چگونگی اسناد جعلی را تشخیص بدهیم ؟

در مقاله چگونگی شناسایی اسناد مجعول روش­های تشخیص اسناد مجعول را مورد بررسی قرار می دهیم تا بتوانیم با آشنایی با این روش ها و کمک گرفتن از آن ها تا حدی خود را در قبال بزه دیده این جرم واقع شدن مصون نماییم.

درمقالات پیشین با مفهوم جعل و انواع آن آشنا شدیم و دانستیم قانونگذار جعل را به معنی ساختن، تغییر و تحریف متقلبانه در اسناد و نوشته ها با سوء نیت مجرمانه و کسب منافع و امتیازاتی می داند.

مقدمه

همچنین اشاره کردیم قانونگذار در کنار جعل نوشته ها و اسناد اعم از عادی و رسمی به ساختن متقلبانه مهر، سکه های تقلبی و تخدیش سکه نیز اشاره نموده است و به دلیل اینکه چنین اقداماتی نیز جنبه متقلبانه و به نوعی تحریف واقعیت دارند، ذیل عنوان مبحث جعل و تزویر آمده است. در مقاله حاضر برای جمع بندی مبحث جعل به بررسی روش­های تشخیص اسناد مجعول می پردازیم تا بتوانیم با آشنایی با این روش ها و کمک گرفتن از آن ها تا حدی خود را در قبال بزه دیده این جرم واقع شدن مصون نماییم.

نحوه چگونگی شناسایی اسناد مجعول

پرسش : چگونه سند جعلی را تشخیص بدهیم ؟

سابقه ارتکاب بزه جعل و تزویر در اسناد و نوشته ها تقریباً به زمانی باز می گردد که انسان ها با خط آشنا شدند و بعد ها برای ثبت و ضبط معاملات و مراودات خویش، اقدام به مکتوب کردن آن ها نمودند و پای اسناد به روابط انسانی باز شد. تهیه و ساختن اسناد مجعول باعث ایجاد نوعی بی اعتمادی در روابط و مراودات افراد می گردد و به همین جهت هم قانونگذار برای حفظ و حراست از حقوق افراد در روابط اقتصادی و اجتماعی اقدام به جرم­انگاری این عمل نموده است. در ادامه به راهکار هایی برای تشخیص سند جعل شده اشاره می نماییم.

از آنجا که فرآیند جعل سند با اقداماتی مثل تغییر در مهر و امضا ذیل سند، تغییر اعداد و گاه حروف و کلمات به کار رفته در سند ، تغییر تاریخ های به کار رفته و گاه نابود کردن و امحاء بخشی از سند رخ میدهد، توجه به این موارد می تواند کار ساز باشد.

اگر سندی برای انعقاد قراردادی مانند خرید و فروش و غیره به شما ارائه گردیده است با توجه به موارد فوق الذکر می توانید تا حدودی سند اصیل و جعلی را تشخیص دهید. بنابراین به مهر و امضا به کار رفته در سند دقت نمایید و اطمینان حاصل کنید، معتبر می باشد. 

هم چنین با توجه به این که مطمئن ترین و معتبر ترین اسناد، اسناد رسمی تنظیم شده در دفاتر ثبت اسناد و ادارات ثبت اسناد و املاک می باشند، بهتر است پیش از انعقاد قرارداد اسناد مرتبط را رؤیت کنید. لازم به ذکر است سند های تک برگی که اخیراً صادر می شود و دارای هولوگرام مخصوص می باشند اعتبار بالایی دارند و جعل و تزویر درآن ها نیز کار آسانی نمی باشد.

اما گاه مشاهده می گردد که افراد در فرآیند دادرسی و رسیدگی در دادگاه به اصالت سندی تردید کرده و ادعای جعل و تزویر یا انکار و تردید نسبت به سند مطرح می نمایند، در این حالت دادگاه در پی طرح چنین ادعایی به بررسی اصالت سند پرداخته و طبق مواد قانونی مرتبط که راهکار هایی برای تشخیص سند مجعول از سند اصل را بیان کرده، به بررسی می پردازد. در ادامه به این راهکار ها اشاره می نماییم.

یکی از این راه ها مطابقت دادن مفاد و محتوای سند ارائه شده با دیگر اسناد است، به این معنا که دادگاه پس از طرح ادعای جعلی بودن سند، اقدام به بررسی و مطابقت آن سند با دیگر اسنادی که می تواند مؤید آن باشد، می­نماید.

گاه ممکن از راه تطبیق مفاد سند با سایر اسناد  نتوان به پاسخ رسید که آیا سند جعل شده یا خیر، در این حالت دادگاه با کمک گرفتن از کارشناسان خبره و متخصص در این حوزه می تواند به جعل سند یا اصیل بودن آن پی ببرد و کارشناسان با کمک گرفتن از روش های مختلفی مثل روش های فیزیکی( استفاده از دستگاه های نوری و نور ماوراء بنفش) روش شیمیایی( تجزیه و تشخیص اختلاف رنگ و ترکیب رنگ جوهر) و روش قیاسی( مقایسه عادات نوشتاری فرد مثل نوع فشار دادن قلم، نقطه گذاری و . . . ) اصالت یا جعلی بودن اسناد و نوشته ها را تشخیص می دهند. 

روش استکتاب نیز به معنی درخواست امضا یا کتابت مجدد نوشته برای تشخیص اصیل بودن و کمک گرفتن و تحقیق از شاهدان نیز از روش های کاربردی دیگر در این موضوع می باشد.

نتیجه گیری 

در مقاله حاضر به بررسی روش های تشخیص سند مجعول پرداختیم و دانستتیم برخی از این روش ها توسط افراد و پیش از انعقاد قرارداد ها و مبادله اسناد استفاده می گردند و برخی دیگر پس از طرح ادعای جعل در اسناد در دادگاه ها صورت می گیرد و محاکم با استفاده از روش های مخصوص و گاه ارجاع به کارشناس به بررسی و تشخیص این موضوع می پردازند.

کلام آخر

نظر به اینکه تشخیص وقوع جعل در اسناد و اثبات ارتکاب بزه جعل و استفاده از سند مجعول امری دشوار و پیچیده می باشد، در صورت نیاز به طرح شکایت جعل و اثبات وقوع آن در محاکم مدد گرفتن از وکلای کیفری حاذق در این حوزه می تواند تا حد زیادی افراد را در دست یابی به نتیجه مطلوب یاری نماید.