تایید بطلان قرارداد به جهت حجر احدی از متعاملین

تایید بطلان قرارداد به جهت حجر احدی از متعاملین

سوگند پناهی

تایید بطلان قرارداد به جهت حجر احدی از متعاملین.

پیش از پرداختن به اصل مبحث ،لازم است تعاریفی را جهت روشن شدن هر چه بهتر موضوع ، ارائه دهیم 

حجر چیست و محجور کیست؟

حجر به معنای ممنوع شدن شخص،  از تصرف و معامله، نسبت به اموال و حقوق مالی خویش است. به موجب ماده 1207 قانون مدنی، چنین اشخاصی محجور قلمداد شده و از مداخله و تصرف در اموال و امور مالی مربوط به انها منع گردیده اند: 

1-صغار (شخصی که به سن بلوغ نرسیده) 

2-اشخاص غیر رشید یا سفیه ( فردی که عقل معاش ندارد)

3-مجانین ( دیوانه اعم ازادواری یا دائمی)

نکته: شخص ورشکسته نیز به حکم قانون ،از مداخله و تصرف ،در برخی حقوق مالی خویش ممنوع است .

حکم معاملات اشخاص محجور چیست؟

مستنبط از مواد قانونی ، اکثر معاملات اشخاص محجور، باطل و  تعدادی هم غیر نافذ است و معاملات غیر نافذ محجور، با رد و عدم رضایت  سرپرست قانونی  وی (اعم از ولی یا قیم) باطل شده و با تنفیذ و اجازه انها ،صحیح و معتبر تلقی می گردد. از جمله اشخاص محجوری که معاملات انها باطل است ،مجنون و صغیر غیر ممیز است (یعنی خردسالی که هنوز به سن تمییز و تشخیص نرسیده). به طور مثال اگر مجنون یا صغیر غیر ممیز ملکی را معامله کند، ان معامله باطل و کان لم یکن خواهد بود و طرف دیگر معامله ،می تواند تایید و اعلام بطلان ان را از محکمه بخواهد. معاملات صغیر ممیز و اشخاص غیر رشید که هیچ ضرر و تعهدی برایشان ایجاد نمی نماید صحیح بوده و معاملاتی که ممکن است انها را متعهد یا ضرری متوجهشان کند ،غیر نافذ،  و وابسته  به تنفیذ و اجازه ولی یا قیم است. 

معاملات شخص ورشکسته چه حکمی دارد؟

دخل و تصرفات تاجر ورشکسته در اموال خویش حکم یکسانی نداشته ، در مواردی صحیح و در تعدادی باطل و یا حتی غیر نافذ و قابل فسخ است.

طرفین دعوای بطلان معامله شخص محجور کیستند؟

در اغلب مواردی که معاملات فرد محجور باطل محسوب می شود، محکمه به تقاضای طرف دیگر معامله و یا شخص صاحب سمت از جانب محجور مانند ولی ، قیم یا طلبکار، به این دعوای  بطلان رسیدگی می نماید، در واقع هرشخصی که با  فرد محجور معامله ای منعقد نموده  است، می تواند مدعی و خواهان دعوی باشد و به طرفیت نماینده قانونی محجور، اقامه دعوی کند. همچنین نماینده قانونی محجور نیز می تواند به عنوان خواهان ، در مقابل فردی که با محجور معامله کرده است ، دادخواست طرح کند . در مورد معاملات تاجر ورشکسته ،مدیر تصفیه و یا هر یک از طلبکاران می توانند طرح دعوی نمایند. 

آیا همیشه می توان با ادعای محجور بودن طرف معامله، تایید بطلان  آن را از محکمه خواست؟

در شرایطی که محجور قلمداد شدن یکی از متعاملین ،نیاز به حکم دادگاه خاص دارد ،مانند حجر سفیه و یا  حجر ورشکسته ،اگر حکم حجر از سوی دادگاه صادر نشده باشد، ممکن نیست، شخص را محجور بتوان دانست و در ابتدا باید از دادگاه صالح ،حکم حجر اخذ شود و دادگاه نیز ابتدای مدت حجر را تعیین نماید تا بتوان به استناد حکم ان دادگاه خاص،  در دادگاه صالح به رسیدگی راجع به بطلان معامله ، تایید بطلان را درخواست نمود

تصرفات حقوقی مجنون ادواری و دائمی چه حکمی دارد؟

به موجب ماده 1213 قانون مدنی مجنون دائمی تحت هیچ شرایطی نمی تواند در امور مالی خویش مداخله نماید و تمام معاملات وی باطل وفاسد است ولیکن مجنون ادواری یعنی فردی که گاه مجنون است و گاه در حالت عادی است ،امور مالی او در شرایط عادی و افاقه ،نافذ و معتبر است ،به شرط انکه ثابت شود در زمان افاقه، معامله نموده است. 

تصرفات حقوقی صغیر چه حکمی دارد؟ 

براساس ماده 1212 قانون مدنی تصرفات مالی صغیر غیر ممیز اصولا باطل و بلاثر است و لیکن صغیر ممیز که به سن تشخیص و تمییز رسیده ،قادر است در برخی امور مالی که صرفاً نافع است مثل قبول هبه، اقدام نماید.

تا رسیدن به نتیجه مطلوب در کنار شما هستیم

در فرض صدور حکم به نفع خواهان بطلان معامله، اجرای رای به چه نحو است؟

معاملات محجور یا غیر نافذ است که در صورت رد ذی سمت مثل قیم یا ولی باطل محسوب می شود و یا از ابتدا باطل و فاسد بوده ،در هر حال دادگاه خود راسا معامله را ابطال نمی نماید، بلکه تنها بطلان معامله را تایید می کند ودر نتیجه، نیاز به صدور اجرائیه و ارجاع امر به اجرای احکام نیست.

سخن پایانی: 

از انجا که موضوع مورد بحث گستردگی و پیچیدگی بسیاری دارد، مشورت با فردی که در این مباحث کارشناس و صاحب نظر است ،قبل از هرگونه اقدامی از ضروریات است