وظایف بیمه گذار در صورت وقوع حادثه موضوع بیمه

طبق ماده 15 قانون بیمه؛  اقدام در جهت جلوگیری از توسعه و افزایش خسارت و اعلام وقوع حادثه به بیمه گر از وظایف عمده بیمه گذار می باشد.

بیمه گذاری که از قبل اقدام به بیمه نمودن موضوع خاصی دست زده و قرارداد بیمه منعقد کرده است،در صورت وقعوع حادثه موضوع بیمه وظایفی دارد تا بتواند بخ نحو احسن از بیمه خود استفاده کند.

وظایف عمده بیمه گذار

در این راستا ماده 15 قانون بیمه دو وظیفه عمده را برای بیمه گذار مشخص نمده است که عبارتند از:

1-اقدام در جهت جلوگیری از توسعه و افزایش خسارت

2-اعلام وقوع حادثه به بیمه گر.

علاوه بر شرایط فوق که در قانون بیمه مشخص شده اند،شرایط قرارداد بیمه می تواند وظایق دیگری را در مورد وقوع حادثه برای بیمه گذار تعیین نماید.به عنوان نمونه در بیمه سرقت ، بیمه گذار باید از قبل تحقق سرقت را به مقامات انتظامی اطلاع دهد و شکایت خود را در این زمینه مطرح کرده باشد و گواهی مربوطه را همزمان با اعلام سرقت به شرکت یا نمایندگی بیمه تحویل دهد.

معمولا ضمانت اجرای عدم اجرای تعهدات محوله به بیمه گذار در خود قرارداد منعقده میان ظرفین لحاظ میگردد.

اقدام در جهت جلوگیری از توسعه و افزایش خسارت

ماده 15 قانون بیمه،بیمه گذار رامکلف کرده تا تمام سعی خود را برای جلوگیری از وقوع حادثه در وحله اول انجام دهد و در صورت بروز حادثه نیز اقدامات لازم و متعارف را برای جلوگیری از گسترش خسارت انجام دهد.بیمه گذار نمیتواند به دلیل آنکه برای مال مورد پوشش بیمه اخذ نموده است،از انجام مراقبت های لازم و معمول برای حفظ مال عدم وقوع خسارت امتناع کند و یا در زمانی که حادثه در شرف وقوع است و او میتواند با اقدام متعارفی جلوی وقع حادثه را بگیرد از این امر امتناع ورزد.به علاوه در صورتیکه وقوع حادثه غیر قابل جلوگیری است اما بیمه گذار میتواند جلوی ورود خسارت بیشتر را بگیرد وی مکلف است در این زمینه اقدام کند.

در مورد ضمانت اجرای این تکلیف در قانون حکم خاصی عنوان نشده و به همین علت باید در قواعد عمومی حقوقی به دنبال پاسخ این مسئله باشیم.بنظر میرسد هنگامی که بیمه گذار به عمد و با وجود توانایی در مقابله با حادثه و به علت وجود بیمه از اقدام در این زمینه امتناع ورزد،خسارتی که با فعل وی قابل جلوگیری بوده تحت پوشش بیمه نمیباشد و برای نمونه اگر برای وی امکان پذیر بوده که از وقوع خسارت بیشتر جلوگیری کند و او در این جها اقدامی انجان نداده است،بیمه گر مکلف به پوشش مقدار خسارتی که به جهت اهمال عمدی بیمه گذار رخ داده است نخواهد بود.از طرف دیگر اگر بیمه گذار در اثر مسامحه و اهمال غیر عمدی رخ داده باشد و تنها به عنوان تقصیر بیمه گذار در نظر گرفته میشود.در این حالت اگر در قرارداد بیمه عدم تقصیر و اهمال غیر عمدی شرط پرداخت خسارات نباشد،بیمه گر مکلف به پرداخت کلیه خسارات وارده خواهد بود.

باید عنوان داشت که پرداخت هزینه هایی که بیمه گذار در جهت جلوگیری از حادثه یا کاهش شدت آن متحمل شده است بر عهده بیمه گر خواهد بود و باید آنرا به بیمه گذار پرداخت کند.در این زمینه پرداخت این مبلغ منوط بخ موثر واقع شدن اقدامات بیمه گذار نبوده و در صورت منطقی و متعارف بودن آنها هر چند که موجب جلوگیری از وقوع خسارت نگردد بر عهده بیمه گر خواهد بود.

اعلام وقوع حادثه به بیمه گر 

مطابق ماده 15 قانون بیمه،بیمه گذار مکلف است در اولین زمان ممکن از وقوع حادثه و حداکثر ظرف پنج روز از تاریخ اطلاع یافتن از بروز حادثه،بیمه گر را مطلع کند وگرنه بیمه گر مکلف به پرداخت خسارت نخواهد بود مگر آنکه بیمه گذار بتواند اثبات کند که این عدم اطلاع به علت وجود اموری بوده که از کنترل وی خارج بوده اند.همانند آنکه بیمه گذار به علت بستری بودن در بیمارستان نتوانسته است در موعد مقرر وقوع حادثه را به اطلاع بیمه گر برساند.

این تکلیف از آنجایی اهمیت بسیار دارد که شرکت بیمه و بیمه گر که مسئول اصلی جبران خسارت به وجود آمده در حادثه است باید در اسرع وقت از حادثه مطلع گردد تا بتواند در مدتی که هنوز آثار و نشانه های حادثه از بین نرفته اند،از کم و کیف حادثه اطلاع یافته و علاوه بر محاسبه میزان خسارت بصورت دقیق بتواند از واقعی بودن حادثه و تقلبی و تبانی نبودن آن اطلاع یابد.

نحوه اعلام وقوع حادثه

قانون نحوه خاصی را برای اعلام وقوع حادثه توسط بیمه گذار به بیمه گر مشخص ننموده است و بنظر میرسد بیمه گذار میتواند وقوع حادثه را به اشکال گوناگون مانند اعلام متبی یا شفاهی، پست، ایمیل و... به اطلاع بیمه گر برساند.در این مورد توصیه میگردد راه هایی مورد استفاده قرار گیرند تا در صورت بروز اختلاف میان بیمه گر و بیمه گذار در زمینه اعلام به موقع حادثه توسط بیمه گذار، اثبات این امر راحت تر باشد.در این جهت میتوان در هنگام اطلاع به مقام صلاحیت دار از وی رسید دریافت نموده و یا گواهی ارسال توسط مراجه ذی ربط همانند اداره پست را ارائه نمود. مقام صلاحیت دار در زمینه اعلام شرکت های بیمه و نمایندگی هایی که قرارداد با آنها منعقد شده است میباشند و موعمولا در همان قرارداد بیمه نیز آدرس و نشانی که وقوع حادثه باید به آن اعلام شود ذکر میگردد.

در صورتیکه شخص موظف به اعلام حادثه به بیمه گر در این تکلیف اهمال کند،بیمه گر میتواند ضرر و زیان وارده به خود از این جهت را از مبغ تعهدات قابل پرداخت خود کسر کند.