نکات تکمیلی در خصوص صور خاص خیانت در امانت

نکات تکمیلی در خصوص صور خاص خیانت در امانت

ریحانه ابوطالبی

نکات تکمیلی در خصوص صور خاص خیانت در امانت

در مقالات پیشین با مفهوم قانونی جرم خیانت در امانت آشنا شدیم و به بررسی عناصر تشکیل دهنده این جرم ذیل قانون تعزیرات و مجازات های مقرر شده برای مرتکبان آن پرداختیم. در ادامه مقالات صور خاص خیانت در امانت در قانون مجازات اسلامی را مطالعه نمودیم. در مقاله حاضر می خواهیم به بررسی مصادیق و صور دیگری از این بزه که در سایر قوانین اشاره شده و در حکم خیانت در امانت می باشد بپردازیم.

مصادیق خیانت در امانت

1-خیانت مستخدمان دولتی در اسناد دولتی

نوع دیگری از خیانت در امانت که در ادامه مباحث اختلاس و تصرف غیر قانونی در وجوه و اموال دولتی در قانون تعزیرات آمده است، بزه موضوع ماده 604 قانون مجازات اسلامی باب تعزیرات است. به موجب ماده فوق الذکر، این جرم توسط مأموران دولتی در خصوص اوراق، اسناد و نوشته هایی که به موجب انجام وظیفه در اختیارشان قرار داده شده است رخ می دهد. عنصر مادی و عمل فیزیکی در این جرم معدوم کردن یا مخفی نمودن یا تحویل دادن این اسناد به فردی که ارائه به او ممنوع است، می باشد. مجازات این جرم علاوه بر جبران خسارات وارده ، سه ماه تا یک سال حبس تعیین شده است.

2- خیانت در امانت در قانون تجارت 

از جمله موارد دیگری که در سایر قوانین با عنوان خیانت در امانت جرم انگاری گردیده، مباحث موجود در قانون تجارت است. برای مثال ماده 349 قانون تجارت در خصوص سوء استفاده دلال و اعمال مجازات خیانت در امانت ( در صورتی که دلال بر خلاف وظیفه و عرف تجارتی عمل نماید، یا به نفع طرف دیگر معامله اقدام نموده و از او وجه یا وعده وجه بپذیرد) برای او  پیش بینی شده است. 

همچنین ماده 370 قانون تجارت در خصوص حق العمل کار، در صورتی که قیمتی بیش تر از قیمت خرید یا کمتر از قیمت فروش به حساب آمر محسوب کند، مستحق مجازات خیانت در امانت می باشد.

مورد دیگر ماده 555  قانون تجارت و در خصوص مدیر تصفیه در صورتی که حین رسیدگی به امور تاجر ورشکسته وجوهی را تضییع یا حیف و میل نماید، مجازات خیانت در امانت تعیین شده است.

web-design

3-خیانت در امانت در شرکت های تعاونی 

مورد دیگر در قانون شرکت های تعاونی مصوب سال 1350 و در خصوص مدیران عامل و سایر اعضای هیأت مدیره  و یا بازرسان و کارکنان این شرکت ها و اتحادیه های تعاونی می باشد. طبق ماده 128 قانون شرکت های تعاونی در صورتی که این اشخاص مرتکب خیانت در امانت در وجوه و اموال شرکت یا تحادیه گردند، به حداکثر مجازات خیانت در امانت در قانون مجازات محکوم خواهند شد. 

4- خیانت در امانت در خصوص املاک وقف و حبس و ثلث

ماده 28 قانون ثبت اسناد و املاک مصوب سال 1310 در خصوص املاک وقف و حبس و ثلث باقی بیان نموده است؛ در صورتی که متولی یا نماینده اوقاف که مکلف به ارائه اعتراض و تقاضای تعقیب دعوا در خصوص حفظ حقوق وقف یا حبس یا ثلث باقی است، به علت تبانی به وظایف خود عمل نکرده و کوتاهی کند، به مجازات خیانت در امانت محکوم خواهد شد یا اگر درخواست ثبت املاک متعلق به دیگر اشخاص بدون ذکر حقوق ارتفاقی املاک وقف و حبس و ثلث باقی شده باشد،  اگر متولی یا نماینده اوقاف در این موارد نیز در صورتی که به دنبال تبانی به تکالیف قانونی خود عمل ننموده باشند، به مجازات خیانت در امانت محکوم می شوند.

بنابراین عنصر مهم و اساسی در تحقق این جرایم، تبانی اشخاص مسئول با متقاضی ثبت املاک است، به گونه ای که به وظیفه خود مبنی بر اعتراض نسبت به اصل ثبت املاک وقف و حبس و ثلث باقی به نام دیگران و اعتراض نسبت به ثبت بی قید و شرط ملک دیگری بدون ذکر حقوق ارتفاقی املاک وقف و حبس و ثلث باقی، عمل ننموده است. فلذا اگر این اعمال یعنی عدم اعتراض بدون سوء نیت و صرفاً در اثر غفلت و بی توجهی، یا به دلیل دیگری جز تبانی با متقاضی ثبت باشد، مجازات خیانت در امانت اعمال نخواهد شد.

 5-خیانت در امانت در قانون بازار ارواق بهادار

قانون بازار اوراق بهادار مصوب 1384 کارگزار ، بازار گردان یا کارگزار- معامله گرانی را که اوراق بهادار و وجوهی را که برای انجام معاملات به آن ها سپرده شده و وظیفه حفاظت و نگهداری از آن ها را داشته اند، در صورت استفاده از این اوراق و وجوه بر خلاف مقررات و به نفع خود یا دیگران را تحت عنوان خیانت در امانت جرم انگاری نموده است.

6-خیانت در امانت عاملین متخلف در امر حمل و نقل کالا

مورد دیگر در قانون مجازات عاملین متخلف در امر حمل و نقل کالا و در خصوص متصدیان شرکت ها و بنگاه­های حمل و نقل پیش بینی گردیده و بیان داشته در صورتی که متصدیان این بنگاه ها و رانندگان مسئول امر حمل و نقل و رساندن کالاها در مقصد، عمداً آن ها را به مقصد نرسانند، جبران خسارت، حبس و جزای نقدی تعیین نموده و تحصیل و معامله کردن این اموال را مصداقی از خیانت در امانت تلقی کرده است.

نتیجه گیری 

در مقالات پیشین پس از بررسی مفهوم خیانت در امانت در قانون تعزیرات اقدام به بررسی صور خاص جرم خیانت در امانت از نگاه قانون گذار پرداختیم، در مقاله حاضر نیز به مطالعه صور خاص خیانت در امانت در سایر قوانین از جمله قانون تجارت و قوانین دیگر پرداختیم.

کلام آخر

با عنایت به اینکه بزه خیانت در امانت و صور خاص آن، از جمله جرایم مالی پیچیده ای به شمار می رود که ممکن است اشخاص زیادی در جامعه قربانی آن شوند به همراهان گرامی توصیه می گردد در صورت نیاز به طرح شکایت و پیگیری کیفری، قبل از هرگونه اقدامی با وکلای کیفری متخصص در حوزه خیانت در امانت مشورت نمایند