فرار مالیاتی چیست زمینه های ایجاد فرار مالیاتی و قوانین مرتبط

در این نوشتار به بررسی فرار مالیاتی چیست زمینه های ایجاد فرار مالیاتی و قوانین مرتبط می پردازیم.فرار مالیاتی به معنای عدم پرداخت مالیات‌های قانونی توسط شخص یا شرکتی است که موجب کاهش درآمد کشور و عدم تحقق عدالت مالیاتی می‌شود. در مقاله روش های وصول مالیات انواع روش های وصول مالیات بصورت مفصل بیان شده است. 

دلایل فرار مالیاتی؛ عدم فرهنگ مالیاتی، عدم سیستم مالیاتی موثر و عدم نظارت کامل بر پرداخت مالیات، خلع های قانونی و همچنین آشنایی و مهارت ناکافی مامورین مالیاتی از زمینه های فرار مالیاتی می باشند. 

فرار مالیاتی چیست ؟

فرار مالیاتی فرر مالیاتی یکی از مسائلی است که در بسیاری از کشورها و به خصوص در ایران، مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. فرار مالیاتی به معنای عدم پرداخت مالیات‌های قانونی توسط شخص یا شرکتی است که موجب کاهش درآمد کشور و عدم تحقق عدالت مالیاتی می‌شود. یا به عبارتی دیگر هرگونه تخلف و تخطی از مقررات حاکم بر مالیات ها در قوانین مختلف مانند قانون مالیات های مستقیم، قانون مالیات بر ارزش افزوده  و... می‌تواند سبب تحقق جرم فرار مالیاتی باشد.

زمینه های ایجاد فرار مالیاتی چیست؟

بررسی‌های مختلف نشان می‌دهد که زمینه‌های پرتکرار فرار مالیاتی از دو نوع است. نوع اول آنکه فرهنگ مالیاتی در جامعه گسترش‌یافته نیست، به عبارت دیگر، مفهوم مالیات، تفکرات، ارزش‌ها، و قوانین مرتبط با آن در ذهن افراد به خوبی شکل نگرفته است. ثانیاً، سیستم مالیاتی موثر و نظارت کامل بر پرداخت مالیات وجود ندارد.  یکی دیگر از دلایل رایج عدم پرداخت مالیات، عدم به‌روزرسانی مشخصات شخص در سیستم ثبت مالیات است که این امر می‌تواند باعث فرار از پرداخت مالیات شود.زیرا مالیات نیز مانند سار مباحث باید پویایی داشته باشد و با مقتضیات زمان و روزگار هماهنگ باشد تا از آن تبعیت شود. علاوه بر این، برخی ماموران مالیاتی به قوانین مالیاتی آشنایی کافی ندارند و مهارت کافی در اجرای آن‌ها ندارند.  همچنین، اعطای معافیت‌های مالیاتی گاهی باعث فرار از پرداخت مالیات می‌شود و در صورتی که این معافیت‌ها با دقت لازم اعطا نشوند، دولت برای کسب درآمد مالیاتی بیشتر، بر گروه‌های دیگر جامعه فشار می‌آورد. به طور خلاصه، فرهنگ مالیاتی گسترده‌تر و سیستم مالیاتی موثر‌تر می‌تواند در کاهش فرار مالیاتی موثر باشد.

قوانین و مقرارت برای مبارزه با فرار مالیاتی

 در ایران، قوانین و مقرراتی برای مبارزه با فرار مالیاتی وجود دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

۱- ماده ۲۱۳ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه، ایجاد پلیس قضایی و تدوین طرح تخصصی کردن ضابطان قضایی و توانمندی و آموزش تخصصی آن‌ها را در رابطه با تحقق عدالت کیفری مالیاتی بر عهده قوه قضائیه قرار داده است.

2- در قانون مالیات‌های مستقیم، ماده ۱۹۹ و ۲۰۰ به عنوان مهمترین مواد قانونی در جرم‌انگاری فرار مالیاتی شناخته می‌شوند. بر اساس این ماده، هر فرد حقیقی یا حقوقی که باید مالیات مؤدیان دیگر را کسر و واریز کند، در صورت نقض رفتار تعیین شده، به جریمه‌ای معادل ۲۰ درصد مالیات پرداخت نشده محکوم می‌شود. به علاوه، به عنوان تبصره یک این ماده، حتی در مورد متخلفان دولتی نیز مجازات پیش‌بینی شده است. در این صورت، مسئولین امر مشمول مجازات مقرر طبق قانون تخلفات اداری خواهند بود. بنابراین، برای جلوگیری از فرار مالیاتی، این دو ماده به عنوان ابزاری اساسی در قانون مالیات‌های مستقیم به کار گرفته می‌شوند و برای حفظ عدالت مالیاتی و جلوگیری از کاهش درآمد کشور بسیار مهم هستند.

3- ایجاد دادگاه‌های تخصصی مالیاتی برای رسیدگی به پرونده‌های مربوط به فرار مالیاتی و جرایم مالیاتی.

جلوگیری از فرار مالیاتی، بهتر است با ایجاد فرهنگ سازی‌های مناسب در زمینه مالیات آغاز شود. آشنایی مردم با اهمیت و فواید پرداخت مالیات برای کسب و کارها و دولت، آن‌ها را به انجام این وظیفه اجتماعی تشویق می‌کند. گرچه فرار مالیاتی در کشورهای پیشرفته نیز صورت می‌گیرد، اما در این کشورها با اجرای برنامه‌ها و سیاست‌های اصلاحی مناسب، می‌توان این مشکل را به حداقل رساند.

همانطور که ابتدائا ذکر شد فرار مالیاتی وصف کیفری و عنوان مجرمانه دارد و جرم تلقی می‌شود و بهتر است با برگزاری کلاس‌های آموزشی و ارائه اطلاعات کافی، مردم را با روش‌های پرداخت مالیات و تهیه اظهارنامه مالیاتی آشنا کرد. این روش، به افراد این امکان را می‌دهد که به‌موقع و به‌صورت خودجوش، به پرداخت مالیات خود اقدام کنند. در نتیجه، اشخاص و اصناف مختلف که از راه‌های مختلف به فرار مالیاتی روی می‌آورند، با تأکید بر اهمیت این وظیفه، مجبور به پرداخت مالیات شده و این مسئله به نفع کشور و جامعه خواهد بود.

نتیجه گیری 

در کل، برای مبارزه با فرار مالیاتی و تحقق عدالت مالیاتی، نیازمند تلاش همه قوای مربوطه، از جمله دولت، قوه قضائیه و سایر نهادها هستیم. در این راستا، باید اقدامات مؤثری برای شناسایی و تعقیب فراریان مالیاتی و تحقق عدالت مالیاتی به عمل آورد.