بررسی ماهیت و آثار شرط صفت

بررسی ماهیت و آثار شرط صفت

سوگند پناهی

بررسی ماهیت و آثار شرط صفت (از اقسام شروط سه گانه ضمن عقد)

بررسی ماهیت و آثار شرط صفت یکی از اقسام شروط سه گانه ضمن عقد است ، بسیار رایج و متداول است که ضمن انعقاد معامله ای، جهت تامین حداکثری مقاصد و کسب نتیجه مطلوب از معامله ، شرطی در ضمن آن گنجانده شود ، که اگر آن شرط مزبور در عالم واقع محقق نگردد و مطلوبیت معامله حاصل نشود بتوان از امتیاز فسخ قرارداد و برهم زدن معامله استفاده نمود.

از اقسام شروط سه گانه ضمن عقد یعنی شرط صفت ، نتیجه و فعل در این مقاله برآنیم که احکام وشرایط مربوط به شرط صفت و ضمانت اجرای تخلف از آن را بررسی نماییم .

به موجب ماده 234 قانون مدنی شرط صفت شرطی است که کیفیت یا کمیت موضوع معامله را معین می کند مانند شرط طلا بودن برای گردنبند یا شرط مساحت معین برای زمین.

در خصوص شرط صفتی که کمیت را تعیین می کند باید گفت به طور معمول ذکر مقدار مورد معامله به منظور تعیین میزان و حدود تعهدات هریک از طرفین معامله است چنان که وقتی که در خرید برنج شرط وزن معین می گردد در واقع مقصود اصلی اینست که به تناسب وزن، حدود تعهد و قیمت معامله روشن شود در چنین حالتی شرط صفت جنبه اصلی و تعیین کننده دارد. 


در پاره ای از موارد اما شرط مقدار، جنبه فرعی داشته و برای طرفین معامله از اهمیت کمتری برخوردار است به عنوان مثال شخصی که کلکسیون سکه های قدیمی دارد در خرید سکه ، قدیمی بودن برایش جنبه اصلی تر و مهم تری دارد و طلا یا نقره بودن (جنس کالا) در فرع قرار می گیرد.

ضمانت اجرای تخلف از شرط صفت :

 پرسش:ضمانت اجرای تخلف از شرط صفت و نحوه حمایت قانون چگونه است؟

براساس ماده 235 قانون مدنی هرگاه شرطی که در ضمن عقد تعیین شده از نوع صفت باشد و کاشف به عمل بیاید که آن صفت در موضوع معامله وجود ندارد فردی که شرط به نفع او در قرارداد گنجانده شده (مشروط له) اختیار و حق فسخ قراداد را خواهد داشت .

البته اضافه نمودن این قید ضروری است که این حق فسخ در همه معاملات قابل اعمال نیست بلکه مخصوص معاملاتی است که موضوع معامله عین معین باشد یعنی موردی که عیناً همانند ان را نمی توان پیدا کرد و منحصر به فرد است.

مثلا در خرید خانه اگر صفت خاصی مثل رو به خیابان بودن شرط شود و آن خانه فاقد ان  صفت باشد مشتری حق فسخ دارد اما در خرید یک خودرو صفر از نمایندگی های خودرو به دلیل اینکه مشابه ان خودرو در  نمایندگی موجود است در صورت فقدان شرط صفت حق فسخ در وهله نخست برای مشتری ایجاد نمی شود بلکه باید فروشنده را از طریق مراجع صالح قضایی ملزم به تحویل یک خودرو با شرایط معین شده نمود .

در صورت نــیاز به وکیـــــل متخصـــص
این موضوع درخواست خود را ثبت نمایید

بررسی ایجاد حق فسخ به جهت تخلف از شرط صفت : 

پرسش:در صورت ایجاد حق فسخ به جهت تخلف از شرط صفت آیا این حق قابل اسقاط است؟

دو حالت برای اسقاط حق فسخ وجود دارد یا مشروط له و همان شخص منتفع از شرط با اراده خویش از حق فسخ صرف نظر می نماید و خود را ملتزم به عقد می داند و یا در حالت دوم اگر موضوع معامله به خودی خود یا در اثر انجام عملی از جانب مشروط علیه (متعهد به انجام شرط) وصف شرط شده، پیش از اعمال فسخ از جانب مشروط له در موضوع معامله ایجاد گردد حق فسخ ساقط شده و مشروط له نمی تواند عقد را بهم بزند پس اگر موضوع عقد هنگام معامله وصف شرط شده را نداشته باشد ولی در زمان تسلیم و یا پیش از اعلام فسخ قرارداد ان شرط حاصل شود بهانه ای برای مشروط له باقی نمانده و حق او ساقط می شود.

انجام تخلف از شرط صفت ضمن قراداد و اقدام برای حق فسخ :

پرسش:در موردی که با تخلف از شرط صفت ضمن قراداد ، حق فسخ برای مشروط له ایجاد می شود وی باید چه کاری انجام دهد ؟ 

در چنین شرایطی لازم است اراده و قصد وی جهت انحلال و فسخ یکجانبه عقد ابراز شود این ابراز می تواند مستقیما به طرف دیگر در قالب پیام یا اظهارنامه اعلام شود یا با انجام فعلی که حاکی از اراده ی شخص در فسخ است محقق شود بدون ان که به طرف معامله اعلام شود و مطلع گردد. 

ولیکن در اغلب موارد شخصی که معامله را فسخ نموده جهت جلوگیری از ادعاهای احتمالی طرف دیگر می تواند پس از فسخ به طرق پیش گفته، دادخواست تایید فسخ قرارداد را تقدیم دادگاه نماید در واقع طرح چنین دعوایی در جایی کاربرد دارد که فرد می خواهد هرچه سریع تر تکلیف قرارداد مشخص شود و از اثار ان استفاده نماید مثلا در کنار تایید فسخ ، خواسته دیگرش در مطالبه وجه قراردادی را نیز مطرح نماید

سخن پایانی: در صورتی که قصد دارید به دلیل تخلف از شرط صفت از حق فسخ خود استفاده نموده و پس از ان جهت نتیجه گیری مطلوب تر از دادگاه تایید فسخ را مطالبه نمایید وکیل دادگستری حتما می تواند در کسب این نتیجه مساعدتان نماید.