خیانت در امانت سفته ضمانت حسن انجام کار و موضوعات مشابه :

خیانت در امانت یا سوء استفاده از سفید امضا یا سوء استفاده از مهر نسبت به چک یا سفته های تضمینی کارگران مغازه ها و فروشگاه ها (خیانت در امانت سفته ضمانت حسن انجام کار)

طرح موضوع : یکی از پرونده هایی که زیاد به وکلا و قضات ارجاع می شود موضوع چک ها یا سفته هایی است که بابت ضمانت و حسن انجام کار کارفرمایان از کارگران می گیرند. با این توضیح که شخصی به وکیل مراجعه می کند و می‌گوید که بعنوان شاگرد در فلان فروشگاه یا بعنوان شاگرد نانوا در فلان نانوایی یا بعنوان ویزیتور در فلان شرکت پخش محصولات،  مشغول به کار شدم و با صاحب کار ، قرار داد شفاهی یا کتبی منعقد کردیم و صاحب کار برای اینکه در آینده مطمئن شود که من مرتکب دزدی یا تلف و خسارت اموال وی نمی شوم دو فقره چک یا دو عدد سفته از من بعنوان تضمین مطالبه کرده که بنده هم دو عدد سفته یا چک را پر کرده ام و مثلا هریک را به مبلغ ۵۰ میلیون تومان نوشتم به او دادم یا اینکه تنها امضا کردم و قرار شد اگر کارفرما در حین کار خسارتی دید به میزان خسارت خودش قیمت بزند و وصول کند. یا ممکن است بگوید که چک و سفته کارفرما می خواست نداشتم از دوستم سفته و چک حال پر شده یا سفید امضا به کارفرما دادم. 

حالا مهلت قرارداد کار به پایان رسیده و علی رغم مطالبه سفته یا چک ها و حتی ارسال اظهارنامه ، کارفرما حاضر به دادن چک و یا سفته ها نشده است. حال سوال آنست چه جرم یا جرایمی روی داده است؟

 پاسخ : در ابتدا توضیح کوتاهی راجع به دو بزه خیانت در امانت و سو استفاده از سفید امضا یا سفید مهر ارائه می شود و سپس پاسخ پرسش داده می شود. خیانت در امانت زمانی تحقق می یابد که مال یا سندی به دیگری امانت داده می شود و قرار بر آن می شود که امانت گیرنده آن مال یا سند را پس از مدتی یا پس بدهد یا به مصرف خاصی برساند اگر امین برخلاف تعهد ، مال یل سند را پس ندهد یا در غیر از جهت معهود استفاده کند مرتکب بزه خیانت در امانت شده است.

 این جرم در ماده ۶۷۴ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۷۵ جرم انگاری شده است. بزه سواستفاده از سفید امضا یا سفید مهر آن زمانی تحقق می یابد که نوشته ای بصورت سفید امضا یا سفید مهر ( یعنی تنها امضا یا مهر دارد و سایر مندرجات خالی است . ) به دیگری سپرده می شود یا دیگری به هر طریقی آن را بدست می آورد و از سند سواستفاده می کند. 

این بزه موضوع ماده ۶۷۳ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۷۵ است. با ذکر این مقدمه پاسخ پرسش داده می شود. فرض اول جایی است که شاگرد مغازه که برای کار نزد کارفرما چک یا سفته داده اگر خسارتی وارد کرد و کارفرما به میزان خسارت روی چک یا سفته اقدام کرد جرمی واقع نشده چرا که در زمان سپردن چک یا سفته ، شاگرد مغازه به اندازه ی خسارت احتمالی به کارفرما وکالت داده که روی چک یا سفته اقدام کند. اما اگر شاگرد مغازه خسارتی به کارفرما وارد نکرد لیکن پس از پایان مدت قرارداد درخواست چک یا سفته امانی خود نزد کارفرما را گند و کارفرما با وجود مطالبه شاگرد مغازه از استرداد چک یا سفته خودداری کند مرتکب بزه خیانت در امانت شده است. 

حال اگر چک یا سفته بصورت سفید امضا باشد و کارفرما مندرجات را پر کند و اقدام به وصول آن کند مرتکب بزه سواستفاده از سفید امضا شده است. حال اگر شاگرد مغازه خسارتی به میزان ۳۰ میلیون تومان به کارفرما وارد کرده باشد و پس از پایان قرارداد ، کارفرما مبلغ چک را ۵۰ میلیون تومان بنویسد و اقدام کند . 

باز هم کارفرما مرتکب جرم سواستفاده از سفید امضا شده چرت که کارفرما نسبت به ۳۰ میلیون تومان وکالت در وصول داشته و نسبت به ۲۰ میلیون تومان مرتکب جرم شده است. برخی از قضات بخ صرف تضمینی بودن سند تجاری قرار منع تعقیب یا برائت صادر می کنند و آن را امر حقوقی می دانند که این دیدگاه آشکارا با مواد ۶۷۳ و ۶۷۴ قانون تعزیرات در تضاد است.