مجازات ولگردی

مجازات ولگردی

فرشاد  اسکندری

مجازات ولگردی :

در این نوشتار به بررسی موضوع ولگردی می پردازیم ؛ موضوعات مهم این مقاله :

 

نکته ۱ : تعریف ولگردی : ولگردی را قانون گذار ایران جرم دانسته است. ماده ی ۷۱۲ قانون مجازات اسلامی از کتاب تعزیرات و مجازات های بازدارنده مصوب ۱۳۷۵ مقرر می دارد ؛ 

" هرکس تکدی گری یا کلاشی را پیشه خود قرار داده باشد و از این راه امرار معاش نماید یا ولگردی نماید به حبس از یک تا سه ماه محکوم خواهد شد و چنانچه با وجود توان مالی مرتکب عمل فوق علاوه بر مجازات مذکور کلیه اموالی که از طریق تکدی و کلاشی بدست آورده است مصادره خواهد شد. "

نکته ۲ : فلسفه جرم انگاری ولگردی : ولگردی در زمره جرایم مانع یا بازدارنده است‌ . به عبارت ساده قانون گذار گاها برای اینکه جلوی جرایم مهم تر را بگیرد می آید رفتارهای مقدماتی منتج به جرایم فوق را جرم انگاری می کند که به آن جرم مانع یا بازدارنده می گویند. 

مثلا نگهداری یا حمل یا ساخت یا تولید مشروب را جرم انگاری می کند تا جلوی جرم شرب خمر را بگیرد. ولگردی نیز جرم مانع است ولگردی ذاتا خطری برای جامعه ندارد یعنی بطور مستقیم شخصی  از آن متضرر نمی شود اما اگر شخصی کار و درآمد و منزل و ماوایی نداشته باشد مستعد ارتکاب جرایم دیگر هم چون سرقت ، کلاهبرداری و جرایم دیگر است. از این روی این عمل جرم انگاری نی شود تا جلوی آسیب های بعدی گرفته شود.

نکته ۳ : تعریف جرم ولگردی : در تبصره ۲ ماده ۴۵ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ ولگردی اینگونه تعریف شده است؛ “ ولگرد کسی است که مسکن و مأوای مشخص و وسیله معاش معلوم و شغل یا حرفه معینی ندارد.”

نکته ۴ : شرایط تحقق جرم ولگردی : ولگردی یک حالت و وضعیت است از این روی به روشنی نمی توان رفتار فیزیکی وی را تشریح کرد. به عبارتی ولگردی یک وضعیتی است که از مجموع شرایط لازم برای تحقق آن تشکیل می شود. دو شرط برای تحقق ولگردی حسب تعریف پیش گفته نیاز است؛

۱. نداشتن شغل و وسیله امرار معاش مشخص : بنابراین دست فروشان ، زباله گردان که ضایعات جمع می کنند ، کارگران فصلی ، شخص بیکاری که مقرری دریافت می کند یا سود بانکی می گیرد ، اشخاص تحت پوشش بهزیستی یا کمیته امداد ، همگی دارای راه امرار معاش هستند. 

۲. نداشتن محل سکونت مشخص : شخص ولگرد افزون بر آنکه شغل و درآمدی ندارد باید محل سکونت هم نداشته باشد. نوع مسکن و مصالح بکار رفته در آن مهم نیست بنابراین چادر ، کلبه ، خانه گلی ، خودروهای کاروانی و گرم خانه شهرداری تماما منزل بوده و زندگی در آن شخص را ولگرد نمی کند.

۳. رکن روانی جرم ولگردی جرم عمد است  و مرتکب اولا آگاه به وضعیت خود بوده و ثانیا عامدا درصدد پیدا کردن شغل و امرار معاش و تهیه مسکن نیست.

۴. مجازات جرم ولگردی ۱ تا ۳ ماه حبس است که تعزیر درجه ۸ به شمار می آید و در صلاحیت مستقیم دادگاه کیفری دو است. 

نکته ۵ : سابقا در ماده ۲۷۳ قانون مجازات عمومی که پیش از انقلاب لازم الاجرا بوده و اکنون منسوخ است شرط دیگری برای تحقق ولگردی آمده بود وان این بود که شخص ولگرد از روی بی قیدی و تنبلی در جست و جوی کار نیست. این شرط مناسبی بود چرا که امروزه با توجه به شرایط بد اقتصادی،  شخص با وجود اینکه دنبال کار است نمی تواند شغلی پیدا کند و چنین شخصی اگر راه امرار معاش و مسکن نداشته باشد ولگرد است در حالیکه منطقی نیست . بهتر بود این شرط هم ذکر می شد.

نکته ۶ : تبدیل مجازات حیس ولگردی  ؛ با توجه به ماده ۶۵ قانون مجازات اسلامی،  مجازات حبس ولگردی الزاما به مجازات جایگزین حبس تبدیل می شود.