قلب سکه یا ساختن سکه تقلبی

واژه قلب که از تقلب می آید در لغت به معنی تغییر دادن متقلبانه می باشد، دراین جرم افراد با استفاده از فلزاتی که در ساخت سکه های اصل به کار می رود و کمک گرفتن از ابزار مخصوصی مانند قالب گیر و منگنه سکه های تقلبی می سازند که ممکن است نسبت به سکه های اصل عیار یا وزن کمتری داشته یا حتی برابر یا مساوی با وزن و عیار سکه های اصل باشند. 

تعریف قلب سکه یا ساختن سکه تقلبی

قلب سکه یا ساختن سکه متقلبانه یکی از مصادیق جرایم علیه نظام اقتصادی کشور است . این بزه علاوه بر آن که نوعی دخل و تصرف در نظام پولی و بانکی کشور تلقی می شود، جرم علیه امنیت و آسایش عمومی نیز  می باشد. بنابراین صرف ورود ضرر به خریدار سکه شرط وقوع این جرم نیست، بلکه بر اساس نظریه مشورتی صادره از اداره حقوقی قوه قضائیه از آن­جا که ساختن و ضرب سکه تنها در اختیار دولت است، اگر هر شخص دیگری اقدام به ضرب سکه نماید، عمل او جرم محسوب می گردد.

قانونگذار در ماده 518 قانون مجازات اسلامی باب تعزیرات که در حقیقت عنصر قانونی این جرم می باشد. به بیان بزه قلب سکه پرداخته و مجازات حبس از یک تا ده سال برای این جرم در نظر گرفته است. در این ماده ساختن سکه های طلا و نقره اعم از داخلی یا خارجی جرم انگاری شده است، علت حمایت قانونگذار از این سکه ها و وجه مشترک آن ها یعنی ضرب شدن توسط دولت هاست.

شروط حاکم بر قلب سکه 

اولین شرط برای تحقق این جرم بنابر تصریح قانونگذار در ماده 518 این است که این سکه ها باید مورد معامله واقع شوند.

 در حقیقت مسکوکاتی بنابر این ماده مورد حمایت قانونگذار قرار گرفته اند که رواج نسبی داشته باشند و منظور از مورد معامله واقع شدن این است که این مسکوکات به سهولت در بازار دست به دست شوند. همچنین این حمایت محدود به سکه های ایرانی نشده و شامل سکه های طلا و نقره سایر کشور ها نیز می گردد.

سؤال: با توجه به شرط قابلیت مورد معامله واقع شدن سکه های طلا و نقره برای آن که قلب سکه مشمول ماده 518 قرار گیرد، آیا ساختن سکه های طلا و نقره قدیمی نیز می تواند به موجب این ماده جرم باشد؟

پاسخ: با توجه به تصریح قانونگذار در ماده 518 قانون تعزیرات، از آن جا که این سکه ها به سهولت قابل معامله و رد و بدل شدن در جوامع نیستند و حتی تعیین قیمت آن ها نیز فرآیند آسانی نمی باشد، بنابراین ساختن نمونه­های تقلبی چنین سکه هایی و فروش آن ها به جای اصل تنها ممکن است از باب بزه کلاهبرداری قابل پیگیری و تعقیب قانونی باشد. 

لازم به ذکر است قانونگذاردر ماده 520 قانون تعزیرات ساختن سکه های تقلبی غیر از طلا و نقره را نیز جرم­انگاری نموده است اما به نسبت ساختن نمونه های تقلبی سکه طلا و نقره، مجازات کمتری برای این بزه تعیین نموده است و حبس از یک تا سه سال را در نظر گرفته است. 

در خصوص این بزه قانونگذار ساختن مسکوکات رایج داخلی غیر از طلا و نقره را جرم دانسته است و به نظر می رسد منظور از عبارت رایج بودن در این ماده قابلیت مورد معامله واقع شدن نمی باشد، بلکه منظور این است که این سکه ها پول قانونی یک کشور باشند.

 نتیجه گیری

در مقاله حاضر به بررسی بزه قلب سکه یا ساختن سکه تقلبی اعم از طلا و نقره و غیر از طلا و نقره پرداختیم و شرایط قانونی حاکم بر این بزه و عناصر وقوع این جرم را بررسی نمودیم. 

دانستیم عملیات ضرب سکه به طور انحصاری در اختیار دولت است، فلذا اگر اشخاص دیگری اقدام به این عمل نمایند مرتکب جرم شده اند. در ادامه بیان کردیم جرم قلب سکه به فرآیندی اشاره دارد که افراد متقلب با استفاده از فلزات مخصوصی که در ضرب سکه به کار می رود و کمک گرفتن از وسایل مخصوص نمونه تقلبی سکه های طلا و نقره یا سکه هایی غیر از طلا و نقره که پول قانونی یک کشور محسوب می گردد را می سازند. 

این عمل به دلیل آثار مخربی که بر نظام اقتصادی و نظام پولی و بانکی کشور خواهد داشت، از جانب قانونگذار جرم انگاری شده است.

کلام پایانی 

پس از بررسی این جرم لازم به ذکر است بدانیم از آنجا که طرح شکایت در خصوص بزه قلب سکه و دفاع از آن مبحثی چالشی و تخصصی است، برای حصول نتیجه مطلوب در این خصوص بهتر است از مشورت و راهنمایی وکیل کیفری متخصص مدد گرفته شود.