چه اشخاصی عهده دار حضانت اطفال هستند؟

یکی از دعاوی مرسوم در دادگاه های خانواده، مسئله حضانت اطفال است. هریک از پدر و مادر بعد از جدایی و متارکه، در صدد این هستند که خود، عهده دار نگه داری و تربیت فرزند یا فرزندان خویش باشند . البته این بدین معنا نیست که مسئله حضانت همیشه بعد ازطلاق و به دنبال جدایی پدر و مادر مطرح می شود بلکه ممکن است بدون جدایی نیز چنین دعوایی در دادگاه اقامه گردد.

تعریف حضانت

حضانت در معنای لغوی خود، به معنای پروراندن و در معنا و اصطلاح حقوقی، به معنی نگهداری مادی و معنوی طفل، توسط اشخاصی که قانون تعیین کرده است، می باشد. در واقع حفظ و نگه داری فیزیکی طفل و رشد و تربیت اخلاقی ومعنوی او حضانت نام دارد 

آیا حضانت فقط یک امتیاز یا حق است؟

حضانت فقط حق نگهداری طفل نیست ، قانون اشخاصی را که مکلف به نگهداری هستند ، برشمرده و به موجب ان وظایفی را برایشان تعریف نموده است .به عبارتی حضانت هم حق است و هم تکلیف یعنی صاحب این حق ،می تواند ان را مطالبه نماید و در عین حال مکلف است ان را به عنوان یک وظیفه به نحو احسن، اجرا نماید. فلذا از انجایی که یک تکلیف قلمداد می شود، فرد ،حق اسقاط یا انتقال ان  به شخص دیگر و به قول معروف “ شانه خالی کردن از وظیفه”، نخواهد داشت.

زمان شروع و پایان حضانت چه زمانی است؟

حضانت با زنده متولد شدن طفل اغاز شده و در مورد دختران تا 9 سالگی تمام و برای پسران تا 15 سال تمام شمسی،  ادامه خواهد یافت و پس از کبر و رسیدن به بلوغ، هر یک، از دایره حضانت خارج خواهند شد.

چه افرادی عهده دار حضانت اطفال هستند؟

1-پدر و مادر        2- جد پدری          3-وصی          4- قیم

1. پدر و مادر: همانطور که اشاره شد حضانت در عین حق بودن یک تکلیف غیر قابل اسقاط هم می باشد و تا زمان حیات ابوین، سرپرستی فرزندان بر عهده ی ان ها خواهد بود. البته این ، کلیت قضیه است و معمولاً استثنائاتی بر یک قاعده کلی وارد است .انچنان که به طور خاص و ویژه ، در مورد حضانت طفل، مقنن و قاضی محکمه خط قرمزهایی را به طور جدی مشخص نموده اند و مهمترین مسئله در تعیین سرپرست ،بحث مصلحت طفل است. بنابراین اگر پدر و مادر در قید حیات باشند لکن درگیر زوال و انحطاط اخلاقی یا عدم تمکن مالی بوده و در نتیجه کودک را در معرض اسیب های جانی ،مالی و یا روانی قرار دهند، صلاحیت لازم را برای نگاهداری فرزند ، از دست داده و دادگاه ، شخص صالحی را به جای ان ها، برای سرپرستی طفل تعیین خواهد کرد . ماده 1175 قانون مدنی نیز در این مورد بدین صورت تعیین تکلیف نموده که" حضانت را نمی توان از پدر و مادر سلب نمود مگر در صورت وجود جهت قانونی و به حکم محکمه ". 
2.  جد پدری: پس از فوت پدر و مادر، تکلیف حضانت با جد پدری طفل یعنی پدر پدر است . چنانچه پدر و مادر با وجود حیات ، شایسته حضانت فرزند خویش نباشند، دادگاه با احراز عدم صلاحیت ایشان، حضانت طفل را به جد پدری واگذار می نماید. 

1. وصی: چنانچه پدر مادر جد پدری در قید حیان نباشند و پدر و جد پدری ضمن وصیت خویش برای طفل وصی تعیین نموده و سرپرستی را نیز به او واگذار نموده باشند حضانت و نگهداری طفل با وصی مقرر از جانب پدر یا جد پدری است. البته پدر و جد پدر هر یک به تنهایی نمی توانند با وجود حیات دییگری برای طفل وصی تعیین نمایند چرا که با وجود جد پدری دیگر نوبت به وصی تعیینی از جانب پدر نمی رسد. 
2. قیم: در صورت عدم حیات پدر،مادرو جد پدری و نیز عدم تعیین وصی، سرپرستی کودک با قیم خواهد بود. این قیم توسط دادگاه صلاحیت دار، با احراز شایستگی قیم و در نظر گرفتن مصالح کودک تعیین خواهد شد 

سخن پایانی در مورد چه اشخاصی عهده دار حضانت هستند : 

بحث حضانت همیشه در فرض جدایی و متارکه ی بین پدر و مادر مطرح نمی شود، بلکه ممکن است با وجود دوام زوجیت، بنا به دلایل گوناگون ،دعوای حضانت مطرح شده و در نهایت دادگاه با رعایت مصلحت طفل، یکی از ان ها را به عنوان سرپرست معین کند .به دلیل گستردگی مبحث، در مقاله ای جداگانه به آن نیز می پردازیم. درنهایت اینکه، اگر سوالی پیرامون موضوع مطروحه در ذهن دارید، وکلای متخصص در مجموعه ،حاضر و اماده ی پاسخ گویی به پرسش های شما هستند.