کلاهبرداری از طریق سایت های  آگهی  مانند دیوار ، شیپور و دیگر سایت های مشابه :

طرح موضوع :شیوه های کلاهبرداری در سایت دیوار و شیپور : 

 یک دسته از پرونده های شایع در مراجع قضایی ، پرونده هایی است که در سایت های ارائه دهندگان کالا و خدمات همچون دیوار ، شیپور و ... روی می دهد. مال باختگان در طرح شکایت خود این موضوع را بیان می کنند که برای خرید کالایی به سایت دیوار یا  شیپور یا ... مراجعه کرده و فرضا قصد داشته است چرخ خیاطی خریداری کند .

 تصویری از چرخ خیاطی را در سایت مشاهده کرده و شماره تلفنی در ذیل آن بعنوان صاحب کالا درج شده سپس با صاحب کالا تماس گرفته است و در خصوص قیمت و ویژگی های کالا با یکدیگر صحبت کرده اند و پس از توافق بر روی قیمت قرار شده که خریدار وجه کالا را به حساب صاحب کالا انتقال دهد و سپس صاحب کالا ، محصول را برای وی از طریق باربری ارسال کند. 

بعضا توافق می شود که خریدار زمانی وجه را پرداخت می کند که تصویر بارنامه در واتساپ یا تلگرام و غیره برای خریدار فرستاده شود و بعد خریدار مبلغ را واریز کند حال اگر خریدار وجه را واریز کند ولی کالایی به وی تحویل داده نشود و اساسا کالایی وجود نداشته باشد آیا جرمی روی داده است یا خیر؟

مجازات کلاهبرداری در سایت های دیوار و شیپور :

پاسخ: برای پاسخ موضوع باید بدوا مختصری راجع به کلاهبرداری سنتی و رایانه سخن بگوییم . کلاهبرداری یکی از جرایمی است که هم بصورت کلاسیک و سنتی و هم رایانه ای جرم انگاری شده است.

تعریف کلاهبرداری سنتی : 

کلاهبرداری سنتی موضوع ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا اختلاس و کلاهبرداری مصوب ۱۳۶۷ بوده به زبان ساده کلاهبرداری سنتی زمانی تحقق می یابد که مرتکب با توسل به وسیله متقلبانه دیگری را فریب دهد و مال وی را ببرد. نوع دیگر کلاهبرداری ، کلاهبرداری رایانه ای است که با آمدن رایانه ایجاد شده و جز جرایم دنیای جدید است.

 در نوع اخیر مرتکب با دستکاری کردن در داده های رایانه ای یا مخابراتی موجب اختلال در سیستم رایانه ای و مخابراتی شده و مال یا منافع یا خدمات یا امتیازات مالی کسب می کند. کلاهبرداری رایانه ای موضوع ماده ی ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی از کتاب تعزیرات و مجازات های بازدارنده فصل مربوط به جرایم رایانه‌ای مصوب ۱۳۸۸ است. در مقاله هایی جداگانه به این دو جرم بیشتر می پردازیم. حال پاسخ سوال فوق داده می شود ؛

در این رابطه دو دیدگاه وجود دارد . دیدگاه نخست که تمایل بیشتر رویه قضایی هم می باشد اینست که کلاهبرداری اعم از سنتی و یا رایانه ای نبوده و جرم دیگری مثل تحصیل مال از طریق نامشروع هم به شمار نمی آید. کلاهبرداری سنتی است چرا که رکن رکین کلاهبرداری سنتی ، توسل به وسایل متقلبانه است. 

در حالیکه نشر یک آگهی و تصویر یک عکس در فضای مجازی بیش از دروغ نبوده و صرف دروغگویی یا دروغ نویسی را نمی توان وسیله متقلبانه دانست و اگر شخص به صرف دروغ فریب بخورد و مالش را از دست بدهدکلاهبرداری نیست بلکه باید درنتیجه عملیات متقلبانه یعنی امری فراتر از دروغ فریب بخود و مال از دست بدهد تا کلاهبرداری بدانیم . 

بنابراین کلاهبرداری جرمی مقید به وسیله بوده و وسیله آن عملیات متقلبانه است نه صرفا دروغ. کلاهبرداری رایانه ای نیست چرا که در کلاهبرداری رایانه ای به موجب ماده ۷۴۱ قانون تعزیرات  ، مرتکب باید در داده‌های مخابراتی یا رایانه ای دستکاری کند و با ایجاد اختلال در عملکرد سیستم مخابراتی یا رایانه ای ، مال دیگری را ببرد. در آگهی خرید کالا در سایت هیچ گونه دستکاری در داده رایانه ای یا مخابراتی روی نداده بلکه بستر نشر آگهی رایانه بوده و صرف اینکه بستر رایانه باشد جرم را جرم رایانه ای نمی کند. 

تحصیل مال از طریق نامشروع هم نیست چرا که آن چه برای تحقق بزه اخیرالذکر به موجب ماده ۲ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا اختلاس و کلاهبرداری لازم است سواستفاده از امتیازات خاص جهت بردن مال دیگری است که آگهی کردن در سایت ، امتیاز به شمار نمی آید. 

استدلال دیگری که در قرارهای منع تعقیب یا احکام برائت دیده می شود آنست که به شهروندان توسط پلیس و رسانه ها در این باره هشدار داده شده و در سایت ها نیز در ذیل آن نوشته که پرداخت وجه پس از تحویل کالا صورت گیرد . حال زمانی که خریدار علی رغم همه این هشدارها باز فریب امری دروغین را می خورد علیه خود اقدام کرده و براساس قاعده اقدام نیز جرمی روی نداده است.

دیدگاه دوم قائل به تحقق جرم هست. منتهی این گروه خود دو دسته اند. برخی معتقدند جرم کلاهبرداری سنتی است. دسته ای دیگر آن را تحصیل مال از طریق نامشروع می دانند. دسته نخست که معتقدند کلاهبرداری سنتی است می گویند 

مردم به سایت های ارائه دهنده کالا و خدمات نظیر دیوار و شیپور و غیره اعتماد دارند و فرض هم هست کسانی که کالا و خدمات را در این بستر ارائه می دهند با توجه به نظارت سایت ، واقعی است. قراردادن تصویر کالا و بعضا ارسال تصویر بارنامه نیز بیش از صرف دروغ بوده و در خد توسل به وسایل متقلبانه است و معمولا هم افراد متعارف جامعه نیز فریب می خورند بنابراین شخص با دیدن   تصویر تبلیغ درسایت و مذاکره با ارائه دهنده کالا و بعضا ارسال تصویر بارنامه فریب می خورد و وجه را پرداخت می کند و این اقدامات در حد وسایل متقلبانه بوده که موجب فریب مال باخته و از دست دادن مالش شده پس کلاهبرداری سنتی است. 

دسته ی دوم معتقدند که این مقدار از اقدامات مرتکب در حد وسایل متقلبانه نیست بلکه صرفا دروغ بوده اما چون مرتکب از طریق نامشروع و من غیرحق ، وجه ی بدست آورده بنابراین جرم تحصیل مال از طریق نامشروع موضوع ماده ۲ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا اختلاس و کلاهبرداری است. و ذیل ماده ۲ قانون یاد شده ارتباطی بع صدر ماده یعنی استفاده از امتیازات خاص ندارد و مطلق می باشد. 

نتیجه : از میان دو نظر یاد شده که دیدگاه دوم خود بر دو دسته بود نظر دوم دسته نخست که اعتقاد دارند کلاهبرداری سنتی است از قوت بیشتری برخوردار است.