هزینه های نگهداری و حضانت فرزند

در مقاله هزینه های نگهداری و حضانت فرزند  قصد داریم تا بررسی نماییم که بعد از مفارقت بین زن و شوهر، در صورتی که حضانت فرزندان به هر یک واگذار گردد، چه شخصی قانوناً و شرعاً عهده دار تامین معاش و هزینه های طفل است.چرا که طبیعتاً نگهداری از فرزند، دارای هزینه های است که الزاماً باید پرداخت شود.

هزینه و مخارج مراقبت و نگهداری از طفل تحت حضانت ، بر عهده چه شخصی است؟ 

در خصوص مسئول پرداخت این هزینه ها ذیل ماده 1172 قانون مدنی بدین گونه تعیین تکلیف شده که:  هزینه حضانت بدواً بر عهده و تکلیف پدر است و در صورت عدم حضور و فوت وی این هزینه بر دوش مادر طفل خواهد بود.

 به نظر می رسد منظور از هزینه های حضانت در واقع همان نفقه باشد البته که نفقه فرزند، از جنس نفقه اقارب ولیکن گسترده تر از آن است، به طور مثال فرزندی که قادر به کار کردن است ولیکن اشتغال موجب اختلال در تحصیل وی می شود، باید نفقه خویش را بر خلاف سایر اقارب، دریافت کند. به یک نکته توجه داشته باشیم، پدر و مادری که حضانت با اوست نمی تواند از بابت خدماتی که در راستای انجام تکالیف مربوط به حضانت،  به فرزند خویش ارائه می دهد مطالبه اجرت نماید.

مثلا پدر یا مادری که هر روز فرزندش را سر ساعت مشخصی از خواب بیدار می کند،  او را به مدرسه برده و برمی گرداند و نیز غذای او را تهیه می کند یا لباس هایش را می شوید، نمی تواند از باب این پرستاری و مراقب  اجرتی دریافت نماید. فلذا هزینه ای که از آن صحبت می کنیم مربوط به موارد دیگری از جمله  تامین خوراک، پوشاک، تحصیل، درمان و سایر موارد این چنینی است که معمولا در غالب نفقه فرزند پرداخت می شود.

نکته: تا اینجا متوجه شدیم که هزینه های قابل مطالبه باید توسط پدر و در صورت عدم حیات او به وسیله مادر پرداخت شود ولیکن اشاره به این نکته نیز ضروری است که اگر شخصی از طرف دادگاه به عنوان قیم برای طفل انتخاب شود، می تواند برای انجام حضانت، اجرت مطالبه نماید مگر انکه حضانت را رایگان و تبرعی عهده دار شده باشد. 

آیا شیر دادن نوزاد توسط مادر در راستای حضانت می باشد ؟

پرسش : آیا شیر دادن به نوزاد توسط مادر ،جزو خدماتی است که در راستای تکالیف حضانت قرار می گیرد ، فلذا اجرت آن قابل مطالبه است یا خیر؟

در، فقه بیشتر فقیهان، شیر دادن مادر به نوزادش را امری مستحب و نه واجب می دانند و چون قانون مدنی ما برگرفته از فقه امامیه است، به همین دلیل شیر دادن مادر به کودک در ان اجباری تلقی نشده است . 

در این باره ماده 1176 قانون مدنی مقرر داشته: مادر اجباری در شیر دادن به فرزند نوزاد خویش ندارد. یکی از مبانی مهم این ماده این است، که شیر دادن احتمالا باعث ورود ضرر و اسیب به مادر می شود و بنا بر قاعده فقهی لاضرر نمی توان کسی را مجبور به ایراد ضرر به خویش کرد.

 اما فارغ از این، حق مادر در اطعام و شیر دادن به فرزندش مطلق و بدون تبصره نیست چنانکه در انتهای ماده فوق الذکر بیان شده مگر اطعام و تغذیه نوزاد، به غیر از شیر مادر، ممکن نبوده و در نتیحه نوزاد نیاز مبرم به ان داشته باشد. فلذا در صورت وجود این اضطرار مادر مکلف به شیر دادن به نوزاد می شود. چنانچه مادر،عمل شیر دادن را به صورت رایگان و تبرعی انجام نداده باشد، می تواند از بابت اجرت المثل، ان را از پدر نوزاد، مطالبه نماید.

آیا می توان مادر را از شیر دادن به نوزاد خود منع کرد؟

اختیار مادر در شیر دادن به فرزندش ممکن است این توهم را ایجاد نماید که پدر طفل هم مختار است که به مادر اجازه شیر دادن را بدهد یا ندهد . در این مورد باید گفت در صورت تمایل مادر به شیر دادن، نه پدر و نه هیچ کس دیگر نمی تواند مانع عمل او شود و او را از این حق محروم سازد. 

در صورت جدا زندگی کردن والدین ، پدر میتواند از دادن نفقه امنتاع کند؟

پرسش : هنگامی که زوجین جدا از هم زندگی می کنند و دادگاه فرزندان را تحت حضانت مادر قرار داده است آیا وی می تواند نفقه فرزندان را از پدر آنها مطالبه کند؟

اعطای حضانت فرزند به مادر، توسط دادگاه به این معنا نیست که مادر خود شخصا هزینه های نگاهداری و تامین معاش را نیز متقبل شود چرا که تامین مخارج، همانطور که پیشتر بیان شد بر عهده پدر است فلذا مادر می تواند به نمایندگی از فرزندان صغیر خود، با طرح دعوی مربوطه، نفقه را از پدرمطالبه کند.

 مادامی که مادر به موجب حکم محکمه، حضانت را قانونا عهده دار نشده است نمی تواند بایت نفقه فرزندان علیه پدراقامه دعوی نماید چرا که شخصی می تواند از جانب دیگری طرح دعوی کند که قانونا صاحب سمت و نمایندگی باشد .

سخن پایانی:هزینه های نگه داری و حضانت فرزندان  

در صورتی که ابهام و یا سوالی پیرامون مبحث مطروحه در ذهن دارید، وکلای متخصص مجموعه ،در کنار شما هستند تا به بهترین روش ممکن، راهنماییتان کنند.