ویژگی ها و اوصاف عقد بیمه

ویژگی ها و اوصاف عقد بیمه

محمد رضا محمدی

ویژگی‌ها و اوصاف عقد بیمه

ویژگی‌ها و اوصاف عقد بیمه شامل ویژگی‌های رضایی، لازم، معوض بودن، استمراری بودن، غیرمجانی بودن، اتفاقی، مبتنی به حسن‌نیت و الحاقی بودن می‌باشد .

عقد بیمه و انواع آن که پیش‌تر در دیگر مقالات به آن اشاره شد دارای ویژگی هاییست که در این مقاله بدنبال بیان آن‌ها هستیم. بیمه از عقود معین است و این به آن معناست که قانون‌گذار به‌صورت مستقیم در قوانین مختلف به آن اشاره کرده و احکام حاکم بر این عقد را بیان نموده است.در ادامه به بیان ویژگی‌های عقد بیمه می‌پردازیم.

ویژگی رضایی عقد بیمه یعنی چه ؟

بیمه از جمله عقود رضایی بوده و به صرف ایجاب و قبول دو طرف و بدون نیاز به تشریفات دیگر روابط قراردادی ایجاد می‌کند و شکل می‌گیرد.بنابراین سند کتبی منعقد شده بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار به عنوان سندی برای اثبات انعقاد این قرارداد بوده و عقد بیمه حتی بدون وجود این سند کتبی نیز منعقد می‌گردد و دو طرف ملزم به اجرای تعهدات خود هستند.

ویژگی لازم بودن عقد بیمه

عقد لازم عقدی است که هیچ یک از طرفین نمی‌تواند به تنهایی و تنها به صرف اراده خود آن را برهم زده و فسخ کند و فسخ این قرارداد تنها در موارد مشخص شده در قانون امکان پذیر است.به علاوه عقد بیمه به فوت، جنون و سفه طرفین فسخ نشده و در حالات بنابر شرایط عقد بیمه به ورثه متوفی و یا نماینده قانونی شخص محجور انتقال می‌یابد.استثنا این اصل بیمه عمر بوده که این نوع از بیمه از طرف بیمه‌گر لازم و از جانب بیمه‌گذار جایز است.بدین معنا که بیمه‌گذار هر زمان که اراده کند می‌تواند قرارداد بیمه را فسخ کرده و از پرداخت حق‌بیمه امتناع کند اما شرکت بیمه این حق را نداشته و وی همواره و تازمانیکه عقد بیمه به دلایل دیگری فسخ نشده است باید به تعهدات خود عمل کند.

منظور از ویژگی معوض بودن عقد بیمه چیست ؟

بیمه عقدی است معوض است بدین معنا که هر دو طرف در برابر یکدیگر تعهداتی دارند.بیمه‌گذار متعهد به اعلام صحیح ریسک موضوع بیمه و پرداخت حق‌بیمه بوده و از طرف دیگر بیمه‌گر باید به پوشش ریسک تعیین شده در قرار داد متعهد شود.

این معوض بودن به این معناست که در صورت عدم انجام تعهد محول شده توسط یکی از طرفین،طرف دیگر از انجام تعهد خود رهایی می‌یابد.بنابراین و به‌طور مثال در صورتی‌که بیمه‌گذار حق‌بیمه را پرداخت نکند و یا در اعلام ریسک موضوع عقد بیمه دروغ گفته باشد، بیمه‌گر تعهدی به پرداخت مبلغ خسارت نخواهد داشت.

منظور از غیرمجانی بودن عقد بیمه چیست ؟

در عقد بیمه هر یک از طرفین بدنبال کسب منفت است و میان طرفین نیت لطف به دیگری وجود ندارد.بیمه‌گذار همواره باید مبلغی را تحت عنوان حق‌بیمه پرداخت کند و بیمه‌گر نیز در صورت وقوع حادثه موظف به پرداخت خسارت خواهد‌بود.

ویژگی استمراری‌بودن عقد بیمه به چه معناست؟

بیمه عقدی است که آثار آن در طول زمان ادامه دارند و به یک‌باره اتفاق نمی‌افتد و رابطه ی حقوقی برای مدتی معین میان طرفین ایجاد می‌گردد.

اگر در این زمینه به راهنمایی بیشتر
نیاز داریــد با ما در تـماس باشــید

اتفاقی‌بودن در عقد بیمه

تنها خطر اتفاقی می‌تواند موضوع عقد بیمه قرار گیرد.بنابراین اگر پیش از انعقاد این عقد خطر محقق شده باشد، عقد بیمه باطل است مانند آنکه شخص خانه خود را که از  قبل آتش گرفته‌است بیمه کند و سپس بخواهد خسارت وارده بر خانه خود را دریافت کند. در این حالت اگر بیمه‌گذار مبلغی از بیمه‌گر دریافت کرده باشد، یک‌هشتم آن را برای مخارج کسر کرده و باید بقیه آن را به شخص بیمه‌گذار برگرداند.

اتفاقی‌بودن وصف اساسی و بنیاد عقد بیمه است.بنابراین ریسک‌هایی که با توجه به اوضاع و احوال وقوع آن‌ها بسیار محتمل است، قابل بیمه‌شدن نیستند.

بیمه عقدی است مبتنی بر حسن نیت

در عقد بیمه بر خلاف دیگر عقود معوض، حسن نیت یکی از عناصر مهم اعتبار عقد منعقد شده است.در این عقد بیمه‌گر به اعلام بیمه‌گذار مبنی بر احتمال وقوع حادثه و دیگر موارد اطمینان می‌کند و همین اطلاعات اعلام شده توسط شخص بیمه‌گذار است که مبنای محاسبات و تعیین حق‌بیمه قرار می‌گیرد. به همین جهت در صورتی‌که بعداً مشخص شود شخص بیمه‌گذار در اعلام اطلاعات حسن‌نیت نداشته و دست به پنهان‌کاری و یا دروغ زده است، قانون‌گذار ضمانت اجراهای سنگینی برای او پیش‌بینی کرده‌است.در این حالت اگر وی در اعلام ریسک و یا قیمت مال موضوع بیمه سوء‌نیت به خرج داده باشد، عقد بیمه باطل خواهد گشت و در صورت اعلام غیر‌واقعی وقوع حادثه نیز ضمانت اجرای عدم پوشش خسارت وجود دارد.

بیمه عقدی است الحاقی. (تحمیلی)

بیمه عقدی است الحاقی؛ بدین معنا که از قبل توسط بیمه‌گر تهیه و چاپ شده و بیمه‌گذار بدون اینکه توانایی چانه‌زنی یا هرگونه تغییر در قرارداد را داشته باشد تنها آن را قبول کرده و به آن می‌پیوندد. از آنجا که این امر زمینه سوءاستفاده شرکت‌های بیمه را که در جایگاه قدرتمند‌تری نسبت به بیمه‌گذار قرار دارند فراهم می‌کند، در کشور ما، بیمه مرکزی ایران بر تنظیم قراردادهای بیمه نظارت داشته و شرایط عمومی را مصوب می‌کند که تمامی شرکت‌های بیمه در هنگام انعقاد قرارداد باید به آن پایبند بوده و نمی‌توانند در این شرایط تغییری ایجاد کنند.

web-design