ویژگی‌ها و شرایط علامت تجاری قابل ثبت و مراحل ثبت آن

در این مقاله به موضوع ویژگی‌ها و شرایط علامت تجاری قابل ثبت و مراحل ثبت آن می‌پردازیم. هر تجارتی برای معرفی خود به مردم باید یک علامت، نشانی داشته‌باشد. در دنیای امروز و با افزایش حجم تولیدات و به تبع آن افزایش رقابت در بازار، بسیاری از اشخاص و شرکت‌ها برای متمایز کردن محصولات خود از سایر اشخاص و شرکت‌ها از علائم تجاری منحصر به خود استفاده می‌­کنند.

علائم تجاری یکی از مهم‌ترین اموال فکری است، علامت تجاری نشان‌دهنده کیفیت کالاست و به همین دلیل ارزش علائم تجاری بسیار بالاست و ممکن است سالانه به صدها هزار دلار برسد.

 تعریف علامت تجاری

هر نشان قابل رویتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد می‌­تواند علامت تجاری باشد.

علامت تجاری می‌­تواند هر چیزی باشد مثل حروف، رقم، شکل، خط بامعنی یا بی‌­معنی و...

ویژگی‌های علامت تجاری

1.علامت تجاری باید متمایزکننده باشد:

یک علامت تجاری، تولیدات یک شرکت خاص را مشخص می‌­کند و محصولات آن را از سایر رقبا متمایز می‌­سازد. بر فرض مثال شرکت تولیدکننده عسل نمی‌­تواند برای محصول خود از کلمه شیرین استفاده کند چون اولاً همه اشخاصی که تولیدکننده عسل و محصولات شیرین دیگر هستند حق دارند از این وصف استفاده‌ کنند و در صورت ثبت کلمه شیرین به عنوان علامت تجاری، حق انحصاری برای دارنده ایجاد می‌شود و اشخاص دیگر حق استفاده ازآن را ندارند.

ثانیاً کلمه شیرین تمایز دهنده محصول عسل از تولیدات مشابه رقبا نیست.

2.گمراه‌کننده نباشد:

علامت تجاری نباید به گونه‌ای باشد که اوصاف خاصی یا منشا جغرافیایی خاصی را به ذهن مصرف‌کنندگان برساند در حالی که این کالا از این جنس یا منشا نیست؛ مثلا تولید‌کننده پارچه‌ای که جنس پارچه از پشم نیست نمی‌تواند از کلمه پشم سفید به عنوان علامت تجاری استفاده کند و استفاده از این علامت گمراه‌کننده است چون مخاطب را نسبت به جنس پارچه گمراه می­‌کند؛ یا مثال دیگر استفاده از پرچم ایتالیا روی کیف که به ذهن مصرف کننده تداعی کند که کیف ساخت ایتالیا است در حالی که در ایران تولید شده‌است و به صورت غیرمستقیم گمراه‌کننده است.

تقسیم بندی علائم از حیث تمایزدهندگی

1.علائم اختیاری یا خیالی: علائمی که هیچ معنی ندارند کاملا به صورت ذوقی انتخاب شده‌اند، این علائم قابلیت ثبت دارند.

2.علائم دلالت کننده: مثلا هیمالیا که دلالت بر سرما می‌کند را به عنوان علامت برای یخچال ثبت کنیم، این علائم قابلیت ثبت دارند.

3.علائم توصیفی: مثلا استفاده از کلمه ترش برای ترشیجات یا استفاده از کلمه شیرین برای عسل، این کلمات چون توصیف‌کننده محصول هستند قابلیت ثبت به عنوان علامت را ندارند.

4.علائم عام: این کلمات طبقه کالای مورد نظر را نشان می­‌دهند، مثلا کلمه کامپیوتر برای لوازم کامپیوتر، این کلمات قابلیت ثبت به عنوان علامت برای آن طبقه از کالاها و محصولات را ندارند یعنی مثلا کلمه سیب به عنوان علامت برای میوه سیب قابلیت ثبت ندارد اما به عنوان علامت برای موبایل می­‌تواند ثبت شود.

حمایت از علامت تجاری در ایران

فرض کنید شرکتی چندین سال است با نام و نشان خاصی به تولید محصولات در زمینه آرایشی بهداشتی مشغول است و از طریق تبلیغات و بالابردن کیفیت محصولات و قیمت مناسب در بازار مشتریان را به خود جذب کرده و بازار زیادی به دست آورده است؛ اگر این شرکت علامت خود را ثبت نکرده‌باشد، امکان سوءاستفاده دیگران از این علامت وجود دارد به این صورت که شرکت دیگری در زمینه مشابه فعالیت می‌کند ممکن است علامت شرکت اول را به عنوان علامت خود ثبت کند و موجب ضرر به شرکت شود؛ در چنین شرایطی اثبات اینکه شما صاحب اصلی علامت هستید دشوار است، به همین دلیل برای اینکه دیگران از علامت تجاری ما سوءاستفاده نکنند باید آن علامت را ثبت کنیم. بنابراین شرط حمایت از علامت در ایران ثبت آن است. طبق ماده 31 قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علایم تجاری حق استفاده انحصاری از یک علامت اختصاص به کسی دارد که علامت مذکور را مطابق مقررات این قانون ثبت کرده‌باشد.

مدت اعتبار علامت تجاری طبق قانون ایران ده سال است که بعد از پایان مدت صاحب علامت تجاری می‌توان با پرداخت هزینه آن را تمدید بکند.

حتما بخوانید: نقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری

علایم غیر قابل ثبت

1.علایمی که قبلا ثبت شده اند: دارنده گواهی ثبت علامت حق انحصاری دارد و دیگران نمی‌توانند علامت وی را مجددا به عنوان علامت خود برای همان کالا و خدمات و یا برای کالا و خدماتی که به لحاظ شباهت موجب فریب و گمراهی شود ثبت کنند.

2.علائمی که نتوانند کالاها یا خدمات یک موسسه را از کالاها و خدمات سایر موسسات متمایز کنند.

همانطور که گفته شد یکی از ویژگی های علامت تجاری قابلیت تمایزدهندگی آن است و اگر علامت این مشخصه را نداشته باشد اداره مالکیت صنعتی آن را ثبت نمی‌­کند.

3.خلاف موازین شرعی، نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد.

مثلا علامت تجاری یک شرکتی که نوشیدنی الکلی تولید می‌­کند را اداره مالکیت صنعتی در ایران ثبت نمی‌­کند چون محصولی که قرار است تولید شود و قرار است این علامت برای آن ثبت شود خلاف شرع است.

4.علائمی که مشابه با برندهای معروف باشند و یا مشخصات بارز ان‌ها را داشته باشند.

5.علائم جغرافیایی و مکان‌ها مثل شهرها به عنوان علامت تجاری قابلیت ثبت ندارند.

6.اسم‌های مشهور؛ استفاده از اسامی اشخاص مشهور نیز نمی‌­تواند به عنوان علامت ثبت شود چون باعث گمراهی مصرف کنندگان می‌­شود.

7.از اصطلاحات و کلمات لاتین نیز نمی‌­توان برای علامت تجاری انتخاب کرد زیرا اداره مالکیت صنعتی آن‌ها را ثبت نمی‌­کند مگر متقاضی ثبت کارت بازرگانی داشته باشد و کار واردات و صادرات انجام بدهد.

مراحل ثبت علامت تجاری

متقاضی ثبت علامت باید با توجه به قانون، علامت تجاری خود را انتخاب کند تا به دلیل مغایرت با مواد قانونی هنگام ثبت با مشکل مواجه نشود. متقاضی ثبت علامت می‌­تواند قبل از اقدام به ثبت از طریق مراجعه به سایت اداره مالکیت صنعتی استعلام کند و بررسی کند که آیا قبلا علامتی عین یا شبیه علامت وی ثبت شده‌است یا خیر.

1.متقاضی ابتدا اظهارنامه ثبت علامت تجاری را به صورت اینترنتی یا حضوری به اداره ثبت علایم تجاری ارسال می‌کند وهزینه آن را نیز می‌پردازد.

2. اداره ثبت علامت بعد از بررسی و تایید علامت تجاری آگهی ثبت علامت را منتشر می‌کند.

3.اگر اعتراضی نسبت به آگهی صورت نگیرد، اداره علامت را ثبت و به صاحب علامت تجاری گواهی ثبت می‌دهد.

مدارک مورد نیاز برای ثبت درخواست

1.مدارک هویتی جهت احراز هویت متقاضی

2.پروانه فعالیت و کسب و کار

3.کپی تصویر علامت تجاری

نتیجه گیری

با توجه به افزایش رقابت در بازار و احتمال سوءاستفاده از شهرت و اعتبار شرکت‌ها و تولیدکنندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات، اشخاص و شرکت‌ها حتما نسبت به ثبت علائم تجاری خود اقدام کنند و این کار را به تاخیر نیندازند تا زمینه سوءاستفاده برای رقبا فراهم نشود چون شرط حمایت از علامت تجاری در ایران ثبت آن است.

سخن پایانی

جهت ثبت علامت تجاری به دلیل آشنایی وکلا از نحوه ثبت می‌­توانید از وکیل استفاده کنید تا در سریع ترین زمان ممکن علامت تجاری شما را ثبت کنند.

همچنین هر سوال تخصصی که در این زمینه داشتید از تخصص وکلای حوزه مالکیت فکری می‌­توانید استفاده کنید.