صلاحیت دادگاه کیفری بر اساس صلاحیت جهانی

منظور از صلاحیت دادگاه کیفری بر اساس صلاحیت جهانی یا صلاحیت بین المللی یعنی اینکه یکسری از جرایم  بخاطر اینکه مهم هستند توسط تابعان هر کشوری و در هر کشور رخ دهد ، تمام کشورها قادر به رسیدگی آن هستند .

بهتر است برای درک بهتر مطالب این مقاله ابتدا به سایر مقالات در خصوص صلاحیت های 4 گانه مراجعه نمایید. در حقوق جزا 4 نوع صلاحیت نام برده است . فلسفه ی این صلاحیت ها چیست ؟ درواقع بر اساس شرایط های مختلف و یا حتی جرایم خاص قانونگذار تصمیم گرفته است که اگر برخی جرایم یا در خصوص بعضی صلاحیت ها هر جرمی رخ بدهد در کدام کشور بررسی شود چرا که مثلا فرض کنید در افریقا کیف یک تبعه ایرانی سرقت شود حال در کدام کشور باید به جرم مجرم رسیدگی بشود در ایران یا افریقا.قوانین ایران اگر حاکم باشد ولی مجرم در ایران یافت نشود بر اساس کدام صلاحیت می توان او را محکامه نمود.می بینید که بحث صلاحیت از مهم ترین بحث های حقوق کیفری است و جایی مطرح می شود که یک عنصر خارجی در میان باشد یا جرم خارج از کشور رخ داده باشد یا مجرم یا قربانی جرم خارجی باشند و یا جرم در ایران واقع شده باشد و طرف چه ایرانی و چه خارجی باشد.در این مقاله در خصوص صلاحیت جهانی موارد مهمی را بیان می نماییم.

صلاحیت جهانی دادگاه کیفری چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

نام دیگر این صلاحیت صلاحیت بین المللی است و استثنای اصل صلاحیت سرزمینی محسوب خواهد شد چرا که در صلاحیت سرزمینی مهم آن بود که مجرم در ایران مرتکب جرم شود حال چه ایرانی باشد و یا چه خارجی. اما در این صلاحیت مهم نیست جرم کجا واقع شده و یا حتی مهم نیست که جرم توسط چه کسی و تابعان چه کشوری انجام شده است ان چه مهم است این است که در این نوع صلاحیت یک سری از جرایم به قدری اهمیت دارند که توسط هر کس و در هر کشوری رخ بدهند تمام کشور ها قادر به رسیدگی هستند.

منابع قانونی صلاحیت جهانی دادگاه

این نوع صلاحیت در کنوانسیون های بین المللی  یا قوانین خاص و یا عهدنامه های بین المللی مورد تایید کشورهایی است که ان را امضا نموده باشند یعنی اگر کشوری  هر یک از این منابعی که بیان کردیم یا همان قرارداد های بین المللی را امضا و تایید نموده باشد پس در این صورت اگر در کشور او هر کسی تبعه هر کجا که باشد این اقدامات مجرمانه را انجام دهد مطابق این صلاحیت قابل محاکمه و رسیدگی است و همچنین برعکس این موضوع. اگر این نوع منابعی که بیان نمودیم توسط  کشوری امضا نشود در شرایطی که چنین جرایمی در ان کشور رخ داده است صالح به ریسیدگی نیست و باید مطابق صلاحیت های دیگر به ان رسیدگی شود ماده 9 قانون مجازات اسلامی بیانگر این موارد است.ماده 11قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم هم بیان می نماید که در صورت این که کشوری از اعضای این گونه معاهدات باشند و متهم دران کشور باشد مطابق قوانین ان کشور قابل مجازات است در خصوص ایران هم همینطور است که اگر ایران عضو این معاهده ها باشد و متهم در  ایران باشد یا به هر دلیل به ایران بازگردد در ایران محاکمه و طبق قانون ایران مجازات خواهد شد.

نمونه مصداق های جرایمی که در آنها صلاحیت جهانی حاکم است؟

دزدی در دریا ها و اگر هنوز این جرم پابرجا باشد که بیشتر در افریقا یا امریکا رخ می دهد ان هم برده داری و تجارت و دلالی در این خصوص است،تروریسم که در همه جای جهان مورد مذمت است و باعث وحشت در همگان می گردد و قاچق مواد مخدر هرگونه و هر میزان که باشدو غیره

پرسش : اگر عمل ارتکابی در خارج از ایران جرم نباشد ولی در ایران جرم باشد ایا باز هم ایران می تواند رسیدگی کند؟

بله اتفاقا ملاک در مواد قانونی مربوط به صلاحیت در قانون جزا این است که عمل ارتکابی مطابق قانون همان کشوری که در ان محاکمه می شود جرم باشد یعنی در ایران ان عمل ر مطابق با قانون جرم بدانیم.

پرسش : اگر جرم در ایران رخ دهد این صلاحیت بروز می کند یا محل وقوع جرم اهمیتی ندارد؟

واقعیت این است که صلاحیت سرزمینی می تواند به جرایمی رسیدگی کند که در ایران انجام شده است و بهتر است صلاحیت جهانی را در خصوص جرایمی بپذیریم که در خارج ز ایران رخ می دهند ولی به هر حال این موضوع منفی با صلاحیت جهانی در خصوص ایران نیست.

رسیگی غیابی و حضوری در صلاحیت بین المللی

باید بدانید تنها موردی که می شود در صورت پیدا نکردن متهم در ایران او را مورد محاکمه و بررسی قرار داد صلاحیت واقعی است چون علیه امنیت کشوراست و بسیار پراهمیت می باشد و نمی توانیم منتظر شویم تا که متهم پیدا شود ولیکن در تمام صلاحیت های دیگر باید خود متهم حضور پیدا کند و رای باید حضوری باشد و زمانی رسیدگی قضایی انجام می شود که متهم در ایران پیدا بشود یا به هر روشی او را به ایران مسترد کنند. پس در صلاحت بین المللی هم لازم است که حتما رسیدگی حضوری باشد یعنی با حضور خود متهم انجام بشود.