فعالیت تبلیغی علیه نظام : 

نکته ۱ : فعالیت تبلیغی علیه نظام : جرم فعالیت تبلیغی علیه نظام،  جرمی است که بعد از انقلاب سابقه ی تقنینی در حقوق کیفری ایران نداشته اما در سال ۱۳۷۵ این جرم تولد یافته است. بنظر می رسد قانون گذار تحت تاثیر ماده ۵ قانون مجازات مقدمین بر علیه امنیت و استقلال مملکتی مصوب ۱۳۱۰ این رفتار را جرم انگاری کرده است. ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی از کتاب تعزیرات و مجازات های بازدارنده مصوب ۱۳۷۵ رکن قانونی بزه پیش گفته است. این ماده مقرر می دارد؛ " هر کس علیه نظام جمهوری اسلامی ایران یا به نفع گروه ها و سازمان های مخالف نظام به هر نحو فعالیت تبلیغی نماید ، به حبس از ۳ ماه تا ۱ سال محکوم خواهد شد. " 

نکته ۲ : هر چند جرم فعالیت تبلیغی علیه نظام ماهیتا جرم سیاسی است اما قانون گذار در تصویب قانون جرم سیاسی از آن یادی نکرد و در حال حاضر جرمی امنیتی به شمار می آید.

نکته ۳ : شرایط تحقق جرم فعالیت تبلیغی علیه نظام

۱. مرتکب جرم هر شخصی اعم از کارمند یا غیر کارمند ، ایرانی یا خارجی،  نظامی یا غیرنظامی است. از آن جا که در قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب ۱۳۸۲ جرم فعالیت تبلیغی علیه نظام نیامده است ، فعالیت تبلیغی توسط شخص نظامی به موجب تبصره ماده ۲ قانون اخیرالذکر به موجب ماده ۵۰۰ قانون تعزیرات رسیدگی می شود.

۲. رفتار مرتکب ؛ همان " فعالیت تبلیغی " علیه نظام یا به نفع گروه ها و سازمان های  مخالف نظام است.باید دانست با توجه به اینکه " فعالیت " از " فعال " گرفته شده و صیغه مبالغه می باشد و به معنای بسیار کننده می باشد . از سوی دیگر عرفا واژه " فعالیت " در مورد کسی بکار برده می شود که پیوسته کاری را انجام دهد و در آن کار استمرار داشته باشد . 

بنابراین جرم پیش گفته جرمی اعتیادی و به عادت است و با یکبار قابل تحقق نیست. پس اگر شخصی علیه نظام یا به نفع گروه ها یا سازمان های مخالف مطلبی را یکبار استوری کند جرم پیش گفته تحقق نیافته چون تنها یکبار آن را انجام داده است.

جرم استوری کردن در اینستاگرام علیه نظام :

 اینکه اثر استوری ۲۴ ساعت می باشد و به کرات دیده می شود موجب تحقق جرم نیست اگر تنها یک بار استوری کرده باشد چون یکبار انجام داده و مهم فعل مرتکب است که یکبار صورت گرفته و نه اثر آن فعل که مدام ادامه دارد. همچنین اگر یک مقاله یا فیلم یا سخنرانی توسط شخصی علیه نظام صورت گیرد و بارها آن مقاله منتشر شود یا فیلم نشان داده شود مشمول ماده نیست چون اقدام مرتکب یکبار بوده و فعالیت به شمار نمی آید.

۳.وسیله ارتکاب جرم؛ در این جرم وسیله خاصی شرط نیست می تواند در قالب روزنامه ، رادیو ، تلویزیون،  مقاله ، کتاب ، سخنرانی ، رایانه ، فضای مجازی و غیره باشد. مانند شخصی که بصورت مکرر در فضای مجازی علیه نظام هر روزه مطالبی را استوری می کند.

۴. عمومیت داشتن ؛ برای تحقق جرم شرط است که فعالیت عمومیت داشته باشد این امر از واژه ی " تبلیغ " بدست می آید. بنابراین صرف سخنان دو نفره یا جمع فامیل یا کلاس درس را نمی توان فعالیت تبلیغی علیه نظام دانست.

۵. موضوع جرم؛ نظام می باشد و منظور " کلیت و اساس نظام " است. بنابراین کارگزاران و اشخاص نظام یا قوه ی خاصی مثل قوه مجریه یا قضائیه،  نظام به شمار نمی آید و انتقاد از شخص یا قوه یا ارگان یا وزارتخانه خاصی ، فعالیت تبلیغی علیه نظام نیست. چرا که نظام محدود به شخص یا ارگان خاصی نیست. بنظر می رسد اساس نظام به گفته یکی از نویسندگان دو رکن " جمهوریت " و " اسلامیت " است.

۶. جرم فعالیت تبلیغی علیه نظام جرم مطلق بوده و نیاز به تحقق نتیجه خاصی ندارد.

۷. رکن روانی جرم  فعالیت تبلیغی علیه نظام جرم عمد است. مرتکب اولا باید با موضوع جرم یعنی نظام یا اینکه گروه و سازمان مخالف نظام است آگاه باشد. ثانیا عامدا فعالیت تبلیغی علیه نظام یا به نفع گروه ها و سازمان های مخالف نظام انجام دهد . 

ثالثا بنظر می رسد هر چند رکن مادی جرم ، مطلق بوده و نیاز به نتیجه خاصی ندارد اما جرم پیش گفته نیازمند سونیت خاص است و آن قصد ضدیت به نظام است.  این از واژه‌ ی " علیه " به دست می آید.

۸. مجازات بزه پیش گفته تعزیر درجه ۶ بوده و جرم غیر قابل گذشت می باشد. هم چنین جرم پیش گفته غیر قابل تعویق صدور حکم بوده و غير قابل تعلیق اجرای مجازات بصورت کلی بوده لیکن جزئی ممکن است. هم چنین قابل تبدیل به مجازات جایگزین حبس نبوده و مشمول مرور زمان نمی شود.