منظور از مجازات های تعزیری چیست؟

منظور از مجازات های تعزیری چیست؟

شکیبا کاظمی

منظور از مجازات های تعزیری چیست؟

مجازات ها به چهار دسته مجازات حد، مجازات قصاص، مجازات دیه: و درنهایت جرم تعزیر تقسیم می شود .اگر مجازات های در قرآن و شرع نیامده باشد و یا در گذشته نبود جزء مجازاته های تعزیری شناخته می شود. در عرف جامعه حتی برای کودکی که رفتار نابهنجار می کند مردم کجازات قائل هستند این مجازات می تواند بسیار کوچک مهربانانه و آموزنده باشد یعنی وقتی می گوییم مجازات به این معنی نیست که همیشه سخت و سنگین باشد در خصوص کودکان گاهی شرکت درکلاس های آموزشی که مجازات تکمیلی برخی جرایم است می تواند در بهبود عملکرد ان ها در اینده کمک نماید حال که عرف برای کودکان هم تعیین تنبیه می کند پس برای بزرگسالان هم بالتبع باید مجازات در نظر گیرد.اگرمی گوییم عرف چون مجازات قانونی هم از دل عرف برخواسته می شود.در قران،احادیث و روایات نیز به تنبیه در برابر ناهنجاری ها بارها تاکید شده است. 

هدف از تعیین مجازات چیست؟

اگر ناهنجاری های موجو در جامعه سرکوب نشوند هرج ومرج ایجاد می شود و هرکسی می تواند هرجرمی را انجام دهد حتی در جامعه فعلی نیز که مجازات برای بسیاری از جرایم تعیین و استفاده می شود بازهم افرادی هستند  که بدون ترس از مجازات جرایم را مرتکب می شوند پس اگرمجازات نباشد کار بسیار سخت تر شده و اداره مملکت به مراتب سخت تر  و سنگین تر می شود.

انواع مجازات ها

در ماده 14 قانون مجازات اسلامی به طور روشن بیان شده است که مجازات ها در قوانین اسلام 4  نوع هستند.یعنی به 4 نوع می شود اشخاص حقیقی را مجازات نمود. اما در تبصره آن امده است  که فقط در خصوص اشخاص حقوقی دو نوع مجازات قابل اعمال است. در ادامه بیشتر به این مواردخواهیم پرداخت. باید بدانید که برای شناخت مجازات تعزیری باید سایر مجازات ها ابتدا تعریف شوندمصداق آن ها بیان شود.

تعریف و مصداقی از انواع مجازات ها

مجازات حد:

اگر در قران کریم و فتاوای معتبر و به طورکل در شرع مقدس برای جرمی مجازات تعیین نموده باشند و به طور کامل در خصوص این که مجازات از چه نوعی باشد وچه مقدار باشد و باید برای اجرای آن چه اقداماتی انجام داد و چه کیفیتی را رعایت نمود پس این نوع مجازات حدی است.مثلا در قران بیان شده است که زن بدکاره باید سنگسار شود پس مجازات زن زناکار در شرع مشخص شده استو در قانون هم با اقتباس از شرع مجازات سلب حیات را برای چنین فردی قائل شده اند.

مجازات قصاص:

اگرفردی جنایتی انجام دهد که عضوی از بدن را قطع کند یا دیگری را بکشد مجازات او قصاص می باشد.

مجازات دیه:

در قران کریم  و درشرع مبلغی برای جنایت هایی که به صورت غیرعمدی اتفاق می افد و یا عمدی است ولی قانون نمی تواند یا شاکی نمی خواهد او را قصاص کند مجازات دیه اعمال می گردد مانند زمانی که در جرم اسیدپاشی بخواهند مجرم را مجازات کنند در این شرایط روی صورت او اسید نمی پاشند بلکه دیه اعضایصورت را از مجرم مطالبه می کنند.

درنهایت جرم تعزیر:

اگر مجازات در هیچ یک از غالب های فوق نگنجد مجازات تعزیر است یعنی درقرآن و شرع از مجازات آن جرم صحبتی نشده است و مثلا برخی از جرایم در زمان های قدیم جرم نبودند ولیکن امروزه جرم شناخته شده و برای آن  فقط قانون مجازات تعیین نموده است مثل مجازات حبس برای جرم اسیدپاشی.میزان مجازات و کیفیت اجرای آن در قانونبه طور کامل مشخص شده است.

مصداق هایی از جرایم تعزیری

مثل قاچاق کالا وارز که در شرع برای انمجازات تعییننشدهاست اما قانونگذار به دلیل رعایت مصالح گوناگون برای آن مجازات تعزیری بیان نموده که جسب مورد جریمه نقدی و حبس است.یا مثل مجازات سرقت و یا شلاقدر جرایم درجه 8

درجات جرم تعزیری

ماده 19 قانون مجازات اسلامی ماده ی بسیار مهمی است در این ماده مجازات تعزیری را بر اساس میزان جرمی که مجرم مرتکب شده است درجه بندی نموده است درواقع 8 درجه مجازات تعزیری داریم.درماده 19 درجه 1 از درجه 2سنگین تر و به همین ترتیب درجه 8 از تمام درجات سبک تر است و مخصوص جرایم کم اهمیت تر می شود.

اگرفردی جرایم زیادی مرتکب شود طورمجازات می شود؟

در این صورت آن مجازاتی که از همه سنگین تر است در مورد او باید انجام بشود.حبس مجازات شدیدتری نسبت به سایر مجازات های تعزیری از جمله تعطیلی دراشخاص حقوقی ویا جزای نقدی وشلاق در جرایم تعزیری. 

مجازت جرم شلاق تعزیری است یا حدی ؟

در قانون و شرع در خصوص مجازات شلاق حدی میزان آن بیان شده است مثلا در جرم نوشیدن شراب و الکل که در شرع مشخص شدهاست که باید چند تازیانه بخورد شلاق حدی در کارنامه کیفری فرد ثبت میشه ومحکومیت کیفری موثر دارد یعنی موجب می شود که فرد تا 2 سال از برخی حقوق اجتماعی محروم شود ولی در شلاق تعزیری کمی شرایط بیشتر به نفع مجرمین است بدین روش که اگراز قبل فرد بازداشت موقت داشته باشد روزهای این بازداشت را از مجازاتش کم می کنند رابطه نامشروع یک جرم تعزیری است که شلاق آن شلاق تعزیری محسوب می شود.

در صورت تمایل با وکلای هموکیل در ارتباط باشید

آیا شخص حقوقی هم مجازات تعزیری می شود؟

مجازات شخص حقوقی مطابق ماده 20 قانون مجازات اسلامی تعزیری است که در قانون 5 نوع مجازات برای تو نام برده است از جمله تعطیلی یا محرومیت از حقوق اجتماعی یا منحل شدن شرکت و....تبصره ی این ماده بسیار مهم است شرکت هایی که دولتی هستند یا عمومی غیردولتی هستند تحت شرایطی مجازات های ماده 20 شامل ان ها نمی شود.

توصیه پایانی

برخی از جرایم دارای مجازات هایی هستند که فقط در قانون برای آن ها مجازات درنظر گرفته و در شرع میزان ونوع آن معیین نگردیده است. آن جرایم تعزیری هستند وبا سایر مجازات ها متفاوت هستند. مجازات های تعزیری در ماده 19 قانون مجازات اسلامی درجه بندی گردیده که براساس میزان جرم ارتکابی درجه مشخص می شود.