مزایای پایان‌کار و محاسبه حق‌سنوات

مزایای پایان‌کار و محاسبه حق‌سنوات چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟ قانونگذار برای صور مختلف اختتام قانونی قرارداد کار مزایای پایان‌کار و یا حق‌سنوات معین نموده که میزان آن حسب مورد با توجه به نوع خاتمه قرارداد کار متفاوت است.

حق‌سنوات و مزایای پایان‌کار، مبلغی است که کارفرما باید بصورت اجباری در صورت اتمام قرارداد کار به کارگر بپردازد. مبلغ سنوات بر اساس حقوق فرد و مدت‌زمانی‌ که کارگر نزد کارفرما مشغول به کار بوده است محاسبه و پرداخت می‌گردد.

تعریف مزایای پایان‌کار و حق‌سنوات

مبلغ سنوات هر سال برابر با یکماه آخرین حقوق شخص بوده و در صورت اشتغال بیش از یک سال آخرین حقوق فرد ملاک عمل قرار گرفته و سنوات تمامی سال‌ها بر مبنای همان آخرین حقوق محاسبه می‌شوند.

بطور کلی کارگران حتی کارگری که به‌واسطه قصور و یا نقض آیین‌نامه‌های انضباطی اخراج می‌شود، مستحق دریافت حق‌سنوات به نسبت هرسال سابقه‌کار، معادل یک‌ماه آخرین حقوق می‌باشد.در مورد سایر اخراج‌های موجه یعنی مواردی که خارج از اختیار کارگر حاصل می‌شود مثل اختلال در وضع اقتصادی کارگاه و ورشستگی یا اخراج کارگری که توقیف او منجر به محکومیتش شود و ارتباطی به قصور یا تقصیر او در کارگاه نداشته باشد منطقی بوده و میزان آن، پرداخت حق‌سنوات به نسبت هرسال یک‌ماه آخرین حقوق کارگر می‌باشد که در ماده 165 قانون کار بیان گشته‌است. همچنین به موجب این ماده و تبصره آن چنانچه اخراج کارگر در مرجع حل‌اختلاف غیرموجه تشخیص و رأی به اعاده به کار و پرداخت حق‌السعی ایام بلاتکلیفی او صادر شد و با وجود این کارگر نخواهد به کار سابق خود برگردد کارفرما مکلف است بر اساس سابقه کار کارگر به نسبت هر سال 45 روز مزد به‌عنوان حق‌سنوات به او بپردازد.

این مزایا برای کارگران مستعفی، بازنشسته و ازکارافتاده کلی نیز به نسبت هرسال یک‌ماه آخرین حقوق کارگر بوده ولی چنانچه خاتمه قرارداد کار در نتیجه کاهش توانایی‌های جسمی و فکری ناشی از کار کارگر باشد و به همین دلیل از طرف کمیسیون پزشکی از کار افتاده تلقی شوند، میزان آن دوماه آخرین حقوق به‌ازای هرسال سابقه خدمت خواهدبود.

محاسبه سنوات کمتر از یک‌سال 

در حال حاضر کارگران با کار معین باید حداقل یک‌سال کار کرده‌باشند تا حق‌سنوات در پایان‌کار به آن‌ها تعلق بگیرد اما در مورد سایر کارگران حتی اگر مدت زمان اشتغال آن‌ها کمتر از یک‌سال باشد هم به همان نسبت مدت زمان کارشان حق‌سنوات دریافت می‌کنند و کارفرمایان موظفند به کارگران با قرارداد مئقت به نسبت مدت کارکرد، مزایای قانونی پایان‌کار به مأخذ هرسال یک‌ماه آخرین مزد پرداخت نمایند. به‌عنوان مثال برای کارگر با قرارداد 3 ماهه ربع مبلغ مزبور به عنوان حق‌سنوات تعلق می‌گیرد. به‌علاوه چنانچه کارگری در نتیجه تعدیل نیروی انسانی بیکار شود، ممکن است مشمول دریافت دوماه آخرین مزد و مزایا بابت حق‌سنوات شود.

طرح یک سوال در خصوص مزایای پایان‌کار

سوالی که در رابطه با پرداخت مزایای پایان‌کار مطرح است و در عمل نیز مشاهده می‌شود این‌که چنانچه کارفرما در جهت تنظیم امور مالی کارگاه تحت تصدی یا به هرعلت دیگر در پایان هرسال به کارگرانی که به‌موجب مقررات در زمان خاتمه قرارداد کار مستحق دریافت مزایای پایان‌کار می‌باشند، یک‌ماه آخرین حقوق دریافتی را به‌عنوان مزایای پایان‌کار بپردازد، وضعیت مزایای متعلق به آنان در پایان سنوات کارکرد چگونه خواهدبود و آیا چنین اقداماتی از ناحیه کارفرما که حرکتی مثبت و پسندیده نیز می‌باشد تا چه حد رافع مسئولیت او در پرداخت مزایای پایان‌کار در زمان خاتمه کار کارگران خواهد بود؟

در پاسخ سوال مزبور باید توجه شود قانونگذار پرداخت یک‌ماه آخرین حقوق کارگر به نسبت سنوات کارکرد او را منظور نموده‌است و به همین دلیل اقدام کارفرما رافع مسئولیت و وظیفه‌ای که در پرداخت مزایای پایان‌کار به کارگران دارد نبوده لیکن آن‌چه در پایان هرسال پرداخته علی‌الحساب تلقی شده و مابقی آن بر مبنای آخرین حقوق دریافتی کارگر در لحظه خاتمه قرارداد لازم است به او تأدیه گردد.

قابل ذکر است چنانچه کارگری بدون رعایت ضوابط و شرایط استعفاء ترک‌کار نماید مستحق دریافت مزایای پایان‌کار نیست، البته غیبت چند روزه عرفاً ترک‌کار نمی‌باشد ولی می‌‌تواند بی‌انضباطی تلقی شود.

باید عنوان کرد چنانچه بین کارگر و کارفرما قرارداد کتبی یا توافقی به پرداخت مزایای پایان‌کار بیش از میزان مقرر در قانون موجود باشد و یا مطابق عرف و روال گذشته کارگاه مبلغی بیش از آن تعیین شده و یا در پیمان‌های دسته جمعی که مطابق شرایط قانونی تنظیم می‌گردد پیش‌بینی میزان بیشتری مزایای پایان‌کار گردد بلامانع و معتبر بوده و باید مبنای پرداخت قرار گیرد.

سخن نهایی

حق‌سنوات و مزایای پایان‌کار از جمله حقوق و امتیاز‌هایی بوده که قانونگذار برای کارگر مشخص کرده و کارفرما مکلف به پرداخت این مبلغ به افراد تحت فرمان خود می‌باشد. به همین جهت شما می‌توانید با مراجعه به یک وکیل این حق خود را بطور کامل دریافت نمایید.