شروط عقدنامه ازدواج

در عقدنامه ازدواج شروط 12 گانه ای به صورت پیش فرض وجود دارد که به شروظ عقدنامه ازدواج معروف است. در این شروط طرفین هنگام ازدواج می­‌توانند آن را امضا بکنند، البته علاوه بر این شروط می‌توانند شروط قانونی و شرعی دیگری را هم در عقدنامه درج و امضا بکنند.

مقدمه

طبق اصل حاکمیت اراده و آزادی قراردادها، طرفین می‌­توانند قرارداد خود را به هر نحوی که می­‌خواهند منعقد کنند؛ البته به شرط اینکه با قوانین امری و شرع مخالفت نداشته باشد. ازدواج هم یک قرارداد و عقد است که به موجب آن برای زوجین حقوق و تعهداتی در مقابل یکدیگر ایجاد می‌شود. زوجین می­توانند با توافق یکدیگر شروطی ضمن عقد قرار بدهند و به صورت قانونی تعهداتی را برای یکدیگر ضمن عقد ازدواج ایجاد بکنند.

شروط 12 گانه عقدنامه ازدواج

1.استنکاف شوهر از دادن نفقه به مدت 6 ماه و عدم امکان الزام وی به پرداخت.

نفقه یکی از حقوقی است که زوج باید انجام بدهد و در صورت عدم پرداخت نفقه به مدت 6 ماه زوجه می‌­تواند درخواست طلاق بکند البته باید دقت کرد که قبل از دادن دادخواست طلاق موارد زیر باید انجام شود:

1.دادخواست نفقه معوقه ثبت شود. 

2. مرد 6 ماه نفقه نداده باشد و رای قطعی در این خصوص صادر بشود. 

3 پرونده اجرایی تشکیل شود و با وجود گذشتن مدت 10 روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه باز هم زوج نفقه را پرداخت نکند.

2.سوءرفتار و یا سوءمعاشرت زوج تا حدی که زندگی مشترک را برای زوجه غیرقابل تحمل بکند.

مصادیق سوءرفتار و سوءمعاشرت تمثیلی است و اثبات آن بر عهده زوجه است. بر فرض مثال اگر زوج زوجه را مورد ضرب و جرح قرار بدهد یا به وی توهین بکند و این موارد در دادگاه اثبات بشود می­تواند از مصادیق سوءرفتار باشد.

3.ابتلاء زوج به بیماریهای صعب العلاج به نحوی که دوام رابطه زناشویی برای زوجه مخاطره آمیز باشد.

برای مثال وضعیت بیماری زوجین، بیماری افسردگی مزمن که درمان آن سخت است یا بیماری های مقاربتی که برقراری رابطه جنسی بین طرفین را دشوار می­کند و ممکن است برای زوجه خطر داشته باشد از این قبیل موارد هستند.

4.در صورتی که زوج دیوانه شود و از نظر شرعی هم فسخ نکاح ممکن نباشد.

این مورد باید به تایید پزشکی قانونی برسد مثلا مثل بیماری روانی اسکیزوفرنی.

5.عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که مطابق نظر دادگاه با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه منافات دارد.

همانطور که زوج در برخی موارد می­‌تواند زوجه را از فعالیت در برخی مشاغل که با مصالح خانوادگی منافات دارد منع کند، زوجه نیز می­تواند زوج را از اشتغال به مشاغلی که با حیثیت او و مصالح خانوادگی منافات دارد با حکم دادگاه منع کند. حال اگر بعد از اینکه دادگاه حکم به منع اشتغال زوج داد و زوج آن را اجرا نکرد زوجه می­‌تواند به استناد این بند درخواست طلاق بکند.

6.محکومیت زوج به مجازات 5 سال حبس یا بیشتر با حکم قطعی دادگاه یا به جزای نقدی که به دلیل ناتوانی زوج از پرداخت منجر به 5 سال حبس شود و یا به حبس و جزای نقدی که مجموعا منتهی به پنج سال حبس یا بیشتر شود.

در این بند نیز به زوجه اختیار داده شده که در صورت محکومیت زوج به حبس با استناد به آن درخواست طلاق بکند، البته باید مدت آن را مدنظر داشت که محکومیت به حبس باید 5 سال یا بیشتر باشد.

7.ابتلاء زوج به هر گونه اعتیاد مضری که با تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد کند و ادامه زندگی برای زوجه دشوار باشد.

مثلا اگر زوج به مواد مخدر الکل یا قماربازی اعتیاد داشته باشد و این موارد به زندگی مشترک لطمه بزند با تشخیص دادگاه زوجه می‌­تواند از همسر خویش طلاق بگیرد.

8.زوج زندگی خانوادگی را بدون اینکه دلیل موجهی داشته باشد ترک بکند 

تشخیص اینکه زوج زندگی خانوادگی را ترک کرده با دادگاه است و زوج می‌­تواند برای ترک زندگی خانوادگی عذر موجهی بیاورد که تشخیص اینکه این عذر موجهی است یا خیر نیز با دادگاه است.

9.محکومیت قطعی زوج به هر گونه مجازات اعم از حد و تعزیر به دلیل ارتکاب جرمی که با حیثیت خانوادگی و شئون زوجه مغایر است.

تشخیص اینکه جرم ارتکابی توسط زوج با حیثیت خانوادگی و شئون زوجه منافات دارد با دادگاه است که دادگاه با توجه به عرف جامعه و موقعیت اجتماعی زوجه در این خصوص تصمیم می­‌گیرد.

10.در صورتیکه بعد از گذشت پنج سال زوجه از شوهر خود به دلیل عقیم بودن یا عوارض جسمی دیگر صاحب فرزند نشود.

در مورد این بند سوالی که پیش می­‌آید این است که: آیا بچه‌دار نشدن به روش طبیعی مدنظر است و یا اینکه اگر به روش های دیگر امکان بچه‌دار شدن باشد آیا می­‌توان همچنان از این بند استفاده کرد یا خیر؟

موضوع اختلافی است، اصولا رویه دادگاه ها این است که اگر زوجه مخالف بچه دار شدن به روش های غیرطبیعی باشد و از ازدواج آنها پنج سال گذشته باشد و به تایید پزشکی قانونی هم برسد امکان استناد به این بند وجود دارد.

11.  اگر زوج مفقود شود و از زمانی که زوجه به دادگاه مراجعه می­کند تا شش ماه بعد پیدا نشود.

12.زوج بدون رضایت زوجه همسر دیگری بگیرد یا بنابر تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت ننماید.

سوالی که اینجا پیش می­‌آید این است که: آیا این بند عقد موقت را هم شامل می­شود یا خیر؟ که در این خصوص آرای دادگاه ها اختلافی است.

 شروط ضمن عقد در قانون مدنی

زوجین می­توانند علاوه بر شروط 12 گانه عقدنامه مطابق ماده 1119 قانون مدنی شروط قانونی و شرعی دیگری را هم بگنجانند طبق قانون مدنی زوجه از حق طلاق، تعیین محل سکونت و... برخوردار نیست بنابراین زوجه می‌­تواند برای تامین حقوق خود این شروط را در عقدنامه درج و طرفین امضا بکنند تا لازم الاجرا شود.

در هر صورت طرفین می­‌توانند هر شرطی که مخالف مقتضای عقد نباشد در عقد درج بکنند.

ضمانت اجرایی شروط ضمن عقد

برای اینکه این شروط ضمانت اجرایی داشته باشند باید در سند ازدواج ذکر شده و توسط زوجین امضا بشود.

طرفین حتی می‌­توانند بعد از ازدواج نیز با توافق یکدیگر از طریق ثبت در دفاتر اسناد رسمی شروط دیگری نیز امضا بکنند.

سخن پایانی 

تعیین شروط ضمن عقد ازدواج اهمیت زیادی دارد و حتما با آگاهی کامل نسبت به درج این شروط اقدام شود و زوجین با توجه به شرایط و اهداف خود شروطی را که به نفع خود می­‌دانند، با توافق طرفین در سند ازدواج درج یا با حضور در دفتر اسناد رسمی ضمن سند رسمی مندرج و امضا بکنند.

 توصیه می­‌شود در صورت نیاز حتما با وکلای متخصص مشورت کنید.