سلب حضانت

در صورت وقوع مواردی که در قانون به آنها اشاره شده است، در مواد 1170 و 1173 قانون مدنی آمده است. حضانت طفل می تواند سلب گردد. در این نوشتار به بررسی این موارد می پردازیم.

موارد سلب حضانت کدام اند؟ 

مواردی هستند که می توانند سبب سلب حضانت شوند این موارد در لیست پایین آورده شده است .

جنون :

اعتیاد زیان اور به الکل ،مواد مخدر و قمار : 

اشتهار به فساد اخلاق ، فحشا :

بیماری های روانی :

سوء استفاده از کودک : 

تکرار ضرب و شتم غیر متعارف : 

شوهر کردن مادر : 

جنون :

 ماده 1170 قانون مدنی درباره ی جنون مادر مقرر داشته : چنانچه حضانت با مادر باشد و وی به جنون مبتلا گردد حضانت از وی سلب شده و به پدر طفل واگذار می شود . طبیعی است که فرد مجنون نمی تواند عهده دار وظیفه حضانت باشد اما نکته ای که باید بدان اشاره کرد عدم تفاوت بین جنون دائمی و ادواری است و در هر دو حالت حضانت سلب و ساقط خواهد شد. در صورتی که مجنون به طور قطعی بهبود یافت، نظر اکثر حقوقدانان به بازگشت و استقرار حضانت است زیرا مانعی که سبب سلب حضانت شده بود اکنون مرتفع گردیده است اما باید توجه داشته باشیم مجنون ادواری در حالت افاقه نمی تواند مدعی بازگشت حضانت باشد، چگونه می توان طفل را در یک حالت ناپایدار هر چند وقت یک بار دست به دست کرد ،حتی اگر به لحاظ تئوری قائل به رفع مانع در حال افاقه باشیم، از باب مصلحت طفل نمی توان حکم به بازگشت حضانت و جا به جا شدن طفل را داد .

اعتیاد زیان اور به الکل ،مواد مخدر و قمار : 

این توضیح ضروری است که اولاً اعتیاد منحصر به موارد مزبور نیست و هرگونه اعتیادی را شامل می شود ثانیاً اعتیادی سبب سلب حضانت است که زیان اور به حال طفل باشد نه فرد معتاد . چه بسا افراد زیادی که دارای اعتیاد مضر برای خود می باشند و هیچ کس هم از ان خبر نداشته باشد .

اشتهار به فساد اخلاق ، فحشا :

 صرف داشتن فساد یا فحشا دلیلی بر سلب حضانت نیست و مشهور بودن به این امر مهم است

بیماری های روانی :

 این امر باید به تایید پزشکی قانون رسیده باشد 

سوء استفاده از کودک : 

سوء استفاده از کودک یا الزام او به اشتغال در مشاغل غیر اخلاقی همچون فساد، فحشا، ولگردی، تکدی گری و هر قسم قاچاق. 

تکرار ضرب و شتم غیر متعارف : 

دو رکن مهم در این بند قید شده، یکی رکن تکرار و دیگری خارج از حد عرف بودن، فلذا وجود هر دو الزامی است.

شوهر کردن مادر : 

حق مادری که حضانت فرزندش را عهده دار شده است، در صورت اختیار شوهر از وی سلب شده و به پدر اعطا می شود. انتهای ماده 1170 اشاره شده که از بین رفتن اولویت مادر فقط در برایر پدر است، فلذا اگر پدر طفل فوت شده باشد ازدواج مجدد مادر، موجب سلب حضانت وی و واگذاری کودک به جد پدری نخواهد بود 

آیا امکان سلب حضانت تنها در موارد شمرده شده در قانون خلاصه می شود؟ 

نباید پنداشت که امکان سلب حضانت از دارنده اولویت فقط محدود به مواردی است که در قانون ذکر شده بلکه هر چیزی که سلامت جسمی و روانی کودک را به مخاطره بیاندازد می تواند توجه محکمه را برای سلب حضانت به خود جلب کند. 

همانطور که گفتیم ملاک اصلی سپردن و حضانت طفل به افراد، مصلحت اوست ،بر این مبنا علاوه بر بیماری ها ی روانی هر بیماری که امکان مراقبت از طفل را منتفی کند یا به دلیل سرایت به جسم کودک او را تهدید کند در زمره مصادیق قابل قبول برای سلب حضانت به شمار می رود. 

نکته: حضانت مسلمان به کافر واگذار نمی شود ،از باب عدم ولایت کفار بر مسلمانان 

چه اشخاصی می توانند تقاضای سلب حضانت نمایند؟

اشخاصی که با گزارش امر به محکمه، می توانند در خواست سلب حضانت را مطرح نمایند، شامل پدر و مادر، خویشاوندان و نزدیکان طفل، قیم، دادستان یا همان مدعی العموم 

پرسش : آیا جنون پدر می تواند باعث سقوط حق حضانت او شود؟ 

با اینکه ماده قانونی صرفا در مورد جنون مادر سخن گفته و در مورد پدر ساکت است لیکن نظر قضات این است جنون پدر هم باعث سلب حضانت وی می شود.

نکته: صرف صدور حکم از دادگاه کیفری مبنی بر احراز رابطه نامشروع مادر، دلیلی بر سلب حضانت از وی نیست چرا که مشهور بودن به این امر اهمیت دارد.

سخن پایانی در مورد سلب حضانت :

به دلیل وجود نکات و جزئیات بسیار، پیرامون بحث سلب حضانت، توصیه می شود حتما از مشورت با وکیل متخصص در حوزه حقوق خانواده غافل نشوید.