انواع مالیات ها

انواع مالیات ها بر اساس معیارهای مختلفی تقسیم بندی می شوند که یکی از معیارها تقسیم بندی بر اساس انتقال مالیات است، براساس انتقال مالیات، مالیات به دو دسته مالیات های مستقیم و مالیات های غیر مستقیم تقسیم می شوند.

همانطور که احتمالا همه شما درگیر کار و زندگی و یا به طور کلی امرار معاش زندگی خود هستید، در خصوص انواع مالیات عباراتی هایی به گوشتان خورده که علی رغم آشنا بودن این عبارات، بعضا برایتان ارائه تعریف مشخصی از این مباحث به زبان روان سخت به نظر می‌رسد. در این مقاله سعی شده این انواع مالیات به زبان ساده و در عین حال دقیق شرح داده شود.

بر اساس معیار ها و ملاک های متنوعی می‌توان از مالیات ها تقسیم بندی های مختلفی ارائه داد. از منظر صاحب نظران معیارهای متنوعی برای تقسیم بندی انواع مالیات وجود دارد که معیار یکی از این تقسیم بندی ها "انتقال مالیات" می‌باشد.

انتقال مالیات به چه معناست؟

 انتقال مالیات در حالتی صورت می‌گیرد که شخص"پرداخت کننده مالیات" تمام یا بخشی از مالیات پرداختی خود به سازمان امور مالیاتی را از "دیگری" اخذ می‌کند. در این حالت اصطلاحا گفته می‌شود که فرد بار مالیاتی خود را به شخص دیگری منتقل کرده است. مالیات هایی که بدین شیوه اخذ می‌شوند را "مالیات های تکلیفی"یا withholding taxes"" می‌نامند. 

علت این نوع نام گذاری نیز اینگونه بیان می‌شود که بر اساس قانون تکلیف اخذ و یا کسر مالیات و پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی بر عهده و تکلیف شخصی به غیر از پرداخت کننده است. برای مثالی در خصوص مالیات تکلیفی می‌توان به مالیات بر ارزش افزوده اشاره کرد که در آن پرداخت کننده مالیات پرداختی خود را از مصرف کننده نهایی دریافت می‌کند.

انواع مالیات ها

حال طبق مقدمه توضیح داده شده مالیات ها به دو قسمت "مالیات های مسقیم" یا "direct tax" و "مالیات های غیر مستقیم تقسیم "یا excise tax" "می‌شوند. 

-مالیات مستقیم به چه معناست ؟

مالیات های مستقیم به مالیات هایی گفته می‌شود که از مودی واقعی" پرداخت کننده واقعی" گرفته می‌شود و در آن انتقال مالیات مطرح نمی‌گردد. 

-مالیات غیر مستقیم به چه معناست ؟

از طرف دیگر مالیاتی غیر مسقیم است که به کمک واسطه از مودی واقعی اخذ شده باشد. یکی از موادی که در قانون مالیات های مسقیم به نحوه اخذ مالیات به شکل غیرمستقیم اشاره کرده است ماده 86 این قانون است که مقرر می‌دارد: " پرداخت كنندگان حقوق هنگام هر پرداخت يا تخصيص آن مكلف اند ماليات متعلق را طبق مقررات ماده ۸۵ اين قانون محاسبه و كسر و ظرف سي روز ضمن تسليم فهرستي متضمن نام و نشاني دريافت كنندگان حقوق و ميزان آن به اداره امور مالياتي محل پرداخت و در ماه هاي بعد فقط تغييرات را صورت دهند." برای تشریح بیشتر این مثال کارمندی را در نظر داشته باشید، برای کسر مالیات بر درآمد این کارمند سازمان مربوطه که وظیفه واریز حقوق او را دارد موظف است ابتدا مالیات مربوطه را طبق قانون کسر و به حساب اداره امور مالیاتی منتقل کرده و سپس حقوق فرد را واریز نماید.

البته ذکر این نکته نیز لازم به نظر می‌رسد که معیاری که برای تقسیم بندی انواع مالیات اگرچه دارای توجیه علمی است اما  همیشه به همین دقت در قوانین مالیاتی ما منعکس نیافته است.

 مزایا و معایب مالیات های مستقیم و غیر مستقیم

یکی از مزایای مالیات های مستقیم را می‌توان "عادلانه بودن" آن دانست بدین معنا که در این شکل مالیات چون مودی واقعی همان پرداخت کننده مالیات است، به ویژگی های فردی آن مودی به شکل مطلوب تری توجه می‌شود. برای مثال در دریافت مالیات بر درآمد مشاغل و یا درآمد اجاره املاک، متناسب با افزایش درآمد مودی، نرخ مالیات هم بیشتر می‌شود. پس منطقا در درآمد های کمتر نیز نرخ مالیات کاهش یافته و می‌توان منظور از عادلانه بودن را به خوبی متوجه شد. 

البته در دریافت مالیات های غیر مسقیم نیز ساز و کار هایی برای عادلانه بودن دریافت مالیات پیش‌بینی شده است. مزیت دیگری که برای مالیات های مستقیم جالب توجه است معیار "هوشیارسازی مودیان" است. در توضیح این مزیت باید گفت چون در جریان پرداخت مالیات های مستقیم، مودی آگاه تر است و بار مالیاتی را به شکل ملموس تری احساس می‌کند، انتظار دارد ار نتایج بهره مند شود. اما نکته دیگری که از نام این دو مالیات هم به نحوی قابل برداشت است همان مسئله "وصول مالیات" است.

در پرداخت مالیات های غیر مستقیم در عالم عمل مزاحمت ها و مشکلاتی  برای مودیان ایجاد می‌شود که علت آن هم تشریفاتی است که باید طی کنند تا در مرحله اول مالیات را از مصرف کننده اخذ کرده و در مرحله دوم آن را به سازمان امور مالیاتی پرداخت نمایند.