مالیات بر درآمد کشاورزی و معافیت های مالیات بر درآمد از کشاورزی

با توجه به اهمیت فعالیت های بخش کشاورزی در تحقق رشد و توسعه در تمام کشور های دنیا و به خصوص کشور های در حال توسعه قانونگذار توجه خاصی به این حوزه داشته و معافیت های نسبتا زیادی را برای این بخش پیش بینی نمونده است و این بخش اقتصادی مهم به صورت ویژه مورد توجه قانونگذار بوده است. 

چرا توسعه صنعت کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است؟ دولت از طریق مالیات بر درآمد کشاورزی امکان کمک به رشد و توسعه صنعت کشاورزی را دارا است. 

در مقاله معافیت های مالیاتی اشخاص حقوقی و  احصای معافیت های مالیاتی به موضوع معافیت های مالیاتی پرداختیم.

شکل و روش این کمک دولت به این صورت است که در این شکل از مالیات قانونگذار ایرانی معافیت های وسیعی را به نسبت سایر حوزه های مالیاتی در نظر گرفته است که این معافیت ها مستقیما باعث افزایش انگیزه کشاورزان شده و به افزایش تولید آنان کمک به سزایی می‌کند.

مقدمه

قانون مالیات های مستقیم در ماده 81 بیان داشته است:" درآمد به دست آمده از تمام فعاليت هاي كشاورزي، دامپروري، دامداري، پرورش ماهي و زنبور عسل و پرورش طيور، صيادي و ماهيگيري، نوغان داري، احياي مراتع و جنگل ها، باغات اشجار از هر قبيل و نخيلات از پرداخت ماليات معاف مي باشد. دولت وظیفه دارد مطالعات و تحقیق و بررسي هاي لازم و ضروری  را در حوزه همه فعاليت هاي كشاورزي و آن بخش از فعاليت هاي کشاورزی كه ادامه معافيت آن ها ضرورت داشته باشد داشته باشد و همچنین و لايحه مربوط را حداكثر تا آخر برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران به مجلس شوراي اسلامي تقديم نمايد."  

موارد معافیت مالیات بر درآمد کشاورزی

پرسش : چه محدوده و شمولی سبب معافیت مالیات بر بخش درآمد بخش کشاورزی می گردد ؟ 

محدوده و شمول معافیت های بخش کشاورزی شامل" درآمد حاصل کلیه فعالیت های کشاورزی، دام پروری، دام داری، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغان داری( پرورش کرم ابریشم جهت تولید پشم)، احیای مراتع و جنگل ها، باغات اشجار از هر قبیل و نخلیات" می‌باشد که همانطور که ابتدائا ذکر شد موضوع ماده 81 قانون مالیات های مستقیم قرار گرفته است.

اما نکته ای که در این بخش قابل ذکر به نظر می‌رسد این است که قانونگذار زمانی که از فعالیت های کشاورزی ای که مشمول مالیات می‌شوند صحبت می‌کند هیچ قید و شرطی برای آنان بیان نمی‌کند که تحت آن قیود و شرایط این فعالیت ها مشمول مالیات شوند، یا به عبارت حقوقی این ماده به صورت "مطلق" بیان شده است. 

بنابراین این معافیت ها شامل کلیه اشخاص اعم از اشخاصی و حقوقی خواهد شد. علاوه بر این در صورت " صادرات محصولات تولیدی این حوزه" درآمد های حاصله از صادرات این محصولات نیز مشمول معافیت قرار خواهد گرفت.

نکته دیگر اینکه شرط برخورداری از معافیت های یاد شده چیست؟ اگرچه طبق تبصره 1 ماده 146 مکرر قانون مالیات های مستقیم شرط برخورداری از هرگونه معافیت، ارائه اظهارنامه مالیاتی، دفاتر و یا اسناد و مدارم موضوع ماده 95 این قانون اعلام شده است اما در انتهای همین تبصره بیان شده که اجرای حکم مذکور در خصوص اشخاص حقیقی مشمول ماده 81 این قانون به صورت تدریجی و متناسب با ایجاد ظرفیت های اجرایی، اداری و حسب اعلام سازمان امور مالیاتی کشور خواهد بود. پ

س بنابراین در حال حاضر عدم انجام تکالیف مالیاتی در بخش کشاورزی منجر به محرومیت از معافیت نخواهد شد.

تعریف "فعالیت کشاورزی" چیست؟ در قانون مالیات های مستقیم از فعالیت های کشاورزی تعریفی ارائه نشده است اما ماده 1 آیین‌نامه اجرایی لایحه قانونی اصلاحی واگذاری و احیا اراضی در حکومت جمهوری اسلامی ایران بیان می‌دارد" کشاورزی عبارت است از بهره برداری از آب و زمین به منظور تولیدات محصولات گیاهی و حیوانی از قبیل زراعت، باغداری، درخت کاری مثمر و غیر مثمر، جنگل کاری، جنگل داری، پرورش طیور و زنبور عسل و آبزیان." اما با این وجود مصادیقی وجود دارند که در خصوص اینکه فعالیت کشاورزی محسوب می‌شوند یا خیر اختلاف نظراتی وجود دارد. 

دو مثال برای این اختلاف نظرات "فروش آب به بخش کشاورزی" و یا "تولید کمپوست قارچ خوراکی" می‌باشد. علی رغم اینکه هیت تخصصی دیوان عدالت اداری معتقد بود که باید فعالیت هایی را کشاورزی دانست که طور مستقیم منتهی به تولید محصول گردد، سازمان امور مالیاتی و شورای عالی مالیاتی اعتقاد به فعالیت کشاورزی بودن این فعالیت ها و معافیت آنها از مالیات داشتند.

فواید معافیت های کشاورزی

در همه کشور ها فعالیت های کشاورزی به عنوان یکی از بخش های اساسی اقتصاد با معافیت های مالیاتی نسبتا بالایی برخوردار است. علت این امر هم چیزی جز این نیست که بخش کشاورزی علاوه بر تامین غذایی و مواد خام برای بخش های دیگر اقتصاد، نقش بسیار مهمی در اشتغال و کاهش فقر و بیکاری دارد. می‌توان به موارد زیر به عنوان برخی از فواید معافیت های کشاورزی اشاره کرد:

1(حمایت از کشاورزان و تشویق آنها به افزایش تولید

2( تامین امنیت غذایی

3(کاهش وابستگی به واردات محصولات کشاورزی و افزایش صادرات و در کل افزایش توسعه اقتصادی کشور

توصیه پایانی

با توجه به اینکه این بخش از مالیات ها، همانگونه که در ابتدای بحث نیز به آن اشاره شد موضوع معافیت های فراوانی قرار گرفته است، با بررسی مواد متعدد این معافیت ها آنچه ضروری به نظر می‌رسد این است که بهترین راه برای داشتن اطلاعات دقیق و فهم کامل مباحث مربوط به معافیت های مالیاتی، مشورت با وکلای متخصص این حوزه می‌باشد.