و بعد از این که پرونده به مرجع صالح رسید در صورتی که مقام قضایی رسیدگی کننده تحقیقات و بررسی‌ها را کامل و جامع تشخیص دهد و نسبت به تفهیم اتهام انجام شده توسط مرجعی که صالح نیست می‌تواند جلب به دادرسی و کیفرخواست را صادر کند.

قرار بایگانی پرونده چیست؟

قرار بایگانی پرونده در موارد بسیار کمی رخ می دهد اما به هر حال باید از آن مطلع باشیم. ماده ۸۰ در قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص پدیده جدیدی در این قانون صحبت می‌نماید این پدیده جدید قرار بایگانی پرونده می‌باشد.

قرار بایگانی پرونده در خصوص چه مواردی قابلیت صدور دارد؟

باید توجه فرمایید که در خصوص جرایم تعزیری که درجه ۷ و ۸ هستند در شرایط خاصی قاضی می‌تواند نسبت به آن قرار بایگانی پرونده صادر نماید. 

شرایط صدور بایگانی پرونده

 شرایط صدور بدین شرح است که اگر پرونده شاکی نداشته باشد یعنی جرم غیرقابل گذشتی باشد که با تعقیب و شکایت  شاکی شروع نشده است یا این که شاکی وجود داشته باشد در پرونده ولی نسبت به متهم پرونده،گذشت نموده باشد همچنین در صورتی که متهم هیچ سابقه محکومیت موثری در پرونده نداشته باشد بعد از این که از متهم تفهیم اتهام شد و وضعیت اجتماعی خانوادگی او بررسی شد و همچنین بعد از بررسی اوضاع و احوالی که در زمان وقوع جرم داشته در صورتی که دادستان تشخیص دهد که ضروری است از متهم التزام کتبی گرفته خواهد شد و صرفاً یک دفعه تعقیب متهم متوقف می شود در این صورت باید برای متهم قرار بایگانی پرونده صادر شود از شرایط دیگر برای صدور قرار بایگانی پرونده این است که اگر جرم از جرایم درجه ۷ یا ۸ باشد و سابقاً هم برای متهم چنین قراری صادر نشده است چون صدور چنین فقط یک دفعه امکان‌پذیر است مستقیماً در دادگاه مطرح می‌شوند پس صدور قرار بایگانی پرونده از وظایف دادگاه می‌باشد نه از وظایف دادستانی، بازپرس و دادیار.

اعتراض به قرار بایگانی پرونده

باید بدانید که قرار بایگانی کردن پرونده توسط شاکی قابلیت اعتراض دارد مهلت آن ظرف ۱۰ روز از زمان صدور قرار می باشد. 

قرار توقف تحقیقات چیست؟

ماده ۱۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری بیان می‌دارد که بازپرس نمی‌تواند تحقیقات خود را متوقف کند و بررسی‌های کامل را انجام ندهد صرفاً به این بهانه که متهم شخص خاصی نیست یا متهم مخفی شده و به او دسترسی وجود ندارد.

قرار توقف تحقیقات در خصوص چه جرایمی صادر می شود؟

در جرایمی که تعزیری هستند و از درجه ۴ تا درجه ۸ می‌باشند در صورتی که تحقیقات به صورت کامل انجام شود اما باز هم متهم یافت نشود و دو سال هم از وقوع چنین جرمی بگذرد در صورتی که دادستان موافقت نماید بازپرس می‌تواند قرار توقف تحقیقات را صادر نماید و پرونده را به طور موقت بایگانی نماید.

 ابلاغ قرار توقف تحقیقات به شاکی

اگر جرم از جرایم قابل گذشت باشد یا جرم غیر قابل گذشتی باشد ولی  شاکی در پرونده حضور داشته باشد حتماً باید چنین تصمیمی به او ابلاغ شود که شاکی هم حق دارد نسبت به آن اعتراض نماید اگر شاکی هویت مرتکب را به دادستان اعلام نماید یا به هر طریق متهم شناخته شود در این صورت دادستان باید دوباره دستور دهد که موضوع مجدداً تعقیب شود همچنین در صورتی که پرونده مستقیماً به دادگاه می رود (در خصوص جرایم تعزیری ۷ و ۸) هم طبق تمامی این روال نسبت به آن رسیدگی انجام خواهد گرفت پس نکته مهم بعد از صدور این قرار این است که حتماً باید پرونده به طور موقت بایگانی شده و به شاکی ابلاغ شود.

آیا شاکی حق دارد نسبت به این قرار اعتراض کند؟

بله صدور این قرار قابلیت اعتراض توسط شاکی را دارد بنابراین شاکی می تواند نسبت به این  قرار ظرف مهلت 10 روز اعتراض نماید.

نتیجه گیری

برای اطلاع از قرار صادره و اعتراض نسبت به آن بهتر است با وکیل با تجربه ای مشورت نمایید چرا که بعد از اتمام مهلت های اعتراض راهی برای شکایت مجدد معمولا وجود ندارد وممکن است حق خود را از دست بدهید.