استرداد مجرمین به کشور محل وقوع جرم

چه مجرمینی باید به کشور محل وقوع جرم بازگردانده شوند؟ مجرمینی که تبعه ی داخلی باشند و همچنین جرم اتفاقی باید در کشور خود شخص نیز جرم باشد.  مجرمین جرم های سیاسی و نظامی را نمی شود استرداد کرد.

این مبحث مخصوص مواردی است که فرد بعد از ارتکاب جرم کشور را ترک می کند چون می ترسد که دستگیر شود در نتیجه به کشورهای دیگر فرار می کند معمولا به دلیل ورود اسان تر به کشور ترکیه بیشتر مجرمین به این کشور فرار می کنند.ایا در چنین مواقعی باید مجرم را رها کرد یا راه دیگری برای مجازات  نمودن او وجود درد؟در چنین مواقعی قانونگذار تحت شرایط و قوانین خاصی عملیات بازگشت مجرم را اغاز ی کند این عملیات با توجه به احکام مخصوصی طراحی شده اند ک نام حقوق ان استرداد است در این مقاله در خصوص استرداد و بازگرداندن مجرمین متواری بحث خواهیم نمود.

استرداد به چه معناست؟

استرداد در اصطلاح به معنای بازگرداندن است و در معنای کلی شامل بازگرداندن انسان یا اشیا می شود ولی در علم حقوق ان هم حقوق جزا صرفا استرداد انسان مورد بحث است.مثلا در حقوق خصوص دادخوست استرداد مال را مطرح می کنیم ولی در حقوق جزایی این چنین نیست و عبارت استرداد به بازگرداندن انسان اطلاق می شود و منظور استرداد مجرمین است. 

در خصوص این مبحث باید بدانیم که پس از متواری شدن فرد مورد نظر به کشور دیگر تحت شرایطی که در ادامه در این مقاله می خوانیم کشوری که جرم در ان وقع شده می تواند تقاضای استرداد مجرم را از ان کشور جدید بخواهد.

پرسش : فردی که هنوز متهم است و جرمش ثابت نشده را هم می توان تقاضای استرداد او را نمود؟

بله چه فردی که هنوز متهم و مظنون پرونده است و چه کسی که در خصوص او حکم صادر یا قطعی شده که نام او در علم حقوق محکوم می بشد هردو شامل بحث استرداد می شوند.

شرط اصلی در استرداد چیست؟

استرداد در حقوق جزا شرایط خاص خود را دارد. اول این که نیازمند تقاضای کشور محل وقوع جرم است بنابراین کشور محل سکونت فعلی مجرم نمی تواند خودسرانه و بدون تقاضای کشور محل وقوع جرم مجرم را به ان کشور برگرداند دوم ان که در صورتی بحث استرداد پیش می اید که فرد پس از ان که جرم را انجام داده در قبل از این که به جرمش رسیدگی شده باشد یا بعد از رسیدگی و جلسات دادرسی و حتی بعد از صدور رای ولی قبل از اجرا شدن رای متوری شده است.

نکته اصلی یا همان شرط اصلی در بحث استرداد این است که طبق قوانین برخی کشورها از جمله ایران متهم یا مجرم تنها در صورتی به  کشور محل وقوع جرم مسترد می شود که میان کشوری که فعلا ساکن است با کشوری که جرم در ان انجام داده است معامله خصوصی در این مورد وجود داشته باشد نام این توافق در علم حقوق شرط معامله ی متقابل ست.در واقع بدین معناست که بین این دو تا کشور باید تواق شده باشد ان هم از قبل از انجام جرم که اگر در هر کدام از کشورهای طرف معاهده مجرم متواری شده و به ان کشور فرار نموده باشد او را مسترد کنیم.

تقاضای کشورهای خارجی در خصوص استرداد مجرمین

پرسش : حکومت های خارج از ایران تحت چه شرایطی حق دارند استرداد را از ایران تقاضا کنند؟

باید حداقل یکی از مواردی که بیان می کنیم وجود داشته باشد که استرداد قانونی از طرف کشورها انجام بشود یا باید جرم در ان کشور تقاضا دهنده انجام شده باشد و مطابق اصل صلاحیت خاک و سرزمین مجرم را مسترد  نمود  و یا در خاج از کشور تقاضا دهنده جرم انجام شده باشد ولی توسط تبعه ی کشور تقاضاکننده رخ داده باشد که صلاحیت براساس شخص یا همان صلاحیت شخصی را بیان می کند و همچنین اگر جرمی که رخ داده خارج از کشور تقاضادهنده باشد و توسط تبعه ی ان کشور هم انجام نشده و متهم یا مجرم بیگانه باشد ولی عمل مجرمانه او منافع ملی را مخدوش نموده باشد یا علیه منافع ملی باشد درصورت وجود یکی از این صلاحیت ها می توان تقاضا استرداد نمود.

پرسش : اگر چندین کشور تقاضا داشته باشند که متهم به ان ها مسترد شود تکلیف چیست؟

در این موارد بین زمانی که متهم یا مجرم یک نوع جرم را به صورت واحد انجام داده باشد و یا اعمال متفاوت و متعدد مجرمانه انجام داده باشد متفاوت است. در چنین شرایطی اگر متهم یا مجرم یک جرم واحد را انجام داده باشد ترجیح کشورها به رعایت اصل صلاحیت حمایتی و سرزمینی است. این صلاحیت ها بیان می دارد که  اگر مجرم در داخل مرزهای یک کشور جرم کند ان کشور صلح به رسیدگی است و یا اگر مجرم علیه منافع ملی و عمومی جرم انجام دهد در خارج از  ایران و بیگانه هم بشود ان کشور که علیه ان عمل نموده صالح به رسیدگی است. که نام ان صلاحیت حمایتی یا واقعی است.اما اگر متهم یا مجرم چندین عمل مجرمانه انجام داده باشند و چندین کشور استرداد ان ها را خواهند ترجیح کشورها این است که کشور فعلی سکونت مجرم یا متهم تصمیم بگیرد که حق تقدم با کدام کشور باشد این حق تقدم با رعایت موارد خاصی می باشد

عبارت حق تقدم در استرداد چیست؟

در فوق شرح دادیم که در بین تقاضاهای متعدد کشورها ان کشور که حق تقدم دارد بر دیگر کشورها ترجیح داده می شود. اما این حق تقدم به چند عامل بستگی دارد. اول از همه مهم است که جرم چقدر سنگین باشد در کجا واقع شده باشد کدام کشور تقاضای استرداد خوود را زودتر ثبت نموده باشد ایا این دو کشور باهم عمله ی متقابل در خصوص استرداد دارند یا خیرپاسخ به این سوال ها حلال حق تقدم است.

 چه مجرمینی باید به کشور محل وقوع جرم بازگردانده شوند؟

فرقی نمی کند که جرم توسط چه نوع مجرمی انجام شده باشد مباشر اصلی جرم یا معاون و شریک او به هر حال او مجرم شناخته شده است  ولی برخی از مجرمین را نمی شود بازگرداند ول مجرمینی که تبعه ی داخلی باشند بنابراین به جرم تبعه ی خود رسیدگی می کند اما او را به کشور محل وقوع جرم برنمی گرداند دوم ان که در ایران بررسی می شود که ایا اقدام جرم یا متهم در کشور خودش هم  مجرم شناته شده است یا خیر و در صورتی او را مسترد می کند که عمل ارتکابی از نظر قانون ایران جرم باشد مجرمینی که جرایم نظامی یا سیاسی مرتکب می شوند را نمی توانیم تقاضای استردادشان را دهیم و بالتبع اگر تقاضایی هم باشد قابل استرداد نیستند.

نتیجه گیری

استرداد زمانی واقع می شد که عمل انجام شده جرم باشد پس در خصوص طلبکار بودن فرد متواری  درواقع بحث حقوق خصوصی، این استرداد قابل اعمال نیست .استرداد شرایط مخصوص به خود را دارد که در این مقاله به طور مفصل شرح داده ایم.