توقیف سهام شرکت ها
توقیف سهام شرکتها
توقیف سهام شرکتها به دلایل مختلف از بدهی مالی و موارد دیگر انجام میشود و حکم آن توسط دادگاه صادر می گردد و در ابتدا توسط اجرای احکام به سازمان بورس ، اداره ثبت شرکتها و مدیر عامل شرکت اعلام میگردد تا از نقل و انتقال سهام جلوگیری شود.
مقدمه مقاله توقیف سهام شرکتها
وقتی فردی از دیگری طلبی دارد و در دادگاه طرح دعوا میکند و فرد مقابل هم محکوم میشود اما محکوم علیه از پرداخت طلب خود امتناع میکند در این صورت محکوم له میتواند با معرفی اموالی از بدهکار به اجرای احکام برای دریافت طلب خود اقدام کند؛ حال این مال میتواند خودرو، ملک یا سهام شرکتها باشد سهام شرکتها چون دارای ارزش مالی هستند قابل توقیف هستند. طلبکاران صاحبان سهام میتوانند در صورت محکومیت آنها سهام بدهکار را از طریق اجرای احکام توقیف کنند.
باید بدانیم که افرادی که از سهامداران طلبی دارند بعد از صدور حکم محکومیت سهامداران توسط دادگاه میتوانند سهام آنها را از طریق اجرای احکام دادگاه توقیف کنند و افرادی که از شرکت طلبکار هستند؛ نمیتوانند طلب خود را با توقیف سهام سهامداران وصول کنند؛ چون شرکت صاحب سهام نیست بلکه سهام متعلق به سهامداران است و طلبکاران شرکت باید از خود شرکت طلب خود را وصول کنند.
تفاوت سهام و سهمالشرکه
در شرکت های سهامی سرمایه به صورت سهام است و به صاحبان سهام تعلق دارد و در شرکت های دیگر مثل شرکت های تضامنی سرمایه به صورت سهمالشرکه به شرکا تعلق میگیرد.هم سهام و هم سهمالشرکه چون ارزش مالی دارند قابل توقیف اند.
حتما بخوانید: اصول و قواعد کاهش سرمایه در شرکت های تجاری
توقیف سهام شرکتهای سهامی
سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی است که مشخص کننده میزان مشارکت و منافع صاحب سهم در شرکت است که ممکن است بینام، بانام یا ممتاز باشد. سهام بینام فاقد نام دارنده میباشد وضعیت مالکیت آن معلوم نیست و دارنده ورقه سهم مالک محسوب میشود مگر خلاف آن ثابت شود بنابراین فقط میتوان آن را به صورت فیزیکی توقیف کرد و اصل ورقه سهم باید به مامور اجرا داده شود.
سهام بانام سهامی است که اسم مالک بر روی ورقه سهم درج میشود و مالک سهم معلوم است و برای توقیف کافی است که نام شرکتی که محکوم علیه در آن سهام دارد را به اجرای احکام بدهیم درخواست بازداشت آن را نمائیم و بعد از ابلاغ دستور بازداشت اجرای احکام شرکت مراتب بازداشت را در دفتر ثبت سهام قید میکند و دیگر نقل و انتقال سهام امکان پذیر نخواهد بود.
سهام ممتاز سهمی است که برای دارنده مزیتی دارد مثلا دارنده حق دریافت سود بیشتر دارد حال اگر این سهم ممتاز با نام باشد نحوه توقیف آن مثل سهم بی نام و اگر سهام ممتاز بانام باشد نحوه توقیف آن مانند سهام بانام خواهد بود.
قبل ازاینکه شرایط صدور ورقه سهام فراهم شود، شرکت موظف است به سهامداران گواهی موقت سهم بدهد این گواهی موقت سهم که در حکم ورقه سهم است به صورت بانام صادر میشود و توقیف آن هم مانند توقیف سهام بانام خواهد بود.
توقیف اموال شرکت بابت بدهی شرکت
شرکت تجاری شخصیت حقوقی مستقل از سهامداران و شرکا دارد بنابراین سهام شرکت های سهامی در مقابل بدهی شرکت قابل توقیف نیست و طلبکاران شرکت طلب خود را باید از اموال شرکت وصول کنند.
طلبکارانی که از شرکا طلب دارند هم نمیتوانند از اموال شرکت طلب خود را وصول کنند اما نسبت به سهمی که مدیون در منافع شرکت دارد یا سهمی که اگر شرکت منحل شود به آنها تعلق میگیرد میتوانند اقدامات قانونی که لازم است را انجام دهند.
اگر سهم منافع بدهکار در شرکت برای پرداخت طلب محکوم له کافی نباشد، طلبکار میتواند درخواست انحلال شرکت را بکند البته به شرط اینکه از 6 ماه قبل درخواست خود را به وسیله اظهارنامه به شرکت اطلاع بدهد.
شرکا میتوانند تا قبل از صدور حکم نهایی انحلال با دادن طلب بدهکار تا میزان دارایی وی در شرکت یا با جلب رضایت شخص طلبکار مانع انحلال شرکت بشوند.
نحوه توقیف سهام در اجرای حکم دادگاه
توقیف سهام شرکتهای سهامی عام ابتدا توسط اجرای احکام به اداره ثبت شرکتها و سازمان بورس و مدیر عامل شرکت اعلام میگردد تا از نقل و انتقال سهام جلوگیری شود و در شرکتهای سهامی خاص، توقیف سهام توسط اجرای احکام به اداره ثبت شرکتها و خود شرکت سهامی اطلاع داده میشود تا از نقل و انتقالات ممانعت به عمل آید.
نحوه فروش سهام توقیف شده شرکتهای سهامی
سهام شرکتهای سهامی مانند سایر اموال توقیفی ابتدا باید توسط کارشناس ارزیابی شود و بعد از آن از طریق مزایده به فروش برسد؛ البته سهام شرکتهای سهامی عام از طریق سازمان بورس فروخته میشود ولی سهام شرکتهای سهامی خاص بعد از کارشناسی از طریق مزایده فروخته میشود و پولی که از فروش آن به دست میآید به محکوم له پرداخت خواهد شد.
رهن گذاشتن سهام شرکت های سهامی
ازآنجایی که سهام دارای ارزش مالی است میتوان آن را بابت بدهی خود یا دیگری به رهن گذاشت. اگر سهام بینام باشد چون عقد رهن یک عقد عینی است و قبض شرط صحت آن است یعنی باید مورد رهن به مرتهن تسلیم شود تا عقد رهن واقع گردد؛ بنابراین باید ورقه سهم به مرتهن داده شود تا عمل رهن به نحو صحیح انجام پذیرد.
در سهام بانام قبض عرفا از طریق درج مراتب رهن در دفتر ثبت سهام شرکت صورت میگیرد.
توقیف سهام شرکت برای مهریهی زن
زوجه ابتدا باید شناسایی کند که آیا همسرش در شرکتی سهامی دارد و این کار را از طریق سازمان خصوصی سازی با وارد کردن کدملی همسرش میتواند انجام بدهد یا از طریق مراجعه به سازمان بورس از این امر اطلاع پیدا کند که البته باید حکم قانونی مرجع قضایی را به همراه داشته باشد؛ و اگر سهامی شناسایی شد آن را به اجرای ثبت یا دادگاه اعلام کند تا توقیف گردد و بعد از آن مراتب کارشناسی و مزایده انجام میشود تا زوجه از محل فروش سهام مهریه خود را دریافت کند.
توقیف سهام عدالت برای مهریهی زن
پرسش : آیا توقیف سهام عدالت برای دریافت مهریه توسط زوجه امکان دارد؟
سهام عدالت نیز دارای ارزش مالی است و قابلیت توقیف دارد. با توجه به آزادسازی درصدی از آن در سال گذشته، زوجه میتواند از طریق توقیف و فروش سهام عدالت مهریه خود را دریافت کند.
طبق نظر مشورتی شماره 393/99/7 اداره کل حقوقی قوه قضاییه: سهام عدالت تا حدی که آزاد میشود قابل توقیف و فروش از طریق شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه است.
به هر میزان که ساز و کار انتقال سهام مذکور فراهم شود، به دستور مقام قضایی قابل توقیف و فروش است و لذا امکان فروش قسمتی از سهام عدالت که آزادسازی نشدهاست وجود ندارد.
کلام آخر
با توجه به اینکه امروزه علاوه بر اشیا منقول و غیر منقول سنتی، سهام نیز جزو دارایی اشخاص محسوب میشود و اشخاص در شرکتهای مختلفی میتوانند سهامدار باشند و معاملات بورسی نیز با نرخ بالایی رو به رشد است لذا طلبکاران میتوانند از طریق توقیف سهام حق خود را دریافت کنند و بهتر است درمورد مسائل این زمینه با وکلای متخصص در حوزه شرکتهای تجاری مشورت شود تا به بهترین روش ممکن مسئله خود را حل کرده و به نتیجه مطلوب دست پیدا کنند.
عادل تیموری
آبان 1403/08/26گلدیخانی
مرداد 1403/05/07