جعل مفادی یا معنوی

مقدمه: 

در مقاله پیش رو به بررسی مفهوم جعل مفادی یا جعل معنوی ، عناصر و شرایط حاکم بر ارتکاب این جرم پرداخته و ضمن ارائه مثال به تفهیم بهتر مطلب می پردازیم. 

مفهوم جعل مفادی  یا معنوی :

 با عنایت به مفهوم ماده 532 قانون مجازات اسلامی باب تعزیرات این نوع جعل به معنای تغییر مضمون و محتوای یک سند یا نوشته رسمی است. در مقالات پیشین با مفهوم سند رسمی آشنا شده و دانستیم طبق ماده 1286 قانون مدنی، قانوگذار انواع اسناد را بررسی نموده و به دو دسته سند رسمی و عادی تقسیم نموده و شرایط هرکدام از این اسناد را بیان نمودیم.

در واقع قانونگذار تفاوت انواع اسناد را در مرجع تدوین کننده آن دانسته است، بدین معنا که هر سندی که توسط مأمورین صلاحیت دار یا در ادارات ثبت اسناد و املاک و دفاتر اسناد رسمی منطبق با قوانین جاری، تشریفات لازم و طبق صلاحیت مقامات تدوین گر، تنظیم شده باشد، رسمی است و هر نوشته دیگری که واجد این سه ویژگی نباشد سند عادی تلقی می شود به شرط آن که حداقل امضا، مهر یا اثر انگشت داشته باشد.

در این نوع جعل نیز، سند اصلی با تغییر محتوا و مضمون بدون آن که تغییر و تحریفی در ظاهر سند رخ دهد تغییر یافته و تحریف می گردد، به عبارتی دیگر صحیح جلوه دادن امر باطل و ناصحیح یا بالعکس باطل نشان دادن امر صحیح، توسط کارکنان رسمی ادارات دولتی در راستای انجام وظیفه و تنظیم یک سند رسمی را جعل مفادی می نامند.

سوال: با توجه به مفهوم و تعریف این جرم، آیا هر شخصی می تواند مرتکب جعل مفادی شود؟

پاسخ: نظر به تعریف جرم جعل مفادی که تأکید آن بر تحریف محتوای اسناد رسمی است، در می یابیم ارتکاب این جرم تنها از سوی مأمورینی که وظیفه تنظیم اسناد رسمی دارند آن هم به حسب انجام وظیفه ممکن است نه افراد عادی!

مثالی برای جرم جعل مفادی:

برای مثال مأمور دولت که وظیفه تحریر و نگارش سند یا نوشته ای را  دارد، مانند منشی دادگاه هنگام انشاء رأی، محتوا و مضمون آن را تغییر داده و تحریف نماید و امری را خلاف واقعیت جلوه داده و در متن رأی درج نماید.

و یا در صورتی که سردفتر ازدواج و طلاق که وظیفه تنظیم سند رسمی ازدواج در حدود صلاحیت اوست، هنگام تنظیم هرگونه تغییری در سند ازدواج نماید و چیزی به محتوای آن افزوده یا از آن بکاهد( مثلاً در خصوص مهریه زوجه، تعداد سکه ها را به جای صد عدد سکه، ده عدد سکه قید کند) مرتکب تحریف مضمون و محتوای سند گردیده وجعل معنوی رخ داد است؛ چرا که سه عنصر فوق الذکر در خصوص سند مذکور فراهم است.

عناصر تشکیل دهنده جعل مفادی که زیر مجموعه ای از جرم جعل است منطبق با موارد بیان شده در خصوص جرم جعل می باشد. لازم به ذکر است این جرم نیز مطلق بوده و وقوع نتیجه خاصی در ارتکاب آن لازم نبوده و صرف ارتکاب فعل مجرمانه کافی است.

شیوه بررسی اصالت سند در انواع جعل : 

نظر به اینکه پیشتر گفته شد، در جرم جعل مادی با تغییرات و تحریف در ظاهر سند مواجه هستیم در حالی که در جعل مفادی، مضمون و محتوای سند رسمی دستخوش تغییر و تحریف قرار می­گیرد، فلذا هنگام شک در وقوع جعل مادی، تطابق یا عدم تطابق ظاهر سند با واقعیت و اصالت آن بررسی می­گردد اما در جعل معنوی، بررسی صحت محتوا و مضمون سند واجد اهمیت خواهد بود. 

نتیجه گیری : 

همچنین شما میتوانید جهت کسب اطلاعات بیشتر در حوزه جعل از دیگر مقاله های سایت هموکیل بهره ببرید مانند : 

جعل در اسناد اتفاقی ، جعل یا غصب عنوان ، نکات تکمیلی در باب جرم جعل ، مفهوم ادعای جعل در دعوای حقوقی ، منظور از سند يا نوشته بودن در جرم جعل چه می باشد؟ ، عدم تحقق جرم جعل در چیزی که خود آن جعلی و ساختگی است ، رسیدگی به اصالت سند توسط دادگاه در فرض اظهار انکار ، تردید و یا ادعای جعل .

در مقاله حاضر به بررسی مفهوم جعل مفادی و شرایط و عناصر قانونی حاکم بر آن پرداختیم و دانستیم به دلیل آن که تأکید قانون گذار در این جرم تغییر و تحریف محتوای سند رسمی هنگام تنظیم است، تنها از سوی مأمورین دولت حین انجام وظیفه تنظیم و تدوین سند رسمی امکان وقوع خواهد داشت. 

توصیه آخر : 

لازم به ذکر است در صورت نیاز به پیگیری و طرح شکایت با عنوان جعل مفادی به دلیل تخصصی و پیچیده بودن امر، بهتر است از مشورت و راهنمایی وکلای متخصص کیفری در اثبات جرم جعل مدد گرفته شود.در ادامه مقالات به بررسی مجازات جرم جعل، درجات آن و مراجع صالح برای رسیدگی به این جرم خواهیم پرداخت.