کلاهبرداری از طریق کشاندن پای عابر بانک :

نکته ۱ : تعریف کلاهبرداری از طریق کشاندن پای عابر بانک

 کلاهبرداری یکی از جرایمی است که هم بصورت کلاسیک و سنتی و هم رایانه ای جرم انگاری شده است. کلاهبرداری سنتی موضوع ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا اختلاس و کلاهبرداری مصوب ۱۳۶۷ بوده به زبان ساده کلاهبرداری سنتی زمانی تحقق می یابد که مرتکب با توسل به وسیله متقلبانه دیگری را فریب دهد و مال وی را ببرد. 

نوع دیگر کلاهبرداری ، کلاهبرداری رایانه ای است که با آمدن رایانه ایجاد شده و جز جرایم دنیای جدید است. در نوع اخیر مرتکب با دستکاری کردن در داده های رایانه ای یا مخابراتی موجب اختلال در سیستم رایانه ای و مخابراتی شده و مال یا منافع یا خدمات یا امتیازات مالی کسب می کند. 

کلاهبرداری رایانه ای موضوع ماده ی ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی از کتاب تعزیرات و مجازات های بازدارنده فصل مربوط به جرایم رایانه‌ای مصوب ۱۳۸۸ است. در مقاله هایی جداگانه به این دو جرم بیشتر می پردازیم.

نکته ۲ : شیوه های کلاهبرداری از طریق دستگاه خودپرداز ATM  : 

بعد از توضیح کوتاهی در مورد کلاهبرداری سنتی و رایانه ای یکی از روش هایی که امروزه مرتکبان برای بردن مال افراد استفاده می کنند تماس تلفنی با بزه دیدگان است با این صورت که شخص بصورت تلفنی با بزه دیده تماس می گیرد و بیان می کند آقا یا خانم فلانی است و از رادیو جوان یا غیره تماس می گیرد و شما برنده ی جایزه عتبات عالیات یا فلان قدر جایزه نقدی شده اید و  حتی بعضا صدای تشویق حضار نیز   و صدای ضبط شده شخصیتی دولتی نیز برای بزه دیده پخش می شود سپس به بزه دیده می گویند برای اینکه وجه به حسابش بیاید باید دم عابر بانک برود و کارت بانکی خود را وارد دستگاه کند .

 بزه دیده نیز به دم عابر بانک رفته و کماکان با ارتباط تلفنی با مرتکب بوده و بعد از وارد کردن کارت بانکی ، کدهایی که مرتکب می گوید را بزه دیده دم عابر بانک وارد می کند و در همین حین حساب بزه دیده خالی می شود . حال پرسش آنست که آیا جرمی واقع شده یا خیر ؟ اگر جرم هست چه جرم یا جرایمی می باشد ؟ 

مجازات کلاهبرداری از طریق دستگاه خودپرداز :

در این خصوص ۴ نظر وجود دارد ؛ ۱. جرم نیست . این نظر میان دسته ای از قضات دارای طرفدار هست و می گویند کلاهبرداری سنتی نیست چرا که مرتکب صرفا دروغ گفته و صرف دروغ گویی ، وسیله و عملیات متقلبانه نیست و رکن رکین بزه کلاهبرداری ، توسل به وسایل متقلبانه است و با توجه به آگاهی بخشی مطبوعات و رسانه ها این اقدام در حد دروغگویی است و بزه دیده باید فریب خورده ی عملیات متقلبانه باشد تا جرم واقع شود و نه دروغ گویی یا دروغ نویسی محض. 

کلاهبرداری رایانه ای هم نیست چرا که بزه دیده هر چند به دستور مرتکب شماره زده هم ارقام را خودش وارد کرده و علیه خود اقدام کرده و مطابق قاعده ی اقدام و وفق صدر ماده ۵۳۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ عمل جرم نیست. 

۲. جرم کلاهبرداری سنتی است. این دسته معتقدند که اقدامات شخص تماس گیرنده بیش از صرف دروغگویی بوده و پخش صدای حضار یا مسول دولتی و احوالپرسی با بزه دیده تماما عملیات متقلبانه بوده و نتیجه آنکه با این عملیات ، بزه دیده فریب خورده و مالش می رود . ایراد آنست که در کلاهبرداری سنتی بزه دیده مال را خودبا رغبت به مرتکب می دهد درحالیکه در این موضوع بزه دیده قصد دادن مال خود را ندارد و این دستگاه است که فریب می خورد و مال بزه دیده منتقل می شود. 

۳. کلاهبرداری رایانه ای است . چرا که هر چند بزه دیده با دستور مرتکب ، ارقام را پای عابر بانک وارد سیستم می کند اما وی  همچون جاهل و وسیله است و این مرتکب است که با تغییر داده های رایانه ای حساب بزه دیده را خالی می کند. این نظر درست ترین نظر ممکن هست.

 ۴. تحصیل مال از طریق نامشروع؛ موضوع منطبق با ذیل ماده ۲  قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا اختلاس و کلاهبرداری بوده چرا که ذیل ماده با صدر ماده یعنی سو استفاده از امتیازات مالی تفسیر می شود و بطور مطلق هر تحصیل مالی از طریق نامشروع جرم است. البته ایراد این نظر در این است که تحصیل مال از طریق نامشروع مطابق ماده ۲ قانون یاد شده باید با امتیازات خاص صدر ماده تفسیر کرد و چنین امتیازاتی در  تماس های تلفنی وجود ندارد.