صلاحیت دادگاه های کیفری بر اساس صلاحیت واقعی

منظور از صلاحیت دادگاه های کیفری بر اساس صلاحیت واقعی یا صلاحیت حمایتی یعنی اینکه اگر فردی چه ایرانی چه خارجی مرتکب جرمی شود که هدف آن منافع ملی مملکت چه در ایران و چه در خارج از کشور قابل محاکمه و مجازات است .

باید بدانید که در حقوق جزا مهم ترین مسئله ان است که در کجا به جرمش متهم رسیدگی نماییم و یا در کجا او را مجازات کنیم یعنی محل و مکان محاکمه نمودن و اجرایی کردن جرم بسیار پر اهمیت است.چرا که قانون کشورهای مختلف در خصوص مجازات و بررسی جرم او متفاوت است.

منظور از صلاحیت واقعی دادگاه های کیفری چیست؟

نام دیگر این صلاحیت صلاحیت حمایتی می باشد این اصل مانند اصل صلاحیت شخصی استثنای اصل سرزمینی است.این گونه صلاحیت خاص هستند و صرفا در خصوص جرایم خاصی اعمال می شوند.اگر هر فردی چه ایرانی باشد یا خارجی باشد فرقی نمی کند مرتکب جرمی شود که هدف آن خدشه وارد کردن به مملکت ایران و منافع ان است چه در ایران این جرم را انجام دهد و چه در هر کشور دیگر در ایران قابل محاکمه و مجازات است. 

پس فرقی نمی کند که فرد در کدام سرزمین این جر را مرتکب شود همچنین فرقی نمی کند که مجرم یا بزهدیده در کدام کشور جرم کرده یا مورد جرم واقع شده باشند. این نوع صلاحیت نوعی حمایت قانونگذار از مردم ایران است چرا ک در ان جرایم علیه دولت ایرن و نظم عمومی هستند. 

ماده قانونی صلاحیت 

ماده 5 قانون مجازات اسلام این نوع صلاحیت را اعلام می نماید که عنصر قانونی  این مبحث است است.

پرسش: قاعده ممنوعیت رسیدگی مجدد و یا مجازات مجدد یا مضاعف در خصوص این صلاحیت هم کاربرد دار؟

بله طبق ماده 5 اگر به جرم متهم در خارج رسیدگی شد و یا این که مجازات  او به صورت ناقص اجرا شده باشد یا اصلا اجرا نشده باشد در خصوص جرایم تعزیری که در ین ماده برشمردیم نیز این قاعده رعایت خواهد شد.

جرایم علیه امنیت چه جرایمی هستند؟

جرایمی بیان می نماییم شامل جرم علیه امنیت داخلی و خارجی است.مثلا جرم برای ان که زمینی به کشور داخل شود یا زمینی از کشور خارج بشود که نام ان در علم حقوق می شود جرم علیه تمامیت ارضی در جمهوری اسلامی ایران.اگر فردی امضای رهبر جمهوری اسلامی ایرن را جعل نماید و یا مهر یا دستور او را جعل نماید و فرقی نمی  کند ان را استفاده کند یا نکند و یا این که متهم این موارد را خود جعل نکرده باشد ولی از ان سند جعلی استفاده نماید و همچنین این موارد در خصوص مهر و امضا و دستور رییس جمهور ایران و روسای 3 قوه و رییس دیوان عالی کشور که برترین مرجع رسیدگی است ویا این موارد را درخصوص دادستان کل کشور و یا شورای نگهبان و افزادی که عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هستند وزیران و معاونان ان ها در کشور را جعل کند و یا از اسناد گفته شده درصورتی استفاده کند که جعل باشد.و دیگر ان که اگر ارایی که از سوی دادگاه صادر می شود را جعل کند که شامل صدور اجراییه هم می شود اگر پول ممالکت ایران را جعل کن یا برات و چک و سفته را جعل نماید  و یا جعل سکه انجام دهد درصورت ارتکاب هر یک از موارد فوق به جرم متهم در ایران رسیدی خواهد شد.

پرسش های پرتکرار در خصوص صلاحیت واقعی

پرسش : آیا صلاحیت واقعی در خصوص جرایم کارمندان دولتی هم قابل استفاده است؟

بله ماده 6 قانون مجازات اسلامی اعلام می دارد که گر مجرم کارمند دولت باشد حال ایرانی باشد یا خارجی و اقدامی را انجام دهد که در رابطه با شغل خود در خارج از ایران جرم باشد طبق قانون ایران باید محاکمه  اجرای حکم بشود.

پرسش : در صلاحیت واقعی جرم در کجا باید واقع شود تا این صلاحیت غالب باشد؟

اول این ک جرایمی که در ماده 5 برشمردیم باید توسط هر کسی چه ایرانی و یا خارجی فرق ندارد در خارج از ایران انجام شود یعنی اگر در ایران انجام شود مطابق اصل صلاحیت سرزمینی به جرم او رسیدگی می کنیم نه صلاحیت واقعی پس شرط دیگر این صلاحیت ومقوع جرم در ارج از ایران است.

پرسش : محاکمه حضوری یا غیابی و رابطه آن با اصل صلاحیت واقعی چیست ؟

در تمام صلاحیت ها بیان نمودیم که زمانی محاکمه یا مجازات اجرا می شود که متهم در ایران باشد یا بتوان او را به ایران برگرداند ولی در این صلاحیت قضیه کمی متفاوت است به دلیل اهمیت زیاد جرایم  ماده 5 که ان ها را برشمردیم حتی اگر متهم را نتوانیم پیدا کنیم رسیدگی به صورت غیابی برگزار شده و فرد به همان شکل غیابی محکوم می شود.پس اگر شرایطی نباشد که متهم به ایران بازگردد و یا حضور نداشته باشد به هردلیلی جلسه ی محاکمه بدون حضور او انجام خواهد شد.

صلاحیت واقعی و جرایم رایانه ای

اگر مجرم چه ایرانی باشد و یا چه خارجی در هرکشوری غیر از ایران اقدام کند به سامانه های مربوط به حاکمیت و کنترل قوه مقننه ،مجریه وقضاییه و تمام وب سایت هایی که متعلق به ایران است و جرم در خصوص این موارد انجام دهد مطابق ماده 28 قانون جرایم رایانه ای در ایران به جرم او رسیدگی می شود که ار به ویژگی های برشمرده در این قانون دقت فرمایید متوجه حاکمیت اصلا صلاحیت حمایتی خواهید شد.

پیشنهاد پایانی

صلاحیت واقعی یا همان حمایتی پدیده ای است که برای حفظ نظم و امنیت داخل کشور وضع شده است و فرقی نمی کند که مجرم تابع چه کشوری باشد ولی حتما باید جرم را در کشور دیگری غیر از ایران انجام داده باشد.به جرم این فرد در کشور ایران رسیدگی می نمایند.