تصفیه امور ورشکسته و نکات مهم مربوط به آن

تصفیه امور ورشکسته و نکات مهم مربوط به آن

محمد رضا محمدی

تصفیه امور ورشکسته و نکات مهم مربوط به آن

در مقالات قبلی به فرآیند توقف تاجر و اثرات صدور حکم ورشکستگی پرداختیم. با این وجود مهم‌ترین امری که پس از ورشکستگی تاجر حادث می‌شود، تصفیه امور اوست. به بیان ساده‌تر، باید اموال و بدهی‌های تاجر مشخص شود و پس از تشخیص، طلب طلبکاران از اموال وی پرداخت گردد. به همین دلیل برای جلوگیری از مشکلات آتی، شخص تاجر و هر طلبکاری باید با فرآیند تصفیه آشنایی ضمنی داشته باشد.

سرفصل های مهم این مقاله به شرح زیر می باشد:

اقداماتی که در فرآیند تصفیه امور ورشکسته انجام می شود

اقداماتی که در فرآیند تصفیه امور ورشکسته، به ترتیب اتخاذ می‌گردند:

اقدام اول؛ مهر و موم اموال تاجر ورشکسته

در حکم ورشکستگی، امر به مهر و موم اموال نیز داده می‌شود. علت درج چنین مقرره ای آن است که اموال تاجر ورشکسته، وثیقه دیون وی است و باید مورد محافظت قرار گیرد. اگر در محل فعالیت تاجر، اداره تصفیه وجود داشته باشد، این اقدام توسط این اداره صورت خواهد پذیرفت وگرنه عضو ناظر این وظیفه را عهده دار خواهدگردید. اگر تاجر به حدی اموالش کم باشد که ظرف یک روز بتوان آنها را صورت برداری نمود، دیگر مهر و موم اموال نیاز نخواهد شد. لازم به ذکر است که مستثنیات دین مهر و موم نمی‌شود چرا که برای زندگی عادی تاجر ضروری است.

آیا تاجر وظیفه دارد که در فرآیند مهر و موم، مساعدت های لازم را انجام دهد؟

بله. اگر اداره تصفیه از تاجر بخواهد، وی باید اموالش را در اختیار این اداره قرار دهد و اگر وی چنین کاری را نکند، دادستان وی را تعقیب خواهد نمود. پس باید گفت که تاجر مکلف است که اموال و دفاترش را به اداره تصفیه معرفی نماید وگرنه مجازات سه‌ماه تا شش‌ماه را خواهد داشت. لازم به ذکر است که این تکلیف و مجازات فقط در استان‌هایی قابل اجراست که در آنها اداره تصفیه وجود دارد وگرنه نمی‌توان تاجر را به علت عدم ارائه دفاتر خود مورد تعقیب قضایی قرار داد.

آیا اموال شرکای ضامن در شرکت‌های نسبی و تضامنی هم مهر و موم می‌شود؟

خیر. چرا که شخصیت حقوقی شرکت جدا از شخصیت شرکاست و ورشکستگی شرکت به شرکاء سرایت نمی‌کند. 

اقدام دوم: صورت برداری از اموال تاجر ورشکسته.

مهر و موم اموال به این دلیل صورت پذیرفت که بتوان براحتی از اموال تاجر صورت برداشت. بدین ترتیب اموال تاجر در فرآیند مهر و موم دست نخورده باقی می‌ماند و در مرحله بعدی می‌توان اموال وی و اشخاص ثالث را به تفکیک مشخص نمود. اگر شما به عنوان ثالث، حقی در اموال تاجر دارید (مثل اجاره یا رهن) نگران نباشید. چرا که در فرآیند صورت برداری از اموال، این موارد ذکر خواهد گردید.

برای دریــافت مشاوره با وکــیل به صورت تخصــصی
می توانید با مجموعه مجرب هموکیل در ارتباط باشید

اقدام سوم؛ اقدامات تامینی در خصوص حفظ حقوق تاجر و طلبکاران .

در صورت لزوم یک سری اقدامات تامینی برای حفظ حقوق تاجر و طلبکاران صورت می‌گیرد.

تعدادی از این اقدامات از این قرار است:

1) مطالبه دیون حال ورشکسته از جانب مدیر تصفیه. (اگر لازم شد می‌توان قرار تامین را نیز خواست)

2) توقیف ورشکسته در مواردی که وی به امر تصفیه خللی وارد آورد. (این امر در ماده 436 قانون تجارت بیان شده است)

3) تفتیش مراسلات و نامه های تاجر ورشکسته با حضور وی در اداره تصفیه.

4) اتخاذ تصمیم راجع به این موضوع که آیا تاجر ورشکسته به کار خود ادامه دهد یا خیر؟ اگر در حوزه فعالیت تاجر، اداره تصفیه باشد، اتخاذ تصمیم با این اداره خواهدبود وگرنه طلبکاران هستند که باید ادامه کار تاجر را تجویز نمایند.

اقدام چهارم:تعیین دارایی شخص ورشکسته.

برای آنکه دارایی تاجر مشخص شود از سه گروه دعوت می‌شود که در این فرآیند حاضر باشند:

گروه اول: طلبکاران که توسط روزنامه رسمی و کثیرالانتشار به این فرآیند دعوت می‌گردند. در این آگهی قید می‌شود که طلبکاران در اولین جلسه هیئت طلبکاران حاضر شوند. 

گروه دوم: بدهکاران تاجر. 

گروه سوم: اشخاصی هستند که اموال تاجر را به نحوی در اختیار دارند. مثلا شخصی که مال تاجر را در امانت نگه داشته است. اگر این اشخاص اموال را در اختیار اداره تصفیه نگذارند، ظرف دو ماه هر حقی که نسبت به آن مال دارند سلب خواهد گردید

اقدام پنجم: رسیدگی به مطالبات طلبکاران در خصوص تاجر ورشکسته

اگر شخصی نسبت به اموال ورشکسته طلب دارد یا ادعایی می‌نماید، این امر باید مورد رسیدگی قرارگیرد. برای آنکه امر تصفیه به خوبی صورت پذیرد، هر شخصی که ادعای طلبکاری دارد، باید ظرف دو ماه از آگهی حکم ورشکستگی، به اداره ورشکستگی رفته و ادعای خود را همراه با دلیل و مدرک بیان نماید. میزان طلب، نوع آن و زمان آن هیچ اهمیتی نداشته و باید تمامی اشخاص این موارد را بیان نمایند.

اگر طبکار طلبش را اعلام ننماید، چه اتفاقی می افتد؟

در این حالت این طلبکار در فرآیند تصفیه داخل نخواهد شد و اگر خواست میتواند بعد از اتمام تصفیه، علیه تاجر طرح دعوا کند. به دلیل آنکه ممکن است بعد از تصفیه دیگر مالی برای تاجر نماند که بخواهد دیونش را پرداخت کند، حتما به اداره تصفیه یا مجمع طلبکاران رفته و طلب خود را اعلام نمایید.

اقدام ششم: تشخیص مطالبات و قبول یا رد آن برای طلبکاران تاجر ورشکسته.

اداره تصفیه یا مدیر میتواند نظر تاجر را راجع به طلبکار بودن شخصی جویا شود و پس از این موضوع، طلب را تایید یا رد کند اگر طلبی مورد قبول واقع نشد، میتوان به این فرآیند اعتراض کرد. به این صورت که صورت مطالبات تایید شده آگهی می‌شود و شخص پس از مشاهده صورت میتواند در صورتی که آنرا درست نداند، به دادگاه صادرکننده حکم ورشکستگی رفته و ظرف بیست روز به این امر اعتراض کند. این اعتراض به دو صورت است:

1.یا اعتراض شده که طلب شخص لحاظ نشده است. در این صورت طرف دعوا مدیر تصفیه یا اداره تصفیه خواهد بود.

2.یا آنکه اعتراض می‌شود که طلب فلان طلبکار وجود ندارد و نامبرده اصلا طلبکار نیست. در این صورت، دعوا علیه شخصی که خود راطلبکار جا زده است اقامه خواهد گردید و اگر ثابت شود که واقعا طلبکار نبوده است، هزینه های دادرسی خواهان پرداخت خواهدشد. مثلا اگر “الف” طلبکار باشد و ادعا کند که “ب” به دروغ خود را طلبکار معرفی کرده‌است، می‌تواند علیه وی طرح دعوا کرده و اگر دعوای وی مورد قبول واقع گردید هزینه‌های دادرسی به وی پرداخت خواهد شد.

در این میان اگر تاجر ورشکسته از دیگران طلبی داشته باشد، مدیر یا اداره تصفیه نسبت به پیگیری آن اقدام خواهد نمود.

اقدام هفتم؛ قرارداد ارفاقی.

اقدام هشتم؛ فروش اموال ورشکسته

اقدام نهم؛ تقسیم دارایی ورشکسته

سه اقدام اخیر به دلیل آنکه مقررات و پیچیدگی‌های زیادی دارند، در مقالات دیگری به نحو جداگانه مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

توصیه پایانی

همانگونه که می‌بینید، فرآیند تصفیه از 9 مرحله مجزا و پیچیده تشکیل شده‌است و نمی‌توان به هیچ عنوان چنین فرآیندی را ساده تلقی کرد. چه تاجر ورشکسته و چه طلبکاران تاجر، بهتر است قبل از شروع این فرآیند با یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت نمایند.

web-design