مالیات بر درآمد مشاغل و مشمولین آن

 مالیات بر درآمد مشاغل یکی از اصلی ترین مباحث مالیاتی است که در همه کشور ها به آن توجه شده است. این نوع از مالیات بر اساس درآمد حاصل از فعالیت های تجاری، صنعتی و یا حرفه ای افراد حقیقی و حقوقی تعیین می‌گردد. دولت برای تامین خدمات و امکاناتی که به مردم ارائه می‌دهد از طریق این مالیات درآمد تحصیل می‌کند. 

مقدمه

تمام اشخاص تعم از حقیقی و حقوقی موظفند که مالیات خود را به موقع و به صورت کامل پرداخت کنند. برای تعیین میزان مالیات بر درآمد مشاغل، افراد باید اظهارنامه مالیاتی خود را تهیه کرده و به سازمان مالیاتی کشور ارائه دهند.

 این مالیات بر اساس درآمد کسب و کارها محاسبه می شود و تمام کسب و کارها مشمول آن هستند.  این دسته از نرخ های مالیاتی بر اساس قوانین متعدد دستخوش تغییرات زیادی شده اند. در این مقاله بر اساس آیین نامه اخیر در خصوص مالیات بر درآمد مشاغل؛ نرخ های مالیاتی را شرح خواهیم داد.

درآمد های مشمول مالیات بر درآمد مشاغل

 درآمدی که شخص حقیقی از طریق" اشتغال به مشاغل" یا به عناوین دیگر غیر از موراد مذکور در قانون مالیات های مستقیم تحصیل نماید. نکته اول این است که درآمدی که از طریق اشتغال به مشاغل حاصل می‌شود چه مصادیقی دارد ؟ 

اولا اشاره به این نکته ضروری است که چون این مشاغل طیف بسیار گسترده ای از فعالیت های اقتصادی را شامل می‌شوند قانون این فعالیت ها بر اساس معیار" نوع" و" حجم" و بر اساس" صاحبان مشاغل" تقسیم بندی کرده است. بنابر آن تقسیم بندی پیشین که بر اساس صنف پرداخت کننگان این نوع مالیات ها بود دیگر معتبر نیست. 

در بند های زیر به گروه بندی جدید مودیان یا پرداخت کنندگان مالیات بر مشاغل بر اساس آیین نامه اجرایی موضوع ماده 95 قانون مالیات های مستقیم اشاره خواهد شد. 

گروه اول مودیان مالیات بر مشاغل

 ۱-  افرادی که دارای کارت بازرگانی می‌باشند یعنی واردکنندگان و صادرگنندگان 

۲-  اشخاص حقوقی یا حقیقی که صاحب کارخانه ها و واحدهای تولیدی هستند. همچنین بهره برداران معادن  که دارای جواز تأسیس و پروانه بهره برداری بوده و آن را از وزارتخانه مربوطه دریافت کرده اند.

۳-  افرادی که صاحب هتل های سه ستاره با بالا یعنی چهاذ ستاره و پنج ستاره هستند. 

 ۴- افرادی که صاحب بیمارستان ها، زایشگاه ها و کلینیک های تخصصی می‌باشند.

 ۵- صاحبان مشاغلی که به صرافی گره خورده است.

 ۶-  افرادی که صاحب فروشگاه های زنجیره ای مانند رفاه، سون، جانبو و ... اند و همچنین از وزارتخانه مربوطه مجوز اخد کرده اند.

7- اشخاصی که صاحب مؤسسه های حسابرسي، حسابداري و دفترداري، ‌خدمات مالي اند. همچنین ارائه ‌دهندگان خدمات مديريتي، مشاوره ‌اي، انفورماتيك و طراحي سيستم نیز جزو گروه اول محسوب می‌شوند.

۸-  افرادی که صاحب مؤسسه های حمل و نقل موتوري، زميني، دريايي و هوايي می‌باشند چه بار جا به جا کنند و چه انسان.

۹-   سایر اشخاصی که صاحب شغل ها و حرفه هایی هستند که كه درآمد ابراز شده توسط آنها در خصوص فروش كالا يا ارائه  خدمات یا فروش توأم كالا و ارائه خدمت بر اساس اظهارنامه مالياتي عملكرد دو سال قبل آنها که به وسیله  اظهارنامه ای که خرداد ماه هر سال تسلیم می‌کنند و یا آخرین درآمد قطعی شده آنها بیش از مبلغ پنج میلیارد و پانصد میلیون تومان یا همان پنجاه و پنج میلیارد ریال باشد. البته مشروط  بر این امر که ابلاغ برگ قطعي حداكثر تا پايان دي ماه سال قبل به شخص مؤدي يا نماينده قانوني وي صورت گرفته باشد.

گروه دوم مودیان پرداخت مالیات بر مشاغل

 بر اساس این آیین نامه شامل افراد زیر می‌باشند ساير صاحبان مشاغل و حرفي كه درآمد ابرازي (فروش كالا يا فروش توأم كالا و ارائه خدمت) دوسال قبل آنها و يا آخرين درآمد قطعي شده آنها (فروش كالا يا فروش توأم كالا و ارائه خدمت) بيش از هجده ميليارد ريال و مساوي يا كمتر ازمبلغ پنجاه و پنج ميليارد ريال باشد.( مشروط به ابلاغ برگ قطعي حداكثر تا پايان دي ماه سال قبل به شخص مودي يا نماينده قانوني وي.) 

گروه سوم مودیان پرداخت مالیات بر مشاغل

اما مشمولین گروه سوم را چه کسانی تشکیل می‌هند ؟ این آیین نامه اظهار دارد که مشاغلی که در گروه های اول و دوم قرار نمی‌گیرند جزو گروه سوم محسوب می‌گردند. اما همانطور که ذکر شد یکی دسته دیگر از مشاغلی که مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می‌گردند" اشتغال به دیگر عناوینی است که در قانون مالیات های مستقیم ذکر نشده اند" نمونه هایی که می‌توان برای این مشاغل ذکر نمود، چه مواردی هستند ؟

 1/ در یکی از آرای هیت عمومی دیوان عدالت اداری بیان شد که اگر سر دفتران اسناد رسمی موضوع ماده 69 قانون دفاتر اسناد رسمی و دفتریاران مصوب 1354، بابت معرفی کردن جانشین و اشخاص واجد صلاحیت برای تصدی دفتر خانه، درآمدی کسب کنند نوعی حق الامتیاز در نظر گرفته می‌شود و در نهایت تحت عنوانی که ذکر شد مشمول مالیات بر درآمد مشاغل قرار خواهد گرفت.

 2/ در مورد موقوفاتی که به موجب وقف نامه ، اشخاصی به عنوان متولی و ناظر تعیین می‌شوند و به منظور جبران اقداماتی که آنها در حسن و مطلوبیت اداره کردن مال موقوفه متقبل می‌شوند، بخشی از درآمد مال وقف شده یا همان موقوفه تحت عنوان" حق التولیه و حق النظاره" به آنها اختصاص داده می‌شود.

پیشنهاد پایانی

همانطور که ابتدائا نیز به آن اشاره شد، این دسته از مالیات ها یکی از اصلی ترین منابع تامین درآمد دولت هستند. همچنین در سایر قوانین و آیین نامه های اجرایی موارد معافیت متعددی بر مبنا های مختلف برای این دسته از معافیت ها در نظر گرفته شده. توصیه می‌شود در صورت ایجاد سوال یا داشتن پرونده در این خصوص با مشاورین حقوقی مالیاتی مشورت نمایید.