
بررسی جرایم مرتبط با تخلفات رانندگی
بررسی جرایم مرتبط با تخلفات رانندگی
جرایم مرتبط با تخلفات رانندگی از جمله شایع ترین تخلفاتی است که بیشتر افراد در جامعه مرتکب آن می شوند و منظور از آن جرایمی است که در اثر بی توجهی به قوانین و تخلف از مقررات حوزه راهنمایی و رانندگی رخ می دهد. قانونگذار در فصل بیست و نهم از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی باب تعزیرات در مواد 714 الی 729 به بررسی این جرایم و تخلفات پرداخته است. در مقاله پیش رو به بررسی این جرایم، عناصر تشکیل دهنده، شرایط ارتکاب و مجازات آن ها می پردازیم.
تعریف جرایم مرتبط با تخلفات رانندگی
همانطور که پیش تر بیان کردیم، این جرایم را این چنین می توان تعریف کرد؛ جرایمی که ناشی از بیتوجهی به قوانین و تخلف از مقررات حوزه راهنمایی و رانندگی رخ می دهد . با توجه به تعریف فوق این جرایم مبتنی بر تقصیر است.
عنصر مادی جرایم رانندگی
در بررسی رکن مادی جرایم رفتار فیزیکی تشکیل دهنده جرم، شرایط و اوضاع و احوال پیرامون ارتکاب آن، نتیجه حاصله و مطلق یا مقید بودن آن را مطالعه می کنیم. در خصوص بزه ارتکاب جرایم و تخلفات رانندگی، رفتار فیزیکی عبارت است از راندن یا تصدی وسایل نقلیه موتوری به نحوی که منجر به بروز یکی از موارد و صدمات مذکور در قانون شود. منظور از وسایل نقلیه موتوری، هر وسیله ای است که توسط قدرت موتور کار می کند و راندن نیز به معنی هدایت و حرکت دادن وسایل مذکور است. همچنین طبق تصریح ماده 714 تفاوتی میان انواع وسایل نقلیه از قبیل زمینی، هوایی و دریایی وجود ندارد.
بنابراین شرط اصلی ارتکاب جرم مذکور و رفتار فیزیکی تشکیل دهنده آن به بیان قانونگذار این است که وسیله که تحت هدایت و راندن است، از نوع وسایل موتوری باشد. بنابراین در صورتی که فردی اقدام به راندن دوچرخه یا درشکه و . . . نماید، وقوع جرم تحت عنوان تخلفات رانندگی منتفی است.
عنصر روانی جرایم تخلفات رانندگی
بر اساس مواد 714 الی 717 قانون مجازات اسلامی، عنصر روانی جرم مذکور عبارت است از، بی مبالاتی، بی احتیاطی، عدم مهارت و رعایت نکردن نظامات دولتی. مقررات است که این موارد به نوعیزیر مجموعه و مصادیقی از تقصیر است.
در خصوص بی احتیاطی منظور کارهایی است که طبق قانون و عرف نباید مرتکب شد از قبیل رانندگی با سرعت غیر مجاز در مناطق مسکونی و بی مبالاتی برعکس این مورد، انجام ندادن کارهایی است که قانون انتظار انجام آنها را دارد مثل راننندگی با سرعت مجاز، راهنما زدن و غیره.
رعایت نکردن نظامات دولتی نیز ناظر به مواردی از قبیل رانندگی کردن با وسایل نقلیه دارای نقص فنی اطلاق می شود. در نهایت عدم مهارت هم همانطور که از عنوانش مشخص است تسلط نداشتن فرد در رانندگی است، چه فرد راننده دارای گواهینامه رانندگی باشد یا نباشد.
عنصر قانونی جرایم تخلفات رانندگی
قانونگذار در مواد 714 الی 717 قانون تعزیرات به بررسی جنایات ناشی از تخلفات رانندگی نموده است و مواردی از قبیل قتل و دیگر صدمات غیر عمدی ناشی از ارتکاب تخلفات رانندگی را مورد مداقه قرار داده است. تمامی جرایم ذکر شده در مواد فوق الذکر از نوع جنایات غیر عمد می باشند.
مجازات جرایم ناشی از تخلفات رانندگی
در خصوص جنایات ارتکابی در نتیجه تخلفات رانندگی،طبق ماده 714 اگر نتیجه حاصله قتل غیر عمد باشد، مجازات مرتکب شش ماه تا سه سال حبس خواهد بود به انضمام پرداخت دیه به اولیای دم در صورت مطالبه آن ها. در صورت ارتکاب جنایات دیگر و ورود صدمات غیر عمدی نیز مرتکب به حبس و پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدوم، محکوم می شود.
مجازات رانندگی بدون گواهینامه
بر خلاف تصورات برخی از مردم، نداشتن گواهینامه منجر به تغییر مجازات مقرر، برای مثال تغییر قتل غیر عمدی به عمد نمی گردد، بلکه نداشتن گواهینامه تنها عامل تشدید کننده مجازات مرتکب خواهد بود. در صورت عدم تمدید گواهینامه یا رانندگی در حالتی که شخص در آزمون قبول شده اما هنوز گواهینامه صادر نشده است نیز عمل فرد رانندگی بدون گواهینامه تلقی نمی شود.
کیفیات مخففه و مشدده مجازات ناشی از جرایم رانندگی
مواد 718 و 719 قانون تعزیرات عوامل مؤثر در تخفیف یا تشدید مجازات مرتکب را بیان نموده است. از جمله عوامل تشدید کننده مجازات مرتکب، رانندگی در حالت مستی، رانندگی بدون گواهینامه و بیش از سرعت قانونی و در محل های ممنوع ، راندن وسیله نقلیه دارای عیب و نقص مؤثر در وقوع تصادف می باشد که در این حالات دادگاه مرتکب را به بیش از دو سوم حداکثرمجازات مذکور در مواد فوق محکوم نموده همچنین علاوه بر مجازات فوق می تواند مرتکب را از رانندگی یا تصدی وسایل نقلیه موتوری به مدت یک تا پنج سال محروم نماید.
از موارد و کیفیات مخففه نیز می توان به شرایطی اشاره نمود که راننده پس از وقوع تصادف مصدوم را برای معالجه به بیمارستان رساند یا مأموران را از وقوع تصادف مطلع کند یا به هر طریقی موجبات درمان، معالجه و استراحت مجروح را فراهم سازد، دادگاه تخفیفاتی را در مجازات شخص در نظر خواهد گرفت.
لازم به ذکر است به جز موارد پیش بینی شده در قالب وقوع قتل و صدمات بدنی در اثر تصادفات رانندگی، رفتارهای دیگری هم در حوزه راهنمایی و رانندگی جرم انگاری گردیده است.
برای مثال ماده 720 قانون مجازات اسلامی اقدام به جرم انگاری تغییر مشخصات پلاک اتومبیل یا تغییر و الصاق پلاک اتومبیل دیگری به اتومبیل خود نموده است.
ماده 721 در خصوص اوراق نمودن وسایل نقلیه و شرایط آن
ماده 722 در خصوص مکلف نمودن مالک یا متصرف وسایل نقلیه به اعلام سرقت یا وسیله نقلیه به محض اطلاع از واقعه
شماده 724 در باب جرم تغییر دادن دستگاه ثبت سرعت وسایل نقلیه و در نهایت ماده 725 در خصوص جرم انگاری رفتار مأمورانی که بدون اثبات صلاحیت افراد، اقدام به اعطای گواهینامه می نمایند.
نتیجه گیری
در مقاله حاضر به بررسی بزه جرایم ناشی از تخلفات رانندگی در قانون مجازات اسلامی باب تعزیرات پرداختیم و عناصر سه گانه تشکیل دهنده این جرم و مجازات آن را بررسی نمودیم. همچنین در ادامه عوامل و کیفیات مخففه و مشدده مجازات این جرم را بررسی نمودیم
کلام آخر
در پایان با عنایت به موارد فوق الذکر به همراهان گرامی توصیه میگردد در صورت نیاز به طرح هرگونه شکایت و پیگیری کیفری در خصوص این جرم و سایر جرایم مرتبط، به منظور نیل به نتیجه مطلوب قبل از هرگونه اقدامی با وکلای کیفری متخصص در این حوزه مشورت نمایند
در صورت نیاز به مشاوره حقوقی فرم زیر را پر کنید.
کارشناسان ما در اولین فرصت با شما تماس خواهند گرفت.
اولین کسی باشید که نظر می دهید.