معرفی مال غیر به عوض مال خود جهت برائت ذمه

نکته ۱ : جرم معرفی مال غیر به عوض مال خود جهت برائت ذمه در جایی تحقق می یابد که مدیونی برای اینکه دین خود را به داین بدهد مال شخص دیگری را بعنوان مال خود به شیوه متقلبانه معرفی می کند و عمل او منجر می شود مال دیگری به فروش برسد یا در معرض فروش قرار گیرد تا دین مدیون از محل فروش پرداخت شود. این ماده از صور خاص کلاهبرداری است که به موجب ماده ۲ قانون مجازات اشخاصی که مال غیر را به عوض مال خود معرفی می کنند مصوب ۱۳۰۸ جرم انگاری شده است.  این ماده بیان می دارد ؛ " محکوم علیه یا مدیون یا ضامن یا کفیلی که بدون مجوز قانونی و با علم به اینکه مال متعلق به او نیست مال غیر را مال خود معرفی کرده و عملیاتی نسبت به آن مال شده باشد مطابق قسمت اخیر ماده ۲۳۸ قانون مجازات عمومی مجازات خواهد شد. "

نکته ۲ : شرایط تحقق جرم

۱. مرتکب جرم چهار دسته از افراد هستند که شامل ؛ " محکوم علیه ، مدیون ، ضامن و کفیل " هر یک از این چهار دسته می توانند مرتکب جرم پیش‌گفته شوند. وجه اشتراک همه آن ها نیز اینست که یا بدوا مثل محکوم علیه یا مدیون یا ضامن ( به فرض نقل ذمه ) باید مالی به طلبکار بابت بدهی بدهند یا اینکه در نتیجه تخلف ، مسول پرداخت بدهی شوند مثل کفیل. به هر روی آن چنان که گفته شده آوردن نام " مدیون " به تنهایی کافی بود و همه ی سه دسته دیگر را هم در برمیگرفت. برخی نویسندگان بر این باورند می توان از واژه مدیون تفسیر موسع نمود و در جایی که شخصی مال دیگری را به عوض مال خود به رهن می دهد را مشمول ماده دانست. مثلا آرش زمینی دارد که سند رسمی به نام آرش است و در آن جا سه طبقه خانه بسازد و هر سه طبقه را قبل از اینکه برای هر طبقه سند جداگانه بگیرد بفروشد.  حال آرش به بانک مراجعه کند و سند زمین که هنوز به نامش است لیکن عرصه و اعیان را پس از ساخت سه طبقه کامل فروخته و در زمین دیگر مالکیتی ندارد زمین را بعنوان مال خود در رهن بانک بگذارد و ۲ میلیارد تومان وام بگیرد . براساس این تفسیر مالکان هر طبقه می توانند تعقیب آرش را بر اساس این ماده بخواهند. 

۲. رفتار فیزیکی جرم " معرفی کردن " مال دیگری است

۳. موضوع جرم " مال دیگری " است یعنی مدیون مال دیگری را به داین بعنوان مال خود جهت برائت ذمه خود معرفی کند. پس اگر موجری ملکی که به اجاره داده به طلبکار خود جهت دین خود معرفی کند مرتکب جرم نشده چرا که مال خود را معرفی کرده است.

۴. جرم فوق جرم مقید به نتیجه است و نتیجه جرم هم حسب ماده پیش گفته " انجام عملیاتی نسبت به مال " پس از معرفی مرتکب یا مدیون است. این عملیات می تواند حراج و فروش مال باشد یا توقیف مال بطور کامل در معرض فروش قرار گیرد و دیگری تصرف کند یا به مزایده گذاشته شود.

۵. عنصر روانی جرم پیش گفته عمد است. مرتکب یا مدیون  اولا باید بداند که مال متعلق به دیگری است .ثانیا با اراده و به عمد مال دیگری را به طلبکار جهت برائت ذمه خود معرفی کند. ثالثا عمد و قصد یا  علم داشته باشد که عملیاتی مانند حراج یا مزایده نسبت به مال روی دهد.

۶. مجازات جرم پیش گفته به قسمت ذیل ماده ۲۳۸ قانون مجازات عمومی احاله شده است. این قانون در حال حاضر منسوخ است اما به موجب رای وحدت رویه شماره ۵۹۴ مورخ ۱۳۷۳ جرایمی که مجازات کلاهبرداری را داشته و به ماده ۲۳۸ قانون مجازات عمومی احاله شده بر اساس ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا اختلاس و کلاهبرداری مصوب ۱۳۶۷ مجازات تعیین می شود. در قانون مجازات اشخاصی که مال غیر را به عوض مال خود معرفی می کنند،  مجازات مرتکب را به قسمت ذیل ماده ۲۳۸ احاله داده که مجازات شروع به جرم کلاهبرداری است. یعنی مجازات مرتکبین ماده ۲ قانون اخیرالذکر مجازات شروع به جرم کلاهبرداری است که با توجه به قانون کاهش حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹ مجازات جرم پیش گفته بر اساس بند ب  ماده ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ بیش از ۲ تا ۵ سال حبس است.

توصیه پایانی 

 وکلای هموکیل در این خصوص نیز دارای تجربه فراوان می باشند، در صورت تمایل می توانید با دریافت مشاوره روند پیگیری پرونده  خود را تسریع کرده و به حقوق خود برسید.