جرم خیانت در امانت

جرم خیانت در امانت

پگاه وزوایی

جرم خیانت در امانت 

 

طبق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی اگر اموال منقول وغیرمنقول یا نوشته هایی مانند چک و سفته و..برای اجاره، امانت، رهن،یا وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت به فردی سپرده شود و هدف این بوده  که آن اشیا را بعدا بازگرداند یا به مصرف مشخصی برسد و فرد، ان اشیا را به ضرر مالک ها و متصرفین ، استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود کند، خیانت در امانت انجام داده. 

ارکان و عنصر مادی جرم خیانت در امانت :

استعمال کردن مال: یعنی به کاربردن و استفاده کردن از ان مالی که به او امانت سپرده شده است. 

تصاحب کردن مال: یعنی شخص خود را صاحب ان مال جا زده و ان را بفروشد یا به دیگری ببخشد. یا رهن و اجاره بدهد.

تلف کردن مال: یعنی مال به امانت سپرده شده به نحوی نابود شود و از بین برود. مثل تخریب مال یا اتش زدن مال. تلف ممکن است کل مال یا بخشی از ان مال باشد.

مفقود کردن: یعنی گم کردن ان مال مربوطه. در این نوع رفتار خائن مال را تلف نمیکند بلکه عمدا کاری میکند که دسترسی به مال غیر ممکن شود مثلا مال را در چاه می اندازد. 

حالات مختلف جرم خیانت در امانت :

سو استفاده از ضعف نفس اشخاص

سو استفاده از مهر و امضا : هروقت از مهر و امضایی که به کسی سپرده شده یا از طریق دیگری به دست اورده سو استفاده شود خیانت صورت گرفته و از یک تا سه سال حبس مجازات دارد .

خیانت مستخدمین دولت در اموال و اسناد دولتی: هرگاه کارکنان دولت، ادارات، شوراها،شهرداری ها و..از طریق سهام، اسناد، یا سایر اموال متعلق به سازمان ها استفاده غیر مجاز کنند، جرم خیانت رخ داده و مجازاتش جبران خسارات، پرداخت اجرت المثل، شلاق تعزیری تا ۷۴ ضربه و جزای نقدی میباشد. 

حکم خیانت در امانت همسر: در رابطه زناشویی هر یک از طرفین میتواند نسبت به اموال دیگری امین دانسته شود و اگر به ان مال تعدی کند مثلا بدون اجازه استفاده کند،منتقل کند، یا از بین ببرد،  جرم خیانت انجام داده. 

قصد مجرمانه در خیانت در امانت :

هم سؤ نیت عام لازم دارد و هم سؤ نیت خاص. سؤ نیت عام یعنی عمد داشتن در تلف، استعمال، تصاحب و مفقود کردن مال سپرده شده. سؤ نیت خاص یعنی مرتکب از انجام جرم نتیجه ای را دنبال میکند که در این جرم ضرر زدن به مالک یا متصرف مال سپرده شده، است. 

 

مجازات و عنصر قانونی خیانت در امانت :

طبق ماده ۶۷۴ تعزیرات فرد خائن  حبس از شش ماه تا سه سال محکوم میگردد. 

البته طبق تبصره ماده ۱۱ قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری حداقل و حداکثر مجازات های حبس تعزیری درجه چهار تا درجه هشت مقرر در قانون برای جرایم قابل گذشت به نصف تقلیل میابد پس مجازات جرم خیانت در امانت که جرمی قابل گذشت است به نصف تقلیل میابد یعنی حبس از سه ماه تا یکسال و نیم. 

وکیــل آگاه می توانـــد در پیگیــــری روند
پرونده و پیشرفت آن تاثیر زیادی داشته باشد

شرایط اثبات جرم خیانت در امانت :

مورد امانت سپرده شده، چک ، مال یا سفته و.. باشد. سپردن مال به امین به وسیله مالک مال انجام شود. در این صورت حتی اگر وجه به دست امده از فروش مال نیز به امین سپرده شده باشد و امین نسبت به ان تصرف داشته باشد به عنوان خیانت در امانت محسوب میگردد.

مالی که به امین سپرده میشود از طریق قانونی باشد پس اگر سارق مال مسروقه را نزد دیگری به امانت گذارد و امین به جای بازگرداندن مال آن را به ضرر سارق به صاحب اصلی کالا یا دولت بدهد یا اصلا از ان به نفع خود استفاده کند مرتکب جرم خیانت در امانت نشده است.تعلق مال به غیر، در صورتی که مالک اموال خودش امین مال باشد خیانت در امانت محسوب نمیشود مثلا جهیزیه زن به دلیل اینکه متعلق به خود میباشد و به مرد امانت داده نشده پس اگر مرد اقدام به جابه جایی و تصرف در جهیزیه زن کند، خیانت در امانت نخواهد بود. همچنین در صورتی که به مالک ضرری برسد چه نفع برای متصرف داشته باشد چه نداشته باشد فرد محکوم به خیانت در امانت میگردد. 

شاکی باید بتواند عنصر سپرده شدن را چه با قرار داد چه بی قرارداد به اثبات برساند و سپس ثابت کند که خواهان برگرداندن ملش شده اما امین خیانت کرده است. و امانت دادن مال به فردی به هر قید و لفظی امکان پذیر است و نیازی به امانت نامه نمیباشد. 

جرم خیانت در امانت با ترک فعل هم ممکن است صورت بگیرد زمثلا تلف کردن بر خلاف استفاده و تصاحب کردن ، از طریق ترک فعل هم میشود مثلا عمدا و از روی سؤنیت از اب دادن به گلدانی که به او سپرده شده خودداری کند. 

وجه تمایز خیانت در امانت و کلاهبرداری :

در هردو قربانی جرم با رضایت مال را تحویل مجرم میدهد اما کلاه برداری نیاز به مانور و عملیات متقلبانه دارد زیرا در ان شخص در نتیجه فریب مال را میل قلبی تقدیم بزه کار میکند ولی در خیانت در امانت مال بدون فریب سپرده میشود. 

جرم کلاه برداری به صرف گرفتن پول یا مال تحقق پیدا میکند اما خیانت در امانت بعد از گرفتن مال و با توجه به اعمالی که روی ان مال میشود مثل تصاحب ، محقق میشود. 

نوشتن مبلغ بیشتر در چک سفید امضا  :

جرم سؤاستفاده از سفید مهر یا سفید امضا عنوان مستقلی از خیانت دارد مثلا کسی مه چکی را سفید امضا میکند و از شخص میخواهد که مبلغ مشخصی روی ان بنویسد و شخص مبلغ بیشتری از توافق مینوسد، مرتکب جرم سؤاستفاده از سفید امضا شده و به محازات یک تا سه سال حبس محکوم میگردد در این جرم سپردن لازم نیست محقق شود حتی اگر شخصی چک سفید امضایی پیدا کرد وسؤاستفاده کرد، مشمول حکم است. همچنین این جرم طبق قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری مانند خیانت در امانت جرم قابل گذشتی اعلام سده و مجازاتش به شش ماه تا یکسال و نیم تقلیل میابد. 

فروختن مال توسط امین :

اگر مال به امین سپرده شده و امین آن را انتقال بدهد، خیانت در امانت کرده ولی اگر سپردن محرز نباشد و از عمد و با آگاهی به اینکه مال دیگریست به شخصی منتقل کند، انتقال مال غیر است. در خیانت تنها ضرررساندن به مالک شرط میباشد نه سود بردن انتقال دهنده، اما در انتقال مال غیر سود بردن انتقال دهنده هم مشروط است. 

تفاوت بعدی، اینکه در انتقال مال غیر،  انتقال گیرنده اگاهی به مال غیر بودن مجرم دارد  اما در خیانت در امانت انتقال گیرنده اگاهی به تحصیل مال از طریق  نامشروع  توسط مجرم دارد. 

انتقال مال غیر، علاوه بر عین ، درمنفعت  مال هم است ولی خیانت فقط مربوط به عین مال  امانت میباشد. 

خیانت در امانت مجازات مستقلی دارد ولی مجازات انتقال مال غیر، مجازات کلاه برداری است. 

چنانچه در این مورد به همراهی وکیل
مجـرب نیـاز دارید، با ما همراه باشید

 

تصرف در مال قرضی :

در قرض عین مال تحت تصرف قرض گیرنده میشود و شخص میتواند هرتصرفی که میخواهد انجام دهد و بعدا باید مثل مال را بازگرداند، اما خیانت، برگرداندن عین مال مطرح میباشد. تصرف و اعمال کردن حق مالکیت در مال مقروضه خیانت در مال نمیباشد.

خیانت در امانت در اموال مشترک :

اکثریت، دیوان عالی کشور حکم به عدم تحقق جرم خیانت در مال مشاع داده، زیرا شراکت بر تکه تکه اجزا مال مالکیت دارند و تنها استثنایی که موجود میباشد رای وحدت رویه شماره ۱۰، که مطابق آن جرم تخریب در اموال مشترک هم قابلیت اتفاق افتادن دارد. 

دادگاه صالح در جرم خیانت در امانت :

خیانت در امانت یک جرم انی است و نه مستمر و دادگاه محل وقوع جرم یکی از افعال تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود شدن در ان اتفاق افتاده باشد.

توصیه پایانی : 

کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی  نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره تلفنی حقوقی به سوالات شما عزیزان پیرامون  جرم خیانت در امانت  پاسخ دهند.