مواردی که سبب ایجاد حق طلاق برای زن می شوند

در قانون شروطی وجود دارند که سبب ایجاد حق طلاق برای زن می شوند که به شروط 12 گانه معروف هستند از جمله عدم پرداخت نفقه، زندانی بودن مرد به مدت طولانی، ابتلا مرد به بیماریهای صعب العلاج یا مقاربتی، دیوانه بودن مرد، ترک منزل بدون دلیل و طولانی توسط مرد و موارد دیگر، در این بصورت مفصل به این شروط می پردازیم.

مقدمه

 در صورت حدوث شروط ذیل که به شروط دوازده گانه معروف است زن می تواند اقدام به طلاق نماید این شروط در قباله های ازدواج وجود دارد که زوجین اقدام به امضاء آن می نمایند در این نوشتار به تفضیل اقدام به بررسی شروط ضمن عقد نکاح می پردازیم.

شروط 12 گانه ای که به زن حق طلاق می دهند

-عدم پرداخت نفقه توسط مرد به مدت شش ماه

-سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج که سبب غیر تحمل شدن زندگی شود

-ابتلاء زوج به بیماری های صعب العلاج

-دیوانه بودن مرد در زمانی که امکان فسخ نباشد

-ابتلاء زوج به بیماری های صعب العلاج به نحوی که دوام زناشویی امکان پذیر نباشد

-دیوانه بودن مرد در زمانی که امکان فسخ نباشد

-اشتغال مرد به کاری که به حیثیت و آبروی زن و مصالح خانوادگی او لطمه می‌‌زند.

-محکومیت به حبس بالای پنج سال در زندان

-ابتلاء زوج به اعتیاد 

-ترک کردن زندگی مشترک توسط زوج و بدون علت

-بچه‌‌دار نشدن مرد پس از 5 سال زندگی مشترک

-مفقود الاثر شدن زوج

-زن گرفتن مرد بدون رضایت و عدم برقرار عدالت بین همسران

1) حق طلاق به زن به علت عدم پرداخت نفقه توسط مرد به مدت شش ماه

مطابق با قانون و شروط ضمن عقد نکاح در صورت که مرد به مدت شش ماه از پرداخت نفقه به همسر خود امتناع ورزد، زن می تواند تقاضای طلاق را در دادگاه مطرح سازد. نکته ای که در این خصوص وجود دارد و حائز اهمیت می باشد این است که عدم پرداخت نفقه از سوی مرد می بایست از سوی دادگاه تایید شده باشد بدین شرح که خانم می بایست به وسیله دادگاه رای به عدم پرداخت نفقه حداقل به مدت شش ماه را اخذ نموده باشد.

آیا صرف صدور رای مبنی بر عدم پرداخت نفقه موجب به وجود آمدن حق طلاق برای زن می شود ؟

در خصوص سوال طرح شده باید گفت رویه قضایی در پاسخ به این سوال قدری متشتت عمل می نماید به نحوی که برخی از قضات قائل بر این نظر می باشند به صرف صدور رای توسط دادگاه و قطعیت آن مبنی بر عدم پرداخت نفقه حداقل به مدت شش ماه حق طلاق برای زن ایجاد شده است و پرداخت بعدی آقا یا صدور اجراییه مبنی بر پرداخت نفقه دیگر ضرروت قانونی ندارد در حالی که برخی دیگر از قضات بر این نظر می باشند که می بایست حداقل اجراییه مبنی بر پرداخت نفقه که خود یک نوع دین است برای محکوم علیه یعنی آقا صادر شده باشد و در صورتی که مرد در مهلت اعطایی از سوی دادگاه نفقه را پرداخت ننمود زن با رای دادگاه و اجراییه که مرد بدان عمل نکرده است می تواند اقدام به طرح دعوی طلاق نماید .

سوال: اگر رای مبنی بر عدم پرداخت نفقه توسط دادگاه صادر شود و اجراییه نیز بنا به درخواست زن توسط دادگاه صادر شد و مرد اقدام به پرداخت نفقه ننماید و سپس زن اقدام به طرح دعوی طلاق به جهت عدم پرداخت نفقه نماید و مرد قبل از جلسه رسیدگی اقدام به پرداخت نفقه نماید آیا حق طلاقی که برای زن ایجاد شده است از بین می رود ؟

پاسخ : از لحاظ حقوقی و قانونی پاسخ خیر می باشد چرا که وقتی حقی برای شخصی ثابت می شود دیگر فقط صاحب حق می تواند اقدام به ساقط نمودن آن نماید و در سوال مطروحه نیز باید گفت پرداخت بعدی شوهر بعد از صدور رای و صدور اجراییه دیگر اثر ندارد ولی متاسفانه برخی از قضات به جهت اینکه نفقه پرداخت شده است معتقد به از بین رفتن حق طلاق با پرداخت نفقه می باشند.

سوال: خانم به جهت عدم پرداخت نفقه از سوی مرد اقدام به طرح دعوی مطالبه نفقه در دادگاه نموده است،دادگاه حکم به محکومیت مرد به پرداخت نفقه یک سال گذشته داده است و این رای قطعی شده است مرد اقدام به طرح دعوی اعسار نموده است آیا در این حالت حق طلاق برای زن ایجاد می شود؟

پاسخ : در خصوص پرسش مطرح شده باید گفت به نیاز های مادی اولیه یک زن نظیر خوراک و پوشاک و… نفقه گفته می شود زمانی که مرد توانایی پرداخت نیاز اولیه همسر خود را ندارد و می خواهد به طور قسطی اقدام به پرداخت نفقه نماید ، زن می تواند به موجب عسر و حرج تقاضای طلاق دهد.

۲) حق طلاق به زن به علت سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج که سبب غیر تحمل شدن زندگی شود.

نکته : اگر سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل ساز باعث ایجاد حق طلاق برای زن می شود.

متاسفانه عبارت سوء رفتار یا سوء معاشرت تعریف بسیار کلی دارد و متاسفانه تفسیر آن کاملا بسته به نظر قاضی پرونده دارد به طور مثال یک قاضی تنبیه خارج از عرف نظیر تنبیه فیزیکی را سو ء معاشرت می داند ولی یک شعبه دیگر این رفتار را سوء معاشرت شاید نداند .

مصادیق سوءمعاشرت یا سوء رفتار چیست؟

انجام رفتار هایی نظیر کتک زدن ، توهین کردن ، عدم انجام رابطه جنسی به مدت طولانی ، درخواست رابطه جنسی از پشت و…. 

چه نوع سوء معاشرت و سوء رفتاری موجب تحقق حق طلاق برای زن می شود؟

نکته بسیار مهمی که در این خصوص وجود دارد این است که این سوء معاشرت و سوء رفتار می بایست به گونه ای باشد که از نظر عرف جامعه تحمل آن غیر ممکن باشد شما فرضی را در نظر بگیرید که مردی به طور مدام اقدام به ضرب و جرح همسر خود می نماید یا هر روز اقدام به توهین به همسر خود می نماید در این فرض تحمل این رفتار در عرف جامعه غیر قابل تحمل می باشد.

چگونه می توان سوء معاشرت و سوء رفتار مرد را اثبات نمود؟

به طور مثال اگر سوء مباشرت به وسیله ضرب و شتم همسر باشد می بایست زوجه اقدام به طرح دعوی کیفری ضرب و جرح در دادگاه کیفری نماید و پس از اثبات این موضوع در دادگاه کیفری می تواند اقدام به طرح دعوی طلاق در دادگاه نماید یا اگر مردی اقدام به فحاشی علیه همسر خود می نماید استشهادیه شهادت شهود مبنی بر این موضوع وجود داشته باشد .

۳) حق طلاق به زن به علت ابتلاء زوج به بیماری های صعب العلاج به نحوی که دوام زناشویی امکان پذیر نباشد. 

منظور بیماری هایی می باشد که به سختی قابل درمان می باشد و داوم زندگی زناشویی را به مخاطره می اندازد 

مصادیق بیماری های صعب العلاج که موجب حق طلاق برای زن است چیست؟

-درخواست طلاق به دلیل ابتلاء زوج به امراض مسری و مقاربتی  و بیماری خطرناک غیر درمان مرد در حدی که سلامت زن را به خطر اندازد بیماری هایی نظیر سرطان ، ایدز ، زیگیل تناسلی و….  

آیا بیماری های روحی  نظیر افسردگی موجب حق طلاق برای زن می شود 

پاسخ : در این خصوص باید گفت اگر افسردگی یا سایر بیماری های روحی بسیار حاد باشد برای زن حق طلاق ایجاد می شود .

۴) حق طلاق زن به علت دیوانه بودن مرد در زمانی که امکان فسخ نباشد

شایع ترین مثال این موضوع اسکیزوفرنی  و دو قطبی بودن مرد می باشد که در این خصوص باید و سوابق و مدارک پزشکی وجود داشته باشد و این موضوع به تایید پزشکی قانونی نیز برسد.

۵) حق طلاق به زن به علت  اشتغال مرد به کاری که به حیثیت و آبروی زن و مصالح خانوادگی او لطمه می‌‌زند.

نکته ای که در این خصوص وجود دارد این است که این موضوع یا باید به تایید دادگاه برسد یا توافق ابتدایی زوجین مبنی بر عدم اشتغال به آن کار بوده باشد.

۶) حق طلاق به زن به علت محکومیت به حبس بالای پنج سال در زندان

نکته مهم در این خصوص این است که این حکم می بایست قطعی شده باشد  و مرد در زندان باشد به عبارت دیگر حکم در حال اجرا باشد.

اگر مرد به خاطر بدهی در داخل زندان باشد آیا برای زن حق طلاق ایجاد می شود؟

پاسخ : در این خصوص باید گفت اگر مرد به خاطر عدم پرداخت بدهی پنج سال یا بیش از پنج سال در زندان باشد برای زن حق طلاق ایجاد خواهد شد .

۷) حق طلاق به زن به علت  ابتلاء زوج به اعتیاد 

-طلاق به علت اعتیاد زوج :اعتیادی که به اساس زندگی خانوادگی ضرر بزند مانند اعتیادی که منجر به بیکاری مرد شود.

آیا صرفا استعمال مواد مخدر اعتیاد محسوب می شود ؟

خیر هر گونه اعتیادی مشمول این بند می باشد نظیر اعتیاد به الکل  ،قمار و شرط بندی خودارضایی به صورت اعتیادی و یا اعتیاد به دیدن فیلم های مستهجن نظیر پورن

اگر اعتیاد مرد به گونه ای باشد که به اساس زندگی لطمه وارد نشود به طور مثال مرد به صورت تفریحی اقدام به استعمال مواد مخدر نماید آیا در این حالت برای زن حق طلاق ایجاد نمی شود؟

پاسخ: در این خصوص باید گفت چه در قانون و چه به موجب شروط ضمن عقد، اعتیاد در صورتی می تواند برای زن حق طلاق ایجاد نماید که زندگی زناشویی را مختل نماید و اگر اعتیاد فاقد این وصف باشد زن به استناد شروط ضمن عقد نمی تواند اقدام به طرح دعوی طلاق نماید ولی شاید زن بتواند به موجب عسر و حرج اقدام به طرح دعوی طلاق نماید. 

۸) حق طلاق به زن به علت ترک کردن زندگی مشترک توسط زوج و بدون علت

-درخواست طلاق به علت غيبت زوج : ترک بدون علت خانواده یا غیبت یکسره به مدت 6 ماه بدون دلیل موجه تشخیص این موضوع که غیبت مرد موجه بوده است یا خیر با دادگاه می باشد.

محکومیت قطعی مرد به ارتکاب جرمی که مغایر با شان خانوادگی زن باشد.  

محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب به جرمی، که اجرای مجازاتش آبرو و موقعیت زن رابه خطر بیاندازد.

 ۱۰) حق طلاق به زن به علت  بچه‌‌دار نشدن مرد پس از 5 سال زندگی مشترک

نکته ای که در این خصوص وجود دارد این است که می بایست پنج سال از زندگی مشترک گذشته باشد و مرد توانایی بچه دار شدن را نداشته باشد پس اگر علت بچه دار نشدن از سمت زن باشد امکان استناد به این بند وجود نخواهد داشت.

سوال: اگر مرد به صورت طبیعی توانایی بچه دار شدن را نداشته باشد ولی از طریق روش هایی نظیر ای وی اف این امکان وجود داشته باشد تکلیف چیست ؟ 

پاسخ: رویه قضایی در این خصوص بسیار متفاوت عمل کرده است ولی نظر غالب بر این است که اگر زن مخالف این شیوه بارداری باشد برای او به شرط گذشت پنج سال حق طلاق ایجاد خواهد شد.

۱۱) حق طلاق به زن به علت  مفقود الاثر شدن زوج

-مفقودالاثر شدن زوج به مدت طولانی (به مدت 6 ماه از زمان مراجعه زوجه به دادگاه)

۱۲) حق طلاق به زن به علت زن گرفتن مرد بدون رضایت و عدم برقرار عدالت بین همسران

نکته :اگر مرد بدون رضایت زن همسر دیگر اختیار کند و یا در فرض رضایت عدالت را بین همسران خود رعایت نکند ، باعث ایجاد حق طلاق برای زن می شود.

در این خصوص تفاوتی بین همسر دائم و موقت وجود ندارد و در فرضی که زن اول رضایت به ازدواج مجدد همسر خود داده است ولی حال مدعی این است که مرد عدالت را بین او و زن دوم رعایت نمی کند این موضوع می بایست در دادگاه اثبات شود تا برای زن حق طلاق ایجاد شود.

توصیه پایانی در خصوص موارد ایجاد حق طلاق برای زن 

با توجه به پیچیدگی هایی که این موضوع دارد به دوستان توصیه می گردد قبل از هر اقدامی با یک وکیل متخصص در حوزه حقوق خانواده مشورت نمایید.