دیوان عدالت اداری

دیوان عدالت اداری تحت نظارت رئیس قوه قضائیه تشکیل و در تھران قرار دارد و دارای ۵٠ شعبه بدوی و ١٠ شعبه تجدید نظر است . آرای صادره از شعبه بدوی دیوان قابل تجدید نظر خواھی است. 

صلاحیت و حدود اختیارات دیوان عدالت اداری : 

طبق ماده ١٠ قانون دیوان عدالت اداری، مواردی که دیوان صلاحیت رسیدگی دار‌د عبارتند ازرسیدگی به شکایات اشخاص حقیقی و حقوقی از تصمیمات واحد ھای دولتی مانند وزارتخانه ھا، سازمانھا،موسسات و شرکتھای دولتی، شھرداریھا،سازمان تامین اجتماعی و تشکیلات و نھاد ھای انقلابی و موسسات وابسته به آنھا. 

اقدامات مأموران واحدھای فوق شده در أمور مربوط  به وظايفشان.

رسیدگي به اعتراضات  از آراء و تصمیمات قطعي ھیأتھای رسیدگی به تخلفات اداری و كمیسیونھايي مانند كمیسیونھاي مالیاتي، ھیأت حل اختلاف كارگر و كارفرما، كمیسیون ماده ۱۰۰قانون شھرداريھا تنها از لحاظ نقض قوانین و يا مخالفت با آنھا. 

رسیدگي به شكايات قضات، مشمولین قانون مدیریت خدمات کشوری و مستخدمان مؤسساتي از جمله لشكري و كشوري به علت نقض حقوق استخدامي. مھلت تقدیم دادخواست، راجع به این‌موارد ، برای اشخاص داخل کشور سه ماه و برای افراد مقیم خارج از کشور، شش ماه از تاریخ ابلاغ رأی یا تصمیم قطعی مرجع مربوط مطابق قانون آیین دادرسی دادگاهھای عمومی و انقلاب در امور مدنی است.

مراجع مربوط باید در رأی خود ذکر کنند که رأی آنھا طی چه مدت مذکور، در دیوان قابلیت اعتراض دارد. اگر ابلاغ واقعی نبوده و ذینفع مدعی شود که اطلاع از آن نداشته، در نتیجه  شعبه دیوان ابتدا به موضوع ابلاغ رسیدگی می کند. 

البته تعیین مقدار خسارت وارده شده از جانب مؤسسات مزبور، بعد از صادر شدن رأی  دیوان مبنی بر وقوع تخلف ، در عهده دادگاه عمومي قرار دارد.

آراء دادگاھھا و مراجع قضایی دادگستري و نظامی ، دادگاھھاي انتظامي قضات دادگستري و نیروھای مسلح قابل شكايت در ديوان عدالت اداري نمیباشد. 

 ابطال مصوبات دولتی :

اگر معلوم گردد که مصوبه ای بر خلاف قوانین مجلس یا  قانون اساسی میباشد ، یا  مقامی که مصوبه را تصویب کرده صلاحیت قانونی مربوطه را نداشته، در نتیجه آن مصوبه توسط ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری باطل میگردد.

ویژگی های شاکی در دیوان عدالت اداری 

شاکی کسی است که مدعی است حق او تضییع شده، ھریک از افراد مردم میتواند باشد اما دستگاه های  دولتی نمیتوانند شاکی قرار بگیرند و اگر شاکی ادعا دارد که مصوبه دولتی مخالف  قانون می باشد، نیازی نیست که حتما دینفع حساب شود. بنابراین ھر کسی میتواند درخواست ابطال مصوبه مشخصی را از دیوان عدالت اداری بخواهد.

 ویژگی های طرف شکایت در دیوان عدالت اداری 

طرف شکایت باید حتما واحد ھای دولتی اعم از وزارتخانه ھا،سازمانھا و موسسات و شرکتھای دولتی و شھرداریھا و سازمان تامین اجتماعی و تشکیلات و نھاد ھای انقلابی و موسسات وابسته به آنھا باشند. در نتیجه شکایت علیه واحد های  خصوصی، در حیطه دیوان عدالت اداری قرار ندارد. 

مورد هایی  که خارج از صلاحیت دیوان عدالت اداری میباشد

شکایت مربوط به قانون لغو مالکیت اراضی مالکیت اراضی موات شھری در صلاحیت کمیسیون ماده ١٢ قانون اراضی شھری است و آرای این کمیسیون قابل اعتراض در دادگاھھای عمومی دادگستری است.

اعتراض به آرای ھیات ھای ھفت نفره  مرجع تشخیص اراضی زراعی و ابطال اسناد آن  در صلاحیت دادگاھھای عمومی دادگستری است.

شکایت علیه نظام پزشکی و مراجع انتظامی  مقرر در قانون نظام پزشکی در صلاحیت دیوان عدالت اداری نمی باشد. البته آرا شعب سازمان تعزیرات حکومتی قابل اعتراض در دیوان میباشد

دعاوی مربوط به ابطال سند انتقال و مالکیت به طرفیت واحد ھای دولتی در صلاحیت دادگاھھای عمومی داد گستری است.

شکایت علیه زمین شھری در مورد عدم اجرای آرای ھیات ھای قانون ثبت در صلاحیت دادگاھھای عمومی دادگستری است.

اعتراض به آرای  محاکم  انتظامی مربوط به قضات ، آرا ی صادره از دادگاه ویژه روحانیت 

نیز، در حیطه صلاحیت دیوان نمیباشد.

دستور موقت

اگر شاکی هنگام شکایت یا بعد از آن ادعا کند که اجرای  آرای قطعی یا خودداری از انجام وظیفه توسط  مراجع دولتی باعث زیان میشود که جبران آن در آینده بسیار سخت میباشد، درنتیجه می توان درخواست دستور موقت کند. و شعبه در صورت تایید این موضوع ، دستور موقت به انجام وظیفه یا توقف اجرای آرای مربوطه  صادر میکند. 

دستور موقت اثری در اصل شکایت ندارد و در صورت رد شکایت ، اثرش لغو میشود و در صورت صادر شدن دستور موقت، پرونده اصلی خارج نوبت بررسی میگردد. ادارات طرف شکایت که نسبت به اقدامات آنھا دستور موقت صادر شده، اگر دلایلی مبنی بر عدم ضرورت دستور موقت وجود داشته باشد، آنها می توانند  لغو دستور موقت صادره، درخواست کنند.شعبه درصورت  احراز دلایل،   دستور موقت را  لغو میکند.

توصیه پایانی : 

کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان در رابطه با دیوان عدالت اداری پاسخ دهند