آیین شکایت کارگر از کارفرما بابت حقوق و حق‌السعی

مقدمه:

کارگر به واسطه انجام کار برای کارفرما خود لایق دریافت حقوق و مزایا مطابق قرارداد منعقد شده میان دو طرف و بر اساس ضوابط قانون کار است. حال در صورتیکه میان کارگر و کارفرما در این مورد اختلافی به وجود آمده و حقی از کارگر پایمال گردد، وی میتواند بر اساس قانون و مطابق قواعد مشخص از کارفرمای خود شکایت‌کرده و در صورت پیروزی حقوق خود را دریافت نماید.

نحوه شکایت کارگر از کارفرما چگونه است ؟

در حال حاضر شکایت از کارفرما بابت حقوق، دستمزد، بیمه و دیگر مسائلی از این قبیل که جنبه مالی دارند تابع احکام جدیدی است که کارگر با پیروی از آن ها میتواند به حق و حقوق خود دست یابد. در این مقاله به بیان و توضیح کامل این روند و آیین و مراجع صالح در این زمینه می‌پردازیم.

در حال حاضر شکایت از کارفرما بابت دستمزد و حقوق معوقه به شیوه‌ای نوین صورت می‌گیرد. در این راستا کارگری که متضرر واقع شده است و قصد شکایت از کارفرمای خود را دارد باید در اولین قدم در سامانه جامع روابط کار به آدرس prkar.mcls.gov.ir ثبت نام کند. 

در این مرحله افراد پس از پرداخت هزینه‌های مورد نیاز و احراز هویت به وسیله کارت ملی و شماره‌تلفن همراه به نام خود در سامانه ورود پیدا می‌کنند. قابل ذکر است که شما می‌توانید برای انجام این مراحل به دفاتر پیشخوان خدمت نیز مراجعه نمایید.

پس از ثبت نام و ورود به سامانه برای ثبت شکایت خود از کارفرما در مورد حقوق و دستمزد معوقه خود، باید به قسمت پنجره خدمات مراجعه کرده و با انتخاب گزینه ثبت دادخواست بدوی و پر کردن تمامی فیلدها شکایت خود از کارفرما در مورد حقوق و مزایای معوقه ثبت نمایید. 

پس از انجام این مراحل و ثبت شکایت برای شما زمانی مشخص گردیده و اعلام می‌شود که برای رسیدگی و حل و فصل اختلاف خود به مرجع صالح حل‌اختلاف مراجعه نمایید. همین آیین در زمانیکه مورد اختلاف عدم پرداخت حق بیمه کارگر توسط کارفرما می‌باشد نیز باید رعایت گردد.

آیین رسیدگی به اختلافات میان کارگران و کارفرمایان

در گذشته بر اساس قانون کار مقرر گشته بود که کارفرما و کارگر برای حل‌اختلاف میان خود در ابتدا باید برای سازش اختلاف به شورای اسلامی کار مراجعه نمایند و در صورتی‌که سازش حاصل نشد کار به طرح دعوی می‌کشد. در حال حاضر این تکلیف و آیین وجود نداشته و ساز و کاری هم برای آن پیش‌بینی نگردیده‌است و به همین جهت وصول دادخواست به واحد کار و امور اجتماعی در اصل قرینه ای بر عدم‌سازش میان طرفین است. اکنون رسیدگی در مراجع حل اختلاف منوط به ارائه دادخواست کتبی به واحد کار و امور اجتماعی آخرین محل کار کارگر می‌باشد که محل کار کارگر در آن حوزه قرار داشته است.

پس از طی این مراحل اختلاف میان کارگر و کارفرما در هیأت تشخیص که متشکل از سه عضو بوده مطرح می‌شود و این هیئت نیز با اتفاق و یا اکثریت آرا اقدام به صدور رأی می‌نماید. 

در این راستا هر دو طرف در زمانی که به آنها ابلاغ می‌گردد باید نزد هیأت حاضر شده و مدارک و دلایل خود را اظهار دارند. شایان ذکر است که عدم حضور هر یک از طرفین مانع از صدور رأی توسط هیأت تشخیص نبوده و این هیأت باز هم رأی را صادر کرده و به طرفین ابلاغ می‌نماید. این رأی قابل اعتراض بوده و مدت زمان اعتراض نیز باید در همان رأی ذکر شده و به طرفین ابلاغ گردد.

سوال: آیا به رای صادره از هیئت حل اختلاف اداره کار می توان اعتراض نمود؟

در ابتدا باید گفت حکم صادره از هیئت حل اختلاف قطعی و لازم و الاجرا می باشد ولی طرفین اختلاف می توانند از حیث نقض قوانین و مقررات یا مخالفت با آن ها ظرف سه ماه از ناریخ ابلاغ در دیوان عدالت اداری اعتراض نمایند ولی همانطور که در بالا بیان شد اعتراض به رای هیئت حل اختلاف مانع اجرای حکم نمی باشد مگر اینکه دیوان عدالت اداری دستور توقف اجرای حکم صادره از هیئت حل اختلاف را صادر نماید.

سوال: اگر کارفرما شرکت دولتی باشد آیا می تواند به رای صادره در خصوص حقوق و دستمزد کارگر در دیوان عدالت اداری اعتراض نماید ؟

خیر چرا که دیوان عدالت اداری مرجع تظلم خواهی فقط درباره شکایات و اعتراضات مردم نسبت به دستگاه های دولتی می باشد و دستگاه های دولتی در این خصوص می توانند در دادگاه عمومی اقدام به طرح دعوا نمایند 

مرجع تجدید نظر به شکایت کارگر و کارفرما 

در صورتیکه هر یک از کارگر یا کارفرما نسبت به رأی صادر شده از طرف هیأت تشخیص اعتراض داشته باشند، خواهند توانست در بازه زمانی مشخص شده در رأی بدوی در هیأت حل اختلاف به رای صادره اعتراض نمایند.این هیأت تنها در زمینه اعتراضات مطروحه توسط طرفین اقدام به بررسی مجدد رأی می‌نماید.

نکته ای که باید به آن توجه شود آن است که این آیین رسیدگی تنها مربوط به مواردی مانند مزد و مزایا و حق بیمه و دیگر عناوین مشابه است و رسیدگی به اختلافات ناشی از حوادث کار و دیگر اختلافات باید در دادسرا مطرح و حل و فصل گردد.

آیا امکان توافق در پرداخت کمتر از حداقلی قانون کار بین کارگر و کارفرما وجود دارد ؟

قانون کار از جمله قوانین آمره و الزامی می باشد و کارگر و کارفرما حق توافق برخلاف این قانون را ندارند و در صورت انعقاد قرارداد بر خلاف این قانون باطل و بلا اثر می باشد چرا که این قانون جنبه حمایتی دارد و یکی از اهداف تصویب این قانون امنیت شغلی کارگران بوده است به همین جهت اعطای امتیازات بیشتر به کارگر با مانعی مواجه نیست ، اما کم کردن حقوق و مزایای او خلاف مقررات و نظم عمومی بوده است و هیچ گونه نفوذ حقوقی نخواهد داشت .

چه اشخاص و نهاد هایی قانون کار شامل آن ها نمی شود ؟

۱-مشمولان قانون مدیریت خدمات کشوری

۲-شهرداری ، بانکها، مخابرات، نفت، سازمان تامین اجتماعی،دارندگان پایه قضایی و اعضای رسمی هیئت علمی 

۳-کارگاه های خانوادگی فقط مشمول صاحب کار و همسر و خویشان نسبی 

۴-اتباع بیگانه فاقد مجوز 

۵-کارکنان بقاع متبرکه و مساجد 

۶-کارکنان نیروهای مسلح 

پرسش و پاسخ های متداول در خصوص آیین شکایت کارگر از کارفرما بابت حقوق و حق‌السعی:

سوال : در صورت محکومیت کارفرما به پرداخت حقوق و حق السعی نحوه به اجرا گذاشتن رای اداره کار چگونه است ؟

پس از محکومیت کارفرما به پرداخت حق و حقوق کارگر و قطعیت حکم کارگر می بایست از طریق دفاتر خدمات قضایی درخواست صدور اجراییه نماید و دادگاه پس از بررسی صحت آراء صادره از هیئت های حل اختلاف کارگر و کارفرما حکم به اجرای آراء صادره را خواهد داد. 

سوال: در صورتی که قسمتی از حکم صادر شده از هیئت های حل اختلاف کارگر و کارفرمایی در خصوص الزام کارفرما به پرداخت حق بیمه باشد نحوه اجرای رای چگونه است ؟

در این حالت واحد اجرای احکام دادگاه می بایست طی مکاتبه ای با سازمان تامین اجتماعی این موضوع را به سازمان اعلام نماید تا وجه آن از طریق اجرائیات سازمان تامین اجتماعی از کارفرما وصول شود در این حالت سازمان تامین اجتماعی موظف است سابقه بیمه کارگر را طبق حکم صادره لحاظ نماید 

سوال: اگر کارفرما بابت دستمزدو حقوق کارگر چک صادر نموده باشد ولی چک پاس نشده باشد آیا هیئت حل اختلاف مجاز به رسیدگی به این موضوع می باشد ؟

خیر مراجع حل اختلاف مجاز به رسیدگی به این موضوع نمی باشند و دارنده چک باید از طریق دادگاه در این خصوص اقدام نماید 

سوال: آیا سازمان تامین اجتماعی می تواند حکم صادره از اداره کار را نادیده بگیرد ؟

سازمان تامین اجتماعی به هیچ عنوان حق انجام چنین کاری را ندارد و زمانی که اداره کار رابطه کارگر کارفرمایی را محرز بداند به استناد ماده ۱۶۶ قانون کار این رای برای کلیه اشخاص حقیقی یا حقوقی فصل الخطاب می باشد 

سخن نهایی در خصوص آیین شکایت کارگر از کارفرما بابت حقوق و حق السعی :

همواره ممکن است اختلافات متعددی میان کارگران و کارفرمایان به وجود آمده که نیازمند طرح دعوی و رسیدگی حقوقی باشد. اولین قدم در این راستا وجود داشتن قراردادی مطمئن و معتبر میان طرفین بوده هر چند که قراردادهای شفاهی نیز برای طرفین الزام آور می‌باشند.برای دستیابی هر چه بهتر به نتایج مطلوب و احقاق حقوق افراد توصیه می‌گردد تا در هر مرحله از انعقاد قرارداد کار تا پیش آمدن اختلاف در مندرجات آن با یک وکیل متخصص ارتباط برقرار نمایید.