قرارداد کفالت و احکام آن

قرارداد کفالت و احکام آن

سرمد صادق زاده

قرارداد کفالت و احکام آن

 

 

عقد کفالت :

هنگامی که شخصی بر نفر دیگر حقی دارد ، برای تضمین احیا ی حق خود ممکن است با فردی مطمئن در خصوص احضار مدیون در زمان مقرر عقد کفالت منعقد کند.

کفالت عقدی است که در آن یک فرد ثالث که در دعوی اولیه حضور ندارد،در برابر دائن متعهد میشود تا مدیون را در زمان و مکان مشخصی برای پاسخگویی حاضر کند.فردی که قرار است دیگری را حاضر کند کفیل ، شخصی که عنوان داشته حقی از او پایمال شده و به همین علت دعوی طرح کرده مکفول له و طرف دیگر که علیهش طرح دعوا شده و از او کفالت میشود مکفول نام دارد.

در این میان نیاز نیست که حتما کفیل به درستی دعوی علیه مکفول اطمنیان داشته باشد و صرف طرح دعوی علیه مکفول برای صحت کفالت کفایت میکند.

نکته قابل توجه در مورد عقد کفالت ، ثالث تلقی شدن مدیون و مکفول است ،بدین معنا که وی در انعقاد عقد کفالت نقشی نداشته و این عقد با اراده ی کفیل و مکفول له شکل میگیرد.

ویژگی های عقد کفالت :

کفالت از جانب کفیل عقدی لازم تلقی شده و وی حق بر هم زدن عقد بصورت یکطرفه را ندارد و تنها در صورت توافق با مکفول له میتواند از ادامه دادن به تعهد خود سر باز زند.از طرف دیگر مکفول له میتواند عقد کفالت را بر هم زده و در این صورت با وجود باقی ماندن تعهد اصلی مکفول ، کفیل دیگر مسئولیتی ندارد چرا که در کفالت بر خلاف ضمان دین انتقال پیدا نکرده و تنها تعهد به احضار مدیون است که بر ذمه ی کفیل قرار میگیرد.با این حال کفالت عقدی لازم محسوب شده و با فوت مکفول له یا جنون و سفه او منفسخ نمیشود .در کفالت وثایق و تضمینات قبلی و اصلی از بین نرفته و همچنان باقی میمانند.

 

تعهدات کفیل :

در عقد کفالت کفیل خود را ملزم میکند که مکفول را در زمان و مکانی که از قبل میان دو طرف تعیین شده حاضر کرده و در صورت عدم توانایی بر احضار مکفول در صورتیکه وجه التزام و خسارتی برای این امر تعیین شده باشد باید همان وجه التزام را بپردازد و اگر در قرارداد کفالت وجه التزامی تعیین نگشته باشد کفیل باید همان حقی که مکفول له بر گردن مکفول دارد را ادا کند.باید عنوان کرد که تعهد کفیل تنها احضار مدیون بودده و وی تعهدی به پرداخت توسط مکفول در زمان احضار ندارد.این تعهد تعهد به نتیجه بوده و کفیل تنها در صورتیکه اثبات کند عدم احضار مکفول در زمان و مکان مقرر به علت وجود قوه ی قاهره و حادثه ای مانند بازداشت بودن مکفول به علت قانونی که خارج از توان و پیش بینی او بوده است .

حاصل گشته است ضامن نیست و الزامی به پرادخت وجه التزام ندارد.در این میان اگر کفیل اثبات کند که مکفول غائب است مهلتی به وی داده خواهد شد تا بتواند او را یافته و احضار کند.اگر کفیل بجای مکان و زمان مقرر قصد تسلیم مکفول در مکان و زمان دیگری را داشته باشد مکفول له میتواند این احضار را قبول کند و در این صورت مسئولیت کفیل از بین رفته و وی به تعهد خود عمل نموده است اما مکفول له الزامی به قبول این امر نخواهد داشت.

برای دریــافت مشاوره با وکــیل به صورت تخصــصی
می توانید با مجموعه مجرب هموکیل در ارتباط باشید

در صورتیکه کفیل مکفول را مطابق شرایط مقرر میان طرفین احضار کند و مکفول له از قبول آن خودداری کند ، وی میتواند انجام تعهد خود را با شهادت نزد حاکم یا احضار مکفول له نزد حاکم ثابت کند.

تعدد طرفین عقد کفالت :

ممکن است به علت وجود چند کفیل یا چند مکفول له ، کفالت های متعددی ایجاد شوند که این حالات بنابر اینکه چند مکفول له یا چند کفیل وجود دارند مختلف اند.

- وحدت کفیل و مکفول و تعدد مکفول له: هنگامی که شخصی کفالت یک فرد را در برابر چند نفر بر عهده گیرد باید وی را در برابر تمامی آنان مطابق شرایط تعیین شده حاضر کند و یکبار احضار وی کفایت نمیکند.

- وحدت کفیل و مکفول له و تعدد مکفول: این حالت نیز مانند فرض قبلی است و کفیل با احضار تنها یکی از مدیونین بری نخواهد شد.

- تعدد کفیل و وحدت مکفول و مکفول له: در این حالت اگر تمامی کفیلان با هم احضار مکفول را تعهد کرده باشند با یکبار احضار توسط هر یک از آنان تعهد بقیه نیز بری میشود اما اگر قصد در اصل انشاء عقود متعدد باشد بقیه کفیلان همچنان پس از یکبار احضار مسئول بوده و در صورت درخواست مکفول له باید مجددا مکفول را حاضر کنند.

علاوه بر حالات فوق ممکن است با حالتی رو به رو مواجه شویم که تسلسل در کفالت نام دارد.در این حالت هر شخص کفیل کفیل قبلی بوده و تعهد هر کفیل تنها احضار مکفول خود بوده تا به مکفول اصلی برسد.در این حالت با احضار مکفول تمامی کفیلان قبلی بری خواهند شد.

 

جهات برائت کفیل :

*در صورتیکه مکفول را مطابق شرایط مقرر احضار کند

*اگر مکفول خودش در زمانیکه تعیین گشته اسن حضور پیدا کند

*اگر منشاء دین مکفول به مکفول له به صورتی از بین برود و مکفول دیگر به مکفول له دینی نداشته باشد.

*اگر مکفول له تعهد کفیل را ببخشد

*اگر مکفول و مدیون اصلی فوت کند

*در صورتیکه حق دائن به شخص دیگری انتقال  باید

رجوع کفیل به مکفول :

کفیل در صورتیکه در ابتدا با اجازه مکفول کفالت او را برعهده گرفته باشد و پس از عقد کفالت نتواند وی را احضار کرده و مجبور به پرداخت دین او یا وجه التزام شود میتواند برای جبران خسارت خود به مکفول رجوع کند اما در صورتیکه وی بدون اجازه از مدیون اقدام به کفالت کرده باشد حق مراجعه به وی را نخواهد داشت.

سخن نهایی :

در انتها توصیه میگردد با توجه به تخصصی بودن احکام عقد کفالت و مسئولیت تمامی طرفین در برابر یکدیگر ، قبل از هر اقدامی برای جلوگیری از مشکلات حقوقی بعدی با یک وکیل مجرب مشورت نمایید.