نحوه تاسیس شرکت های تجاری

تاسیس شرکت های سهامی؛ شرکت های تجاری با وجود آنکه ماهیتی قراردادی دارند و اشخاصی حقیقی یا حقوقی آنها را تشکیل میدهند اما به دلیل آنکه نقش مهمی در ساختار اقتصادی جامعه ایفا میکنند، قانونگذار شرایطی را برای تشکیل آنان در نظر گرفته است. علت ورود قانونگذار به این مبحث از آنروست که از تضییع حقوق اشخاص ثالث جلوگیری کرده و مانع از تشکیل شرکتی شود که توان اداره و پرداخت بدهی های خود را ندارد. 

 ، 

شیوه تاسیس شرکت های سهامی عام و خاص

با شناخت این نوع شرکت ها در مقاله انواع شرکت های تجاری میتوان به شرایط لازم برای تاسیس شرکت اشاره نمود. تاسیس شرکت سهامی عام  تفاوت هایی با تاسیس شرکت سهامی خاص دارد که علت آن هم تفاوت در شیوه تامین سرمایه در هر کدام است. در واقع در شرکت سهامی عام، تامین سرمایه از طریق مراجعه به عموم مردم است اما در سهامی خاص همانگونه که از عنوانش مشخص است، سرمایه از طریق افراد محدود و مشخصی تامین میگردد با شناخت این تفاوت شرایط تاسیس شرکت سهامی عام را بیان میداریم

مراحل تاسیس شرکت سهامی عام

-مرحله اول تاسیس شرکت سهامی عام ؛ تامین مالی شرکت

-مرحله دوم، مرحله پذیره نویسی است

-مرحله سوم: تشکیل مجمع عمومی موسس

-مرحله چهارم: ثبت شرکت سهامی عام

مرحله اول تاسیس شرکت سهامی عام ؛ تامین مالی شرکت

1- طرح اساسنامه شرکت          2- اعلامیه پذیره نویسی در دو نسخه              3- تکمیل اظهارنامه تاسیس شرکت        4- دریافت گواهی از بانک

در مرحله اول باید یک سری اسناد و مدارک را برای دریافت اجازه پذیره نویسی از مرجع ثبت شرکتها تهیه کنیم. پذیره نویسی فرآیندی است که به معنای ساده، یعنی تامین مالی شرکت. 

در حقیقت قبل از تشکیل شرکت و تاسیس آن، یک سری افراد که موسسین نامیده میشوند تعهد میکنند که میزان مشخصی از سرمایه شرکت را خود تامین کنند. این تامین اولیه سرمایه را پذیره نویسی می نامند. این اسناد و مدارک شامل موارد زیر است:

1) طرح اساسنامه شرکت

(موارد مطروحه در اساسنامه شرکت در ماده 8 لایحه قانون تجارت بیان شده اند. از آنجا که این موارد در 21 مورد خلاصه میشوند، از ذکر تمامی آن اجتناب شده و تنها موارد مهم آن بیان میشود. توضیحات مفصل در هنگام تعریف اساسنامه بیان خواهد گردید) شامل: نام، موضوع شرکت، مدت و مرکز شرکت، نحوه انحلال شرکت و وظایف مدیران و....

2) اعلامیه پذیره نویسی در دو نسخه

گفتیم که در شرکت سهامی عام، تامین سرمایه از طریق عموم مردم صورت میپذیرد و این تفاوت اصلی است که با شرکت سهامی خاص دارد. در این مورد، اعلامیه پذیره نویسی در حقیقت دعوتی است که از جانب شرکت صورت گرفته و در آن از مردم دعوت میشود که در شرکت مزبور سرمایه گذاری کنند. 

در این اعلامیه موارد مختلفی درج میشود که در ماده 9 لایحه قانون تجارت بیان شده است. این موارد عبارت است از: نام شرکت، هویت موسسین و اقامتگاه آنان، حداقل تعداد سهامی که توسط پذیره نویس باید تعهد شود، ذکر روزنامه کثیر الانتشاری که دعوت سهامداران در آن صورت میگیرد و همچنین چگونگی اختصاص دادن سهام به سهامداران (ماده 9 لایحه مستلزم رعایت موارد دیگری نیز میباشد که در هنگام تعریف پذیره نویسی از آن سخن خواهیم راند)

3) تکمیل اظهارنامه تاسیس شرکت (این اظهارنامه شامل موارد زیر است):

اسم شرکت، هویت کامل و اقامتگاه موسسین، مبلغ سرمایه که شامل نقد و غیر نقد باشد، میزان تعهد هر یک از موسسان شرکت، تعداد سهام با نام و بی نام و همچنین اگر سهام ممتازی وجود دارد، تعداد و خصوصیات آن، مرکز اصلی شرکت و مدت آن)

4) دریافت گواهی از بانک

در ابتدا باید برای تاسیس و ثبت شرکت سهامی عام، سراغ  بانک رفته و نسبت به افتتاح حساب در بانک اقدام نماییم. حساب مذکور میبایست به اسم شرکت سهامی در شرف تاسیس، گشوده شده و 20 % از سرمایه شرکت نیز از جانب موسسین تعهد شده باشد و حداقل 35% آن نیز نقدی داده شود. در این رابطه باید بیان نمود که هر شرکتی در هنگام تاسیس با یک سرمایه اولیه ای شروع به کار میکند و مثلا اگر سرمایه اول شرکت 500 میلیون باشد، در هنگام افتتاح حساب باید تعهد به پرداخت 100 میلیون از این مبلغ توسط موسسین تعهد شده باشد و حداقل 35 میلیون آن نیز داده شود.

البته موسسین میتوانند بخشی از این تعهد را به صورت غیر نقد وارد کنند و حتی میتوانند حقوق مالکیت فکری را نیز به شرکت بیاورند (که با توجه به سرمایه در نظر گرفته شده لحاظ میشود)

5) اخذ مجوز از سازمان بورس:

به موجب ماده 25 قانون بازار اوراق بهادار به منظور آنکه اجازه پذیره نویسی صادر شود، اخذ موافقت این سازمان اجباری است

مرحله دوم، مرحله پذیره نویسی است

پذیره نویسی در حقیقت عملی است که به موجب آن شخص پذیره نویس مبلغی را به شرکت در حال تاسیس پرداخت میکند و پس از این پرداخت، موسسین شرکت این تعهد را بر عهده میگیرند که در ازای پرداخت های وی، مبلغی سهام را به پذیره نویس اختصاص دهند. مثلا در ازای پرداخت 1 میلیون تومان از جانب پذیره نویس، 100 سهم در اختیار وی بگذارند.

مرحله سوم: تشکیل مجمع عمومی موسس

برای تشکیل شرکت سهامی عام، میبایست چنین مجمعی حتما تشکیل گردد. همانگونه که از عبارت موسس برداشت میشود، موسس در شرکت سهامی عام، شرکت را تاسیس کرده و کارهای ابتدایی شرکت قبل از ثبت را انجام می دهد (تشکیل چنین مجمعی در شرکت سهامی خاص اجباری نیست اما برای شرکت سهامی عام اجباری است) پس از آنکه موارد گفته شده در مراحل قبلی صورت پذیرفت، موسسین باید اقدام به بررسی صحت شرایط پذیره نویسی نمایند. ا

گر مشخص شد که سرمایه اولیه شرکت به درستی تعهد شده است، و پذیره نویسی نیز به درستی صورت پذیرفته، موسسین باید اقدام به دعوت محمع عمومی موسس کنند. در این مجمع حداقل اشخاصی که نصف سرمایه شرکت را تعهد کرده اند باید حضور داشته باشند. 

در این مجمع اقدامات نهایی برای تشکیل شرکت بررسی میشود. مثلا اساسنامه تصویب میشود و اولین مدیران و بازرسان شرکت نیز تعیین میگردند بعد از تصویب موارد مذکور، نوبت به مرحله آخر میرسد

مرحله چهارم: ثبت شرکت سهامی عام

در ماده 18 لایحه قانون تجارت به این امر اشاره شده است. در واقع پس از آنکه اساسنامه به تصویب مجمع عمومی موسس رسید و مدیران و بازرسان نیز قبول سمت کردند، این موارد به مرجع ثبت شرکت ها ارائه میگردد و پس از تایید شرکت ثبت و تاسیس میشود.

تاسیس شرکت سهامی خاص

به دلیل آنکه در شرکت سهامی خاص، پذیرش سرمایه از طریق مراجعه به عموم صورت نمی پذیرد، تشکیل این شرکت ها بسیار ساده تر بوده و نیاز به تشکیل مجمع عمومی موسس و یا پذیره نویسی وجود نخواهد داشت.

مراحل تاسیس شرکت سهامی خاص

-مرحله اول تاسیس شرکت سهامی خاص؛ تهیه مدارک

-مرحله دوم تاسیس شرکت سهامی خاص؛ ارسال مدارک مورد نظر

مرحله اول تاسیس شرکت سهامی خاص ؛ تهیه مدارک

تهیه مدارکی که برای ثبت شرکت الزامی است. این موارد در ماده 20 لایحه قانون تجارت بیان شده است و از پیچیدگی خاصی نیز برخوردار نیست:

1) اساسنامه شرکت که توسط سهامداران شرکت امضا شده باشد

2)  انتخاب مدیران و بازرسان شرکت و قبول سمت از جانب ایشان

3) کتبی نمودن نام روزنامه ای که میبایست آگهی های شرکت در آن درج شود

4) اظهارنامه ای دایر بر اینکه کلیه سهام شرکت تعهد شده است و 35 درصد از این مبلغ نیز نقدا پرداخت خواهد شد. بدیهی است در صورت وجود سهام ممتازه، باید این مورد نیز ذکر شود

مرحله دوم تاسیس شرکت سهامی خاص ؛ ارسال مدارک مورد نظر

ارسال مدارک مربوطه در مرحله قبل به مرجع ثبت شرکت ها که مرجع مزبور پس از بررسی موارد مزبور و تایید مدارک هویتی سهامداران و مدیران و بازرسان، حکم به تاسیس شرکت داده و آنرا به اطلاع عموم میرساند.

ضمانت اجرای عدم ثبت شرکت

 اگر شرکتی تمامی مراحل را طی کند اما اقدام به ثبت در مرجع نکند، طبق ماده 19 لایحه اصلاحی قانون تجارت، در شرکت سهامی عام، موسسین یا پذیره نویسان میتوانند به مرجع مراجعه و با دریافت گواهی عدم ثبت شرکت و ارائه آن به بانک، وجوه خود را مسترد دارند.

در رابطه با شرکت سهامی خاص، متاسفانه چنین امکانی فراهم نیست و مثلا اگر حساب بانکی  شرکت وجود داشته باشد و الف 100 میلیون تعهد در آن حساب داشته باشد، خارج کردن این وجه نقد منوط به حکم دادگاه و یا رضایت همه شرکاست. 

توصیه پایانی :

مشاهده کردید که تشکیل شرکت های سهامی با پیچیدگی های خاصی همراه است و نمیتوان به سادگی انعقاد یک عقد، به تشکیل شرکت مبادرت نمود. بهتر است در تمامی مراحل گفته شده، از راهنمایی یک وکیل زبده استفاده کنید.بدین منظور میتوانید از درخواست وکلا و مشاورین خبره هموکیل استفاده نمایید.