مسئولیت قراردادی

اولین نکته راجع به مسئولیت قراردادی این است که به موجب این قرارداد یا تعهد به انجام کار یا تعهد به عدم انجام کاری میدهیم.

حال تعهد یا به درستی انجام میشود یا نقض میشود. بعد از انجام تعهد ساقط میشود اما تعهدی که نقض بشود ایجاد مسئولیت میکند و چون منشا آن قرارداد یا عقد بوده مسئولیت قراردادی ایجاد میشود.

استرداد ثمن معامله، اصل آزادی قراردادی و استثنات آن، اکراه در قرارداد ها و احکام خاص آن، آیا معامله با خود در حقوق ایران پذیرفته شده است، تایید فسخ قرارداد به استناد خیار شرط، عقد بیع و تایید فسخ مبایعه نامه به سبب خیار تاخیر ثمن از جمله مقاله های مرتبط در حوزه قرارداده می باشد که می توانید آنها را مطالعه نمایید.

شرایط تحقق مسئولیت قراردادی:

1.موعد ایفای تعهد رسیده باشد

2.متعهد تعهد را نقض نماید:

3. باید ثابت شود از نقض تعهد متعهدله خسارت وارد شده است.

 1.موعد ایفای تعهد رسیده باشد

معمولا تعهد به سه دسته تقسیم میشود:

 الف) تعهداتی که فاقد موعد هستند.

ب) تعهداتی که موعد دارند.

ج) تعهداتی که موعد اجرای تعهد در اختیار متعهدله 

تعهداتی که فاقد موعد هستند

اگر تعهد فاقد موعد باشد یعنی تعهد حال و فوری باید اجرا شود و نیاز به مطالبه برای اجرای تعهد ندارد.

تعهداتی که موعد دارند

اگر تعهد موعد داشته باشد یعنی تعهد موجل و به محض رسیدن اجل متعد باید تعهد را اجرا کند و نیاز به مطالبه متعهدله برای اجرای تعهد ندارد.

تعهداتی که موعد اجرای تعهد در اختیار متعهدله

اگر موعد اجرای تعهد در اختیار متعهدله باشد در این حالت باید به محض مطالبه ی متعهدله تعهد توسط متعهد اجرا شود.و اگر شک شود که متعهدله تعهد خود را مطاله کرده یا خیر اصل بر این است که متعهدله موضوع تعهد را مطالبه نکرده پس متعهدله باید ثابت کند که موضوع تعهد را مطالبه کرده مطابق ماده ی 226 قانون مدنی.

استثنا:مطابق ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی اگر موضوع تعهد وجه رایج باشد متعهدله باید در حر حال مطالبه کند فرقی نمیکند که تعهد حال باشد یا موجل یا اختیار اجرای تعهد با متعهدله باشد.

2.متعهد تعهد را نقض نماید

نقض تعهد 4 حالت میباشد :

الف) عدم ایفای کلی تعهد 

ب) اجرای نامطلوب تعهد 

ج) اجرای ناقص تعهد 

د) تاخیر در اجرای تعهد

در حالت اول در صورت عدم ایفای کلی تعهد اول الزام بعد اجرای تعهد توسط دیگری به هزینه ی متعهد و در آخر فسخ و مطالبه خسارت عدم ایفای تعهد.

در حالت دوم اگر الزام متعهد به اجرای مطلوب تعهد وجود داشته باشد الزام اما در غیر این صورت مطالبه خسارت عدم اجرای تعهد.

در حالت سوم اگر تعهد تجزیه پذیر باشد متعهدله دو اختیار دارد اول این که بخش ایفا شده را قبول کند و نسبت به مازاد متعهد را الزام نماید. دوم اینکه بخش ایفا شده را نپذیرد و اجرای تمام تعهد را بخواهد و اگر تعهد تجزیه ناپذیر باشد در اینجا تعهد اصلا اجرا نشده و متعهدله میتواند اجرای تمام تعهد را بخواهد.

در حالت چهارم اگر موعد اجرای تعهد مهم نباشد که اگر تعهد اجرا نشود دیگر اصلا قابل اجرا نباشد در این حالت در صورت تاخیر متعهدله میتواند هم اجرای اصل تعهد وخسارت تاخیر تادیه را مطالبه کند. اما اگر موعد در تعهد مهم باشد متعهد حق الزام متعهدله برای قبول با تاخیر تعهد را ندارد اما متعهدله میتواند متعهد را الزام به اجرای تعهد نماید.

3. باید ثابت شود از نقض تعهد متعهدله خسارت وارد شده است.

خسارت هم شامل خسارت مادی است هم شامل خسارت معنوی است همچنین بر اساس اصل بر عدم ورود خسارت پس متعهدله باید خسارت را پرداخت کند اما در دو حالت متعهدله برای دریافت خسارت نیاز به اثبات خسارت ندارد.

اول: در قرارداد وجه التزام مشخص شده باشد. 

دوم: تعهد وجه رایج باشد.

اگر در قرارداد خسارت مشخص نشود خسارت توسط کارشناس تعیین میشود اما اگر خسارت معین شده باشد (وجه التزام) همان باید پرداخت شود در وجه التزام نیاز به اثبات خسارت نیست و به محض نقض تعهد وجه التزام باید پرداخت شود.

توصیه پایانی : 

پیشنهاد میگردد با توجه به پیچیدگی های موضوع حتما با یک وکیل مجرب مشورت نمایید.