هیئت های حل اختلاف مالیاتی

همان گونه که همه ما می‌دانیم، مالیات ها یکی از مهم ترین ابزار های دولت برای اداره کردن کشور می‌باشند و به همین دلیل است که با بررسی قوانین و مقررات کشور های مختلف، متوجه می‌شویم که بخش قابل توجهی از این قواعد به مسئله مالیات ها و ضوابط حاکم بر آنها پرداخته شده است. مورد دیگری که در این قوانین مشاهده می‌گردد، مراجع دادرسی مالیاتی متعدد است که بعضی از آنها دارای صلاحیت های گسترده بوده و در مقابل بعضی از آنها شکل "هیئت" داشته و دارای صلاحیت های محدود تری می‌باشند. در قانون مالیات های مستقیم نیز از مراجع مالیاتی زیادی نام برده شده و وظایف و اختیارات آنها نیز تعیین تکلیف شده است. همچنین نکته دیگری که در این قانون به چشم می‌خورد این است که در مواد مختلفی از "هیئت" هایی نام برده شده که دارای وظایف خاص و محدودی می‌باشند. در این مقاله به بررسی برخی از این هیئت ها از نظر صلاحیتی که قانون برای آنها در نظر گرفته است، خواهیم پرداخت.

1) هیئت موضوع تبصره ماده 157 ق.م.م

صلاحیت و شایستگی که این هیئت دارد این است که در مواردی که از غیر مودیان، مالیات دریافت می‌گردد و شکایتی در این خصوص صورت می‌پذیرد، این هیئت رسیدگی را بر عهده دارد. این تبصره ذکر می‌کند در تمامی مواردی که مالیات به هر علتی از فردی دریافت گردد که قانونا "مودی" نبوده، یعنی قانونا ملزم به پرداخت مالیات مربوطه نبوده است،   باید این مسئله مورد تایید هیئت تبصره ماده 157 قرار گیرد. اگر توسط این هیئت تایید شود، این وصول مالیات در هر مرحله ای که باشد دیگر هیچ اثری ندارد و باید متوقف شود.

2) هیئت موضوع ماده342 ق.م.م

این هیئت به مواردی رسیدگی می‌کند که درخواست استرداد مالیات صورت گرفته باشد. در واقع بر اساس این ماده، در مواردی که مودی مالیاتی، درخواست استرداد مالیات نماید اما اداره امور مالیاتی این درخواست مودی را وارد نداند، مودی مالیاتی این امکان را دارد در طول مدت زمانی سه روزه از تاریخی که اداره امور مالیاتی نظرش را اعلام نموده، از هیئت حل اختلاف مالیاتی موضوع همین ماده، درخواست رسیدگی نماید. رای ای که این هیئت صادر می‌کند قطعی بوده و قابل تجدیدنظر خواهی نمی‌باشد.

3) هیئت موضوع ماده 8 آیین نامه اجرایی ماده 26 ق.م.م

این هیئت وظیفه دارد در مواردی که در تعیین نمودن اموال و دارایی های فرد فوت شده، اختلافاتی پیش می‌آید، به آن اختلافات رسیدگی نماید. ماده 8 این آیین نامه اظهار می‌کند که، در مواردی که بین مودیان مالیاتی با اداره امور مالیاتی در مورد تعیین کردن ارزش اموال و دارایی های شخص متوفی اختلاف ایجاد شود، اگر ذدر این حالت مودی اعترضاض نماید به این اعتراض در هیئت مذکور رسیدگی خواهد شد. این رسیدگی خارج از نوبت صورت می‌پذیرد.

 4) هیئت موضوع ماده 161 ق.م.م

صلاحیت این هیئت این است که در مواردی که اداره امور مالیاتی درخواست " صادر نمودن قرار تامین مالیات" داشته باشد، رسیدگی توسط این هیئت صورت می‌پذیرد. 

این ماده ذکر می‌کند که، در مواردی که مالیاتی که مودی باید آن را پرداخت کند قطعی نشده است و یا قطعی شده ولی مراحل اجرایی آن هنوز به اتمام نرسیده است، و ترس از این باشد که مودی با قصد فرار کردن از پرداخت مالیات می‌خواهد اموالش را تلف یا به هر نحوی از دسترس خارج نماید، اداره امور مالیاتی می‌تواند دلایل و مدارک مربوطه را به هیئت حل اختلاف مالیاتی که هیئت موضوع همین ماده است مطرح نموده و صد.ور قرار تامین مالیات را داشته باشد. اگر این هیئت دلایل و مدارک را کافی بدانید اولا مقدار مالیات را تعیین می‌نماید و سپس قراری که بر اساس شرایط لازم است را صادر می‌کند.

بعد از اینکه قرار مذکور توسط این هیئت صادر شد، سازمان امور مالیاتی وظیفه دارد که معادل مبلغی که هیئت تعیین کرده، از اموال و وجوهی که مودی در نزد خود و یا اشخاصی دیگر دارد دریافت نماید. اگر اداره امور مالیاتی به مودی یا شخص ثالث "شخص دیگری جز مودی" اخطاریه کتبی ابلاغ نماید، این اشخاص از نظر قانونی حق این را نخواهند داشت که اموال و وجوه ذکر شده را از تحت تصرف خودشان خارج نمایند.

 البته اگر معادل مبلغی که اداره قصد وصول آن را دارد تامین بپردازند، دیگر اشکالی وجود ندارد. بدین معنا که اگر تامین مناسب را بپردازند می‌توانند اموال مذکور را انتقال دهند. اما اگر از ترتیبات ذکر شده تخلف صورت بگیرد، شخص علاوه بر اینکه باید معادل مبلغ مالیات را بپردازد، به حبس تعزیری درجه شش نیز محکوم می‌شود.

توصیه پایانی

همانگونه که در مقدمه نیز ذکر شد، در قانون مالیات های مستقیم از هیئت های متعددی سخن به میان آورده شده است. مواردی که در این مقاله ذکر شد فقط بخش کوچکی از این هیئت ها بودند. در سایر مقالات سایر نیز به صورت دقیق تر به برخی از این هیئت ها و وظایف آنها اشاره شده است. اما مسئله ای حتما باید به آن توجه داشت این است که برای ارجاع دادن مسائل مربوطه به این هیئت ها آشنایی با نظام دادرسی کشور ضروری می‌باشد. بدین معنا که در بسیاری از این مواد از اصطلاحاتی استفاده شده که دارای معنای حقوقی خاصی می‌باشند و اگر شخصی به این معانی اشراف نداشته باشد ممکن است پروسه ای که در پرونده مالیاتی خود طی می‌کند را به نتیجه مورد قبول نرساند. پس توصیه تیم حقوقی هم وکیل به افرادی که با چنین پرونده هایی دست و پنجه نرم می‌کنند این است که با مشاور حقوقی یا وکیل مربوطه که به امور مالیاتی تسلط دارد، مشورت نمایند.