وضعیت های متفاوت پرونده های مالیاتی

به احتمال بسیار بالا همه شما در جریان زندگی روزمره خود و بدون نیاز به دانش حقوقی، اصطلاحاتی در خصوص وضعیت های مختلف پرونده هایی که در مراجع دادرسی کشور مطرح می‌باشند، شنیده اید. برای مثال ممکن است بدانید در دعاوی غیرمالی امکان تجدید نظر خواهی وجود دارد و رای قاضی تجدیدنظر" قطعی" محسوب می‌شود. 

در دادرسی مالیاتی نیز تفاوت های ریز و دقیقی بین وضعیت های مختلف یک پرونده وجود دارد که هر یک از این وضعیت ها می‌توانند آثار متفاوتی را ایجاد کرده و در نتیجه مد نظر تاثیر گذار باشند. 

انواع وضعیت های متفاوت پرونده های مالیاتی 

 وضعیت پرونده های مالیاتی شامل دسته های زیر می شود :

وضعیت اعتراض شده پرونده مالیاتی

وضعیت قطعی پرونده مالیاتی

مختومه بودن  پرونده مالیاتی  یعنی چه ؟

1) وضعیت اعتراض شده پرونده مالیاتی

در قانون مالیات های مستقیم، در چند مورد که در مواد متعدد مورد حکم قرار گرفته است به این وضعیت اشاره شده است.

الف) در صورتی که فرد اعم از مودی مالیاتی یا مامور سازمان امور مالیاتی، بعد از ابلاغ شدن برگه ها و اوراق مالیاتی "برگ تشخیص) مطالبه) استرداد مالیات" ظرف مدت زمان سی روزه از تاریخ ابلاغ این اوراق، تقاضای مورد رسیدگی قرار گرفتن مجدد پرونده خود را از اداره امور مالیاتی نماید، پرونده آن فرد در وضعیت اعتراض شده قرار خواهد گرفت.

ب) در صورتی که فرد نسبت به برگ تشخیص اعتراض نماید و هدف او از این اعتراض مطرح شدن پرونده او در هیت های حل اختلاف مالیاتی باشد نیز وضعیت پرونده او اعتراض شده خواهد بود. (ماده 238 ق.م.م)

ج) بر اساس حکمی که تبصره 1 ماده 203 ق.م.م و تبصره ماده 208 همین قانون تعیین نموده، اگر اوراق مذکور یعنی برگ تشخیص) مطالبه و استرداد مالیاتی به صورت قانونی به فرد ابلاغ شود، اما فرد ظرف مدت زمان سی روز از این ابلاغ قانونی رضایت و قبولی خود را نسبت به اوراق ابلاغ شده به شکل کتبی اعلام نکند و به اداره امور مالیاتی مراجعه ننماید، در نزد قانون نسبت به برگ تشخص مالیات معترض دانسته می‌شود. در نهایت اشاره بدین نکته نیز ضروری به نظر می‌رسد که همین که مودی اعتراض کند، پرونده اش در هیت های حل اختلافات طرح می‌گردد و از این نظر مهم نیست که او مالیات متعلق را پرداخت کرده باشد یا خیر. پس حتی اگر مودی مالیات مد نظر قانون را پرداخته باشد نیز، به اعتراض او در هیت های حل اختلاف رسیدگی خواهد شد.

2) وضعیت قطعی پرونده مالیاتی

الف) اگر اوراق مالیاتی که در بند های بالا به اشکالی که ذکر شد مورد اعتراض قرار نگیرد، وضعیت پرونده "قطعی" خواهد بود. منظور از قطعی بودن پرونده مالیاتی چیست؟ منظور اسن است که آن مالیاتی که در این اوراق تعیین شده  قطعی می‌باشد. منظور از قطعی این است که نزد هر دو طرف مورد پذیرش بوده است.

ب) همانطور که می‌دانید در اظهارنامه و ترازنامه ای که مودی مالیاتی به سازمان امور مالیاتی تسلیم می‌کند، از مالیات خود بر بخش های مخلف مانند مالیات بر درآمد، مالیات بر املاک گران قیمت و... اطلاعاتی به سازمان ارائه می‌کند. 

وقتی این مالیات ها توسط مودی نوشته شده و به سازمان تسلیم شده اند بدین معناست که این میزان مالیات مورد رضایت و قبول مودی بوده است پس قطعی محسوب می‌شود. همچنین به موجب تبصره2 ماده 210 ق.م.م این مالیات از سوی دولت و از طریق عملیات اجرایی قابل اخذ و وصول است.

ج) در صو رتی که هیئت حل اختلاف بدوی رای صادر می‌کند، اگر مودی مالیات یا مامور مالیاتی به این رای صادره توسط هیئت حل اختلاف بدوی در مدت زمانی بیست روزه بعد از ابلاغ این رای، اعتراضی ننمایند، مالیاتی که تعیین شده قطعی می‌گردد.(ماده 247 ق.م.م) در این بند به نظر می‌رسد اشاره به این نکته نیز خالی از لطف نباشد که در مورد مالیات هایی که علت قطعی شدن آنها عدم اعتراض کردن مودی و همچنین تمام شدن مهلت اعتراض به رای هیئت حل اختلاف بدوی است، اگر در مورد این مالیات ها نیاز به صورت گرفتن دادرسی مجدد باشد باید در هیئت موضوع ماده 251 مکرر این قانون صورت بگیرد و سایر مراجع اداری از جمله دیوان عدالت اداری وجود ندارد.

3) مختومه بودن  پرونده مالیاتی  یعنی چه ؟

منظور از مختومه بودن پرونده چیست؟ در صورتی که یک دعوی یا اختلاف مطرح شود و دادگاه در خصوص آن حکم قطعی صادر نماید، دیگر امکان این وجود ندارد که آن پرونده در حالتی که همان اصحاب دعوی را دارد (یعنی برای مثال خواهان و خوانده با پرونده قبلی که برایش رای قطعی صادر شده یکی باشند) مجددا در دادگاه طرح شود. 

در زبان حقوقی در این حالت گفته می‌شود که پرونده از "اعتبار امر مختوم "برخوردار است. اثر مختومه شدن پرونده در دادرسی مالیاتی اولا این است که پرونده مالیاتی در هیچ مرجع دادرسی اداری به جز هیئت موضوع ماده 251 مکرر ق.م.م امکان طرح نخواهد داشت. و دوما اگر پرونده مالیاتی مختومه شود دیگر نه به تقاضای مودی و نه به تقاضای مامور مالیاتی نمی‌تواند مجددا بازگشایی شود مگر اینکه اسناد و مدارک جدیدی به دست آیند که در بند 2 ماده 270 این قانون به شرایط دقیق آن اشاره شده است.

مواردی که سبب مختومه شدن پرونده مالیاتی می شود ؟

در موارد زیر پرونده مالیاتی مختومه خواهد یود:

الف) اگر پرداخت کننده یا مودی مالیات در مدت زمان سی روزه پس از ابلاغ شدن برگ تشخیص مالیات به او قبولی خویش نسبت به این برگ را به شکل کتبی اعلام نماید.

ب) اگر مودی مالیات، مالیاتی که طبق قانون و درآمد او تعیین شده را پرداخت نماید و یا کار ها و اقداماتی انجام دهد که نشان از این باشد که می‌خواهد این مالیات را پرداخت نماید.

ج) اگر مودی مالیاتی اقدام به حل و فصل کردن و رفع نمودن اختلاف خود با اداره امور مالیاتی نماید.(ماده238ق.م.م)

د) اگر پرداخت کننده مالیات نسبت به رای هایی که از هیئت های حل اختلاف صادر شده قبولی خود را اعلام کند.

توصیه پایانی

با مطالعه این مقاله، نیاز به مشورت با مشاورین حقوقی مالیاتی در صورت مواجهه با مسئله مالیاتی برای خواننده روشن می‌شود زیرا دادرسی مالیاتی نیاز به تسلط کامل به مراحل دادرسی مالیاتی و همچنین اصول دادرسی در قانون آیین دادرسی مدنی دارد.