قرارداد کار چیست و شرایط صحت آن کدام‌اند؟

منظور از قرارداد کار این است که زمانی که کارفرمایی قصد استخدام کارگری را داشته‌باشد باید میان این فرد قرارداد کار تنظیم شود و شرایط ، تکالیف و وظایف هر دو طرف مشخص شود.

منظور از قرارداد کار چیست؟

هر زمان که کارفرمایی قصد استخدام کارگری را داشته باشد، باید میان دو طرف قرارداد کار تنظیم گردد. قرارداد کار قراردادی است که میان کارگر و کارفرما منعقد شده و در آن شرایط کار و همچنین وظایف و تکالیف دو طرف مشخص می‌گردد.

این قرارداد ویژگی‌های داشته و همچنین برای صحت نیازمند ارکانی است که در این مقاله به بیان آنها می‌پردازیم. 

قانونگذار ما در قانون کار به بیان چیستی و احکام قرارداد کار پرداخته است و همچنین شرایطی که در این قرارداد باید رعایت شوند را بیان کرده‌است.

مطابق ماده 7 قانون کار در اینباره مقرر می‌نماید که قرارداد کار قراردادی است که میان کارگر و کارفرما چه به صورت شفاهی و چه بصورت کتبی منعقد می‌گردد و به موجب آن کارگر در برابر دریافت حق‌السعی یا همان مزد و مزایا به انجام کار برای کارفرما دست می‌زند. این عمل و قرارداد ممکن است بصورت موقت یا دائمی باشد. از تعریف فوق نتایج زیر حاصل می‌گردند:

1-وجود کارگر و کارفرما بعنوان عناصر سازنده عقد ضرورت دارد.

2-قصد دو طرف در وقوع عقد که به صورت ایجاب و قبول واقع می‌شود.

3-قصد نتیجه که همان انجام کار برای کارفرما و دریافت عوض است.

4-مدت موقت یا مستمر.

انواع قرارداد کار

مطابق قانون می‌توان سه نوع قرارداد کار را تصور نمود:

1-قرارداد کار با مدت موقت که پس از پایان مدت تمام می‌شود.

2-قرارداد کار با مدت غیر موقت یا دائمی.

3-قرارداد کار برای انجام عمل معین که این قرارداد پس از پایان یافتن کار اتمام می‌یابد.

این قرارداد برای صحت باید دارای ویژگی‌هایی باشد که در قانون مشخص گردیده‌اند و در ادامه به بیان این ویژگی‌ها خواهیم پرداخت.

ویژگی‌های قرارداد کار

در قسمت قبل به بیان چیستی قرارداد کار پرداختیم و در این مبحث به این مسئله که اصولا مهم‌ترین ویژگی‌های قرارداد کار کدام‌اند خواهیم پرداخت.این ویژگی‌ها اهمیت بسزایی دارند چراکه در صورت عدم رعایت آنها ممکن است قرارداد از اساس و ابتدا معتبر تلقی نگردد.

-منظور از صحت معامله در ویژگی قرارداد کار

*قرارداد کار در ابتدا نیازمند شرایط اساسی صحت معاملات که باید در تمامی عقود رعایت شوند می‌باشد. این شرایط که در ماده 190 قانون مدنی مشخص گردیده‌اند عبارتند از: قصد و رضای طرفین، اهلیت طرفین، مشروعیت جهت معامله و معین بودن موضوع مورد معامله.

-معین‌بودن در قرارداد کار

*قرارداد کار قراردادی است معین به این معنا که این عقد در قانون ما توسط قانونگذار بصورت مستقیم نام برده‌شده و شرایط انعقاد آن نیز مشخص گردیده‌اند.

-منظور از رضایی‌بودن قرارداد چیست؟

*قرارداد کار، قراردادی‌رضایی و نه تشریفاتی است. یعنی این قرارداد بر خلاف عقودی که باید تشریفات و آداب خاصی در زمان انعقاد آن‌ها رعایت گردد تا صحیح باشند نیازی به رعایت تشریفات خاص نداشته و می‌توان به هر طریقی که نشان‌دهنده قصد طرفین بر انعقاد این قرارداد باشد آن را منعقد نمود.

-منظور از معوض بودن قرارداد کار

*قرارداد کار قراردادی معوض بوده و این یعنی آنکه دو طرف در قبال تعهد خود از طرف مقابل چیزی دریافت می‌نمایند. در قرارداد کار، کارگر در ازای کاری که انجام می‌دهد مزد دریافت کرده و در طرف مقابل کارفرما نیز در قبال مزدی که به کارگر می‌دهد از خدمات و کار او بهره مند می‌گردد.

-منظور از آمره بودن قرارداد کار چیست؟

*قرارداد کار قراردادی آمره است و در آن حتما باید شرایطی که قانونگذار معین کرده است رعایت شود.از جمله این شرایط حداقل دستمزد کارگر بوده که این مبلغ نمی‌تواند در قرارداد کار به میزانی کمتر از حداقل مزد تعیین شده توسط قانون باشد و در صورت عدم رعایت این شرط کارگر میتواند با شکایت علیه کارفرما حداقل مزد را برای کار خود دریافت نماید. به همین جهت است که قانون گذار در ماده 8 قانون کار عنوان می‌کند شرایط مقرر در قرارداد کار یا تغییرات بعدی تنها در صورتی صحیح هستند که حداقل حقوقی که برای کارگر مطابق با قانون تعیین شده است را رعایت کنند.

شرایط صحت قرارداد کار

در مباحث گذشته به تعریف قرارداد کار و همچنین مهم‌ترین ویژگی‌های آن پرداختیم. در این محبث به این سوال پاسخ می‌دهیم که اصولا قرارداد کار باید چه شرایطی را داشته باشد تا قرارداد صحیحی بوده و اثرات قانونی بر آن مترتب گردد. این شرایط همان شرایط صحت قرارداد هستند که در صورت نبود آنها با آنکه قرارداد میان طرفین شکل گرفته، عقد صحیح نبوده و دارای اثر قانونی نمی‌باشد.این شرایط بر اساس ماده 9 قانون کار عبارتند از:

-مشروعیت مورد قرارداد

مطابق این شرط، مورد و موضوعی که کارگر و کارفرما برای انجام آن دست به انعقاد قرارداد می‌زنند باید قانونی و مشروع بوده و طرفین نمی‌توانند برای امر نامشروعی مانند تولید مواد مخدر و یا دایر و کار کردن در مرکز فحشا دست به انعقاد قرارداد بزنند.

-معین بودن موضوع قرارداد

بر اساس این شرط، در زمان انعقاد قرارداد میان کارگر و کارفرما باید عملی که کارگر برای آن توسط کارفرما به کار گرفته میشود و همچنین وظایف و مسئولیت‌های او مشخص باشد. برای نمونه کارفرما نمیتواند اقدام به استخدام کارگری کند و به او بگوید هر زمان هر کاری را که صلاح دید به او محول می‌کند.

-عدم وجود ممنوعیت خاص برای طرفین

 مطابق این شرط، کارگر و یا کارفرما در صورتی‌که به لحاظ قانونی دارای ممنوعیتی در زمینه انجام کار مورد توافق داشته باشند نمی‌توانند در این زمینه اقدام به انعقاد قرارداد نمایند. برای نمونه در کشور ما اصل بر عدم امکان اشتغال بیگانگان بوده و ایشان تنها در صورت داشتن پروانه کار از طرف وزارت کار و امور اجتماعی می‌توانند اقدام به کارکردن نمایند. حال در صورتیکه قرارداد کار با بیگانه‌ای که این شرایط را ندارد منعقد گردد، این قرارداد دارای اعتبار نبوده و باطل است.

 البته در صورت بهره گیری از نیروی کار او به این دلیل که موضوع تحت پوشش قانون کار قرار نمی‌گیرد، تأدیه اجرت‌المثل کار او تابع عمومات قانونی خواهد بود و کارفرما باید اجرت مقدار کاری که برای او انجام گرفته‌است را پرداخت نماید.

سخن نهایی 

تنظیم قرارداد کار صحیح امری به شدت مهم بوده که اثرات قانونی مختص به خود را بدنبال خواهدداشت. برای اطلاع بیشتر در این مورد و یا تنظیم قراردادهای خود توصیه می‌گردد با وکلای متخصص در این حوزه ارتباط برقرار نمایید.