شرایط کار

منظور از شرایط کار تکالیف و تعهداتی است که کارگر و کارفرما به موجب قانون و مقررات، قراردادکار،پیمان دسته جمعی و یا عرف ملزم به رعایت آن میباشند. تکالیف و تعهدات کارگر و تکالیف و تعهدات کارفرما زمانیکه موضوع شرایط کار عنوان میشود، بیشتر تکالیف و تعهدات کارفرما در مقابل کارگر مطرح میشود و حق مطلب نیز چنین است زیرا کارفرما از توانایی کارگر و نیروی کار او بهره برداری میکند و باید بهای آن را بپردازد، رعایت ساعات کار و محدودیت های مربوط را بنماید،حق بیمه گر را برای بهره مندی او از مزایای تأمین اجتماعی بپردازد و ضوابط مربوط به ایمنی کار را رعایت نموده تا از خطراتی که ممکن است  کارگر را تهدید کند ممانعت شود.

تکالیف و تعهدات کارگر

کارگر دارای تعهدات و وظایف گوناگونی است که مهم ترین آنها عبارتند از:

1-تبعیت از اوامر کارفرما و ضوابط کارگاه

همانگونه که در تعریف کارگر نیز بیان شده است،کارگر ملزم به اجرای دستورات کارفرما در انجام کاری است که به او سپرده شده است و باید تحت نظارت و هدایت او به فعالیت بپردازد.

این تبعیت ممکن است مستقیماً از شخص کارفرما صورت پذیرد و یا از نمایندگانکارفرما که مدیران منصوب از طرف او میباشند و برخی از اوامر مورد نظر میتواند بصورت ضوابط مکتوب یا متعارفی باشد که در کارگاه مرسوم است.

باید توجه داشت که این فرمان بری تنها محدود به وظایف محوله بوده و درصورتیکه از این حد فراتر رود کارگر به هیچ عنوان تکلیفی به فرمان بری در این زمینه نخواهد داشت. همچنین این تبعیت تا جایی است که اوامر کارفرما مخالف قواعد آمره یا اخلاق حسنه نباشد و برای نمونه در صورت دستور کارفرما مبنی بر تغییر درصد الکل صنعتی و تبدیل آن به مشروبات الکلی کارگر نباید این دستور را پیروی کند.

2-اجرای شخصی کار

در قرارداد های کار شخصیت طرف علت عمده انعقاد قرارداد میباشد و به همین دلیل کارگر موظف است شخصاً با انجام امر محول شده به او بپردازد.در عمل و در برخی از مشاغل ممکن است این امر با توافق طرفین دارای استثنا باشد مانند شغل نگهبانی که بصورت همیشگی است و در صورت مرخصی شخص ممکن است یکی از بستگان او بطور موقت وظیفه او را بر عهده بگیرد.

3-رعایت دقت، امانت و صداقت در کار

بصورت طبیعی از کارگر انتظار میرود تا وظیفه محول شده را با دقت انجام داده و در مورد امکانات و اموالی که به دست او داده شده است امانت دار باشد. در این زمینه انتظار کا بی نقص از کارگر نمیرود و هر گونه نقصانی را نمیتوان ناشی از بی دقتی یا نداشتن صداقت دانست و ملاک در زمینه تشخیص این امر با عرف است.در کشور ما ضمانت اجرای خاصی در این زمینه در نظر گرفته نشده است اما در صورت اثبات این امر میتوان وی را با توجه به قواعد عمومی حقوقی در کشور مورد پیگیری قرار داد.

تکالیف و تعهدات کارفرما

همانطور که پیش از این نیز بیان شد، کارفرما در قبال کار کارگر دارای مسئولیت های فراوانی بوده و باید تکالیفی را که قانون گذار در جهت حفظ حقوق کارگر بر عهده او گذاشته است را فراهم کند.در این مبحث به توضیح مختصر این تکالیف میپردازیم و توضیحات مفصل در این خصوص را در مقاله ای دیگر به طور کامل شرح خواهیم داد.بطور کلی قانون گذار دو تکلیف اساسی را بر دوش کارفرما قرار داده است که این دو عبارتند از پرداخت حق السعی کارگر و دیگری رعایت شرایط کار معین شده در قانون کار و دیگر قوانین.

اول: پرداخت حق السعی کارگر

مطابق قانون کار و همانگونه که پیش از در دیگر مقالات مرتبط به آن اشاره شد،قرارداد کار قراردادی معوض بوده و کارفرما باید در مقابل عملی که کارگر برای او و به درخواست و فرمان وی انجام میدهد مبلغی را تحت عناوین مختلف مانند مزد،سهم یا ... پرداخت کند. این دریافتی ها توسط کارگر بطور کلی و بر اساس ماده 34 قانون کار حق السعی نام دارند.مطابق این ماده: «کلیه دریافت های قانونی که کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از مزد یا حقوق، کمک عایله مندی، هزینه های مسکن، خواربار، ایاب و ذهاب، مزایای غیر نقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه و نظایر آنها دریافت می نماید را حق السعی می نامند.»

بنابراین اولین و مهم ترین تکلیف کارفرما پرداخت حق السعی به کارگر است و در صورتیکه قراردادی تنظیم شود که شخص بصورت مجانی برای دیگری کار کند،اساسا این قرارداد،قرارداد کار مورد نظر قانون کار نمیباشد.در مقالات دیگر بطور مفصل راجب حق السعی و مزد توضیح داده شده است.

دوم:رعایت شرایط کار

قانونگذار تکالیف متعددی را در زمینه شرایطی که کارفرما باید برای کار کارگر فراهم کند مشخص کرده است که در ادامه به طور مختصر به آنها پرداخته و توضیح بیشتر آن را به مقاله ای دیگر میسپاریم.

*کارفرما باید شرایط مشخص شده نسبت به ساعات کاری را رعایت کرده و از حداکثر های مشخص شده در قانون تجاوز نکند.

*کارگر نباید جز در شرایط مشخص شده در قانون کار اضافی را به کارگر محول کند.

*کارفرما مکلف به رعایت شرایط کارهای سخت و زیان آور و همچنین کار توسط نوجوانان و زنان مطابق با قانون است.

*کارفرما مکلف به دادن حداقل مرخصی های یاد شده در قانون به کارگران بوده که این مرخصی ها یا توجه به شرایط افراد و همچنین ویزگی های کار محوله متفاوت خواهد بود.

*کارفرما باید مطابق قانون اقدام به پرداخت حق سنوات به کارگران خود کند.

توصیه پایانی

پیشنهاد می گردد قبل از هرگونه اقدام قانونی یا اقدامی که قانونی بودن آن مطمئن نیستید، حتما از یک مشاوره حقوقی خبره یا وکیل متخصص در حوزه حقوق کار مشورت نمایید.