اعاده دادرسی در امور حقوقی

اعاده دادرسی در امور حقوقی

سوگند پناهی

اعاده دادرسی در امور حقوقی  

اعاده دادرسی چیست؟

اعاده دادرسی نهادی است، استثنائی و از طرق فوق العاده شکایت از آراء محسوب می گردد. یک ویژگی ان، مختص به "احکام قطعی" بودن است ،یعنی تنها احکام قطعی قضایی که در ماهیت امور صادر گردیده اند، قابلیت اعاده دادرسی و رسیدگی مجدد را خواهند داشت.

 در حقیقت این نهاد موجب می شود که احکام قطعیت یافته به درخواست محکوم علیه و مجددا در ماهیت امر، نزد همان مرجع صادرکننده حکم ، مورد رسیدگی قرار بگیرد . افزون بر این قید، وجود جهات خاص و منحصر اعاده دادرسی نیز شرط دیگری جهت امکان تمسک به چنین نهادی است. فلذا درصورتی درخواست اعاده دادرسی پذیرفته می شود که حداقل یکی از جهات مصرح در قانون( ماده 426 قانون ایین دادرسی مدنی) متحقق باشد. 

ولیکن اعاده دادرسی ویژه تری نیز پیش بینی شده که اگر هیچ یک از جهات ماده 426 وجود نداشت و رای اصداری نیز از نوع حکم نبوده یا مهلت ارائه دادخواست اعاده دادرسی پایان یافته بود، با تمسک به ان مورد خاص، می توان از شانس دوباره ای، جهت نقض رای قطعی شده و صدور رای مورد نظر استفاده کرد.

اعاده دادرسی به موجب ماده 477 چگونه است؟

براساس ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری چنانچه و در هر زمانی ،ریاست قوه قضائیه با رایی برخورد نماید که به تشخیص وی، خلاف شرع بین قلمداد گردد ،ایشان بدواً و راساً، اعاده دادرسی را تجویز و تشخیص نموده و آنگاه پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال می نماید تا درشعب ویژه ای که به این امر، اختصاص یافته است، رسیدگی مجدد به صورت شکلی و ماهوی انجام شود و پس از رسیدگی همه جانبه و مفصل، رای قطعی از شعب مذکور صادر گردد. 

منظورر از آراء خلاف شرع بین چیست؟

مقصور از این اصطلاح مغایرت رای صادره با مسلمات فقه است و در موارد اختلاف نظر بین فقها ملاک عمل ، نظر ولی فقیه خواهد بود. 

نکته: اعاده دادرسی از طریق ماده 477 تنها اختصاص به احکام دادگاه ها نداشته، بلکه قرارها اعم از دستور موقت و ... نیز قابلیت این نوع از اعاده دادرسی را خواهند داشت. 

چه اشخاصی می توانند تقاضای اعاده دادرسی از طریق ماده 477 را ارائه نمایند؟

علاوه بر شخص رئیس قوه قضاییه ، دادستان کل کشور ، رئیس دیوان عالی، رئیس نیروهای مسلح و رئیس کل دادگستری هر استان نیز می توانند در صورت احراز رایی بر خلاف شرع بین، پیشنهاد تجویز اعاده دادرسی را به ریاست قوه قضائیه ارائه نمایند. 

آیا محکوم علیه نیز می تواند تقاضای اعمال ماده 477 را ارائه نماید؟ 

محکوم علیه مستقیما نمی تواند درخواست را به رئیس قوه قضاییه انتقال دهد بلکه چنین باید عمل نماید که از طریق رئیس کل دادگستری استان مربوطه،  درخواست خویش را به اطلاع رئیس قوه برساند. 

پس از تشخیص خلاف شرع بین بودن و ارسال پرونده به شعب خاص دیوان عالی کشور، محکوم علیه چه تکلیفی دارد؟ 

دفتر شعبه دیوان عالی  پس از وصول پرونده باید به محکوم علیه اخطار نماید که دادخواست اعاده دادرسی را تنظیم و هزینه های قانونی مربوطه را نیز در مهلت مقرر بپردازد.

با تجویز اعاده دادرسی ، تکلیف اجرای رای قطعی چه می شود؟

با درخواست اعاده دادرسی و صدور قرار قبولی چنانچه رای مورد درخواست اعاده ،غیر مالی باشد اجرای رای انجام نشده و متوقف می شود و در صورتی که رای جنبه مالی داشته باشد و امکان اخذ تامین و جبران خسارت احتمالی باشد به تشخیص دادگاه از محکوم له0(فردی که حکم به نفع او صادر شده) تامین مناسب اخذ و عملیات اجرا نیز ادامه میابد . 

نکته: عملیات اجرایی در امورغیر مالی در صورتی متوقف می شود که حکم اجرا و مختومه نشده و موضوعی جهت مختومه شدن وجود داشته باشد 

 

نکته: جهت توقف اجرا ،محکوم علیه  همزمان با ارائه درخواست اعاده دادرسی، باید صدور قرار توقف عملیات اجرایی را نیز تقاضا نماید. 

سخن پایانی

 برای اینکه راه برای اعاده دادرسی و رسیدگی مجدد باز شود، لازم است "خلاف شرع بین"، به گونه ای ادعا شده و به مقام صالح اعلام شود، تا پس از بررسی و در صورت احراز، اعاده دادرسی را تجویز نماید . فلذا اگر تنها امیدتان استفاده از این روش است، به جهت حساسیت بالای موضوع ،حتما از فرد متخصص یعنی وکیل دادگستری کمک بگیرید.