اصل صلاحیت بر اساس شخص

اصل صلاحیت بر اساس شخص چیست و چه مواردی را در بر می گیرد؟ در اصل صلاحیت فردی یا شخصی کشوری صالح است که مجرم تبعه او باشد یعنی اتباع یک کشور در هر کجا که جرم نمایند در کشور خود باید مجازات بشوند.

این اصل از جمله اصول صلاحیت است یعنی اگر جرمی واقع شود باید بررسی شود که کدام کشور صالح به رسیدگی ان است.4 اول صلاحیتی هر کدام مطالب مخصوص دارند که در سایر مقالات سایت هم وکیل می توانید ان ها را مشاهده نمایید.

اصل صلاحیت بر اساس شخص چیست ؟

این اصل درواقع استثنایی از صلاحیت سرزمینی است بدین معنی که در صلاحیت سرزمینی اصل بر این بود که جرم اگر در داخل مرزهای ان سرزمین رخ می داد بر طبق قوانین حاکمیتی آن سرزمین می توانستیم به جرم رسیدگی کنیم و مهم آن بود که حتما جرم در داخل کشور انجام بشود و فرقی نمی کرد که مجرم ایرانی باشد یا خارجی ولی مطابق اصل صلاحیت فردی یا شخصی کشوری صالح است که مجرم تبعه او باشد یعنی اتباع یک کشور در هر کجا که جرم نمایند در کشور خود باید مجازات بشوند.

پرسش : اگر بزهدیده تابع کشور دیگری باشد ولی جرم در یک کشور دیگر رخ داده باشد کدام کشور صالح به رسیدگی است؟

مطابق با همین اصل صلاحیت که در ان دیگر سرزمین وقوع جرم اهمیتی ندارد و به شخص بستگی دارد باید بیان نماییم که این شخص مورد نظرکه به آن اشاره شده است می تواند متهم یا بزهدیده باشد یعنی صلاحیت شخصی هم شامل این می شود که در بررسی صلاحیت بررسی نماییم که متهم تبعه کدام کشور است هم این که بزهدیده تبعه کدام کشور است.

به این نوع صلاحیت در اصطلاح حقوقی صلاحیت بزهیده محر می گویند.حال اگر بخواهیم به پاسخ سوال برگردیم باید بیان نماییم که اگر بخواهیم طبق صلاحیت سرزمینی عمل کنیم کشور محل وقوع جرم صالح است ولی اگر بخواهیم بر اساس صلاحیت فردی و شخص بررسی نماییم دادگاه کشوری صالح است که بزهدیده تبعه انجاست.

یافتن متهم در ایران

پرسش : تکلیف فردی که تعبه ایران و در هر کجای جهان مرتکب جرم شده است چیست ؟

اگر فردی که تبعه ی ایران است در هرکجای جهان مرتکب جرم بشود مطابق شروطی باید در ایران به جرم او رسیدگی بشود این شرایط در ماده 7 قانون مجازات اسلامی به صورت واضح و روشن بیان شده است:

در قدم نخست باید بررسی کنیم که در قانون ایران عمل این فرد جرم محسوب شود یا خیر یعنی پس از بررسی عمل فرد،افراد صالح متوجه شوند که طبق قانون ایران این اقدام مجرمانه است.

 اگر اقدام فرد جرم باشد پس باید بررسی کنیم که مجازاتش تعزیری است یا خیر اگر مجازات فرد تعزیری باشد حتما مهم است که بدانیم متهم در کشور محل وقوع جرم محاکمه شده است یا خیر اگر بررسی های ان کشور ب این نتیجه رسیده باشد که ای فرد مجرم نیست ئو ان را بری نموده باشد که هیچ دیگر در ایران او را مجازات نمی کنیم ولی اگر از ان دسته مواردی باشد که به جرم او در کشور غریبه یا رسیدگی نشده یا رسیدگی شده اما حکم برای او اجرزا نشده یا فقط بخشی از حکم در خصوص او اجرا شده است در این شرایط هم باز در ایران می توان به جرم او رسیدگی کرد.

از همه مهم تر این است که در صورتی فرد در ایران مجازات می شود که آن عمل در ایران باعث صدور آرایی چون منع تعقیب و یا موقوفی پیگرد یا اسقاط مجازات نباشد.پس اگر عملی که تبعه ی ایران انجام داده است در کشور وقوع آن عمل جرم باشد ولی در ایران جرم نباشد ویا جرم باد ولی در ایران به دلیل وجود مواردی موجب عدم پیگرد شود مثلا متهم در زمان انجام جرم مجنون بوده باشد پس او در ایران محاکمه نمی شود.

نکته در ماده 7

درصورتی متهم را می شود محاکمه نمود و به جرمش رسیدگی کرد که خود به ایران بازگردد و یا به هر طریقی به ایران بازگردانده بشود یا در ایران او را پیداکنند. 

قاعده ممنوعیت رسیدگی نمودن بیش از یکبار

این موضوع که هدف ان برقراری عدالت و انصاف است بیان می دارد که اگر در خصوص جرم متهم یک بار در کشور غریبه رسیدگی انجام شده است انصاف نیست دوباره در باره ی جرم او رسیدگی  نمود و مجدد حکم صادر کرد البته نکته طلایی این بحث آن است که جرمی که انجام شده از نوع تعزیری باشد آن هم تعزیر منصوص غیرشرعی یا تعزیرات شرعی غیرمنصوص.

قاعده ممنوعیت مجازات نمودن بیش از یکبار

این قاعده در خصوص اجرای مجازات ها است و بیان می دارد که اگر در کشور غریبه به جرم او رسیدگی شده و منجر به تحمل مجازات هم شده است دیگر دوباره او را مجازت ننماییم. توجه فرمایید در این قاعده هم جرم حتما باید تعزیر باشد آن هم از نوع غیرمنصوصی که در شرع امده یا منصوصی که در شرع نیست.

اگر جرم حدی باشد یا مجزات ان قصاص و دیه باشد تکلیف چیست؟

در این شرایط ایران به جرم تبعه ی خود رسیدگی می کند و حتی اگر سابقا به جرم او در کشور محل وقوع جرم رسیدگی نموده باشند و محکوم شده باشد و مجازات هم شده باشد فرقی ندارد مثل این است که قبلا مجازات نشده است و 2 قاعده فوق در خصوص این جرایم رعایت نمی گردد.

نتیجه گیری:

در صلاحیت شخصی اصل بر این است که چه شصی جرم را انجام داده است یا اینکه جرم بر روی چه شخصی انجام شده است اگر یکی از این دو فرد یا هردوی ان ها تبعه ایران باشند بر اساس قانون ایران به جرم ان ها رسیدگی می شود.