اصول مهم در انعقاد قرارداد های حمل بین المللی کالا

اصول مهم در انعقاد قرارداد های حمل بین المللی کالا

محمد رضا محمدی

اصول مهم در انعقاد قرارداد های حمل بین المللی کالا

در مورد موضوع انعقاد قرارداد های حمل بین المللی کالا تحقیق میکنیم، بخشی از مراودات تجاری که تجار ایرانی با کشور های همسایه دارند، مربوط به حمل و نقل بین المللی کالاست. مثلا اگر تاجری ایرانی از یک شرکت در حاشیه خلیج فارس جنسی را خریداری نماید، بهتر است که حمل آن به چه نحوی باشد؟ دریایی؟ زمینی و یا از طریق هواپیما؟ در این مقاله قصد داریم که توضیحاتی کلی را راجع به حمل و نقل کالاها در فضای بین الملل بیان دارم.

سرفصل های مهم این مقاله به شرح زیر می باشند:

 

اصول کلی که راجع به همه قرارداد های حمل باید بدانید

اصل اول: حمل نقل بین المللی عموما با شرکت های متخصص می باشد

نکته :در تجارت بین الملل وظیفه حمل کالا معمولا با شرکت های متخصص در زمینه حمل و نقل است

بر خلاف تجارت داخلی که ممکن است شرکتی هم کالایی را بفروش برساند و هم وظیفه حمل آنرا عهده دار گردد، در تجارت بین الملل به دلیل ریسک های بالای این امر و پیچیدگی هایی که در زمینه بسته بندی و حقوق گمرکی  وجود دارد، این وظیفه بر عهده شرکت های تخصصی در این زمینه است. پس از تعهد به حمل کالا بدون وجود تخصص و تجربه کافی بپرهیزید

اصل دوم؛ نقش فرستنده بار و متصدی باربری در قرارداد حمل بار

نکته : در رابطه با قرارداد حمل ما معمولا با دو طرف مواجهیم؛ فرستنده بار و متصدی باربری

فرستنده بار(Shipper) کسی است که قرارداد حمل را با متصدی(Carrier) منعقد میکند و بدین وسیله تعدادی بار را در اختیار وی قرار میدهد تا به مقصد برساند. این شخص میتواند فروشنده باشد، خریدار باشد یا شخصی که از جانب این دو وظیفه انعقاد عقد را عهده دار شده است. متصدی حمل کسی است که در قبال گرفتن اجرت، وظیفه حمل کالا تا مقصد معینی را عهده دار میگردد. در این میان دو شخص دیگر هم وجود دارند: تحویل گیرنده (Consignee) که به موجب بارنامه حق دریافت کالاها را دارد و کارگزار حمل(freight forwarder) که واسطه میان ارسال کننده کالا و متصدی حمل است

اصل سوم؛ مسئولیت انعقاد قرارداد حمل کالا یا اینکوترمزی

 نکته :مسئولیت انعقاد قرارداد حمل کالا وابسته به اصطلاح اینکوترمزی است که در عقد درج شده است

با اصطلاحات اینکوترمز در مقاله دیگری آشنا شدیم. اما باید بدانید که روش حمل و منعقد کننده عقد در همین اینکوترمز مشخص میگردد . مثلا در اصطلاح  cptاین فروشنده است که باید قرارداد حمل را منعقد کند در حالی که در اصطلاح exw این وظیفه خریدار است که قرارداد حمل را منعقد نماید. پس حتما به این اصطلاحات توجه نمایید 

اصل چهارم؛ استفاده از ناوگان داخلی برای واردکنندگان ایرانی استفاده از بانک مرکزی

نکته :شما در انعقاد قرارداد حمل آزادید اما واردکنندگان ایرانی که از طریق بانک مرکزی ارز دریافت میکنند، باید از ناوگان داخلی برای حمل استفاده نمایند.

به موجب قوانین مقررات تردد وسایل نقلیه خارجی و آئین نامه های مربوطه، حمل کالا با ناوگان خارجی منوط به اخذ مجوز از سازمان حمل و نقل و پایانه های کشور است. در غیر اینصورت اگر این سند نباشد، گمرک ایران کالاها را ترخیص نخواهد کرد. پس در اصطلاحات اینکوترمز این نکته را مدنظر داشته باشید که قرارداد حمل  در رابطه با واردات کالا بهتر است با خریدار باشد تا بتواند از متصدی حمل داخلی استفاده کند.

اصل پنجم؛ نقش ارزش کالاو حجم محموله در نوع حمل کالا

نکته :نوع حمل کاملا بستگی به ارزش کالا و حجم محموله ها دارد.

ما با سه روش حمل مواجهیم: هوایی، زمینی و دریایی

روش حمل هوایی پر هزینه تر از روش های دیگر است و نیاز به بسته بندی های کوچک دارد ( بر خلاف کانتینر ها و کامیون ها که بسته بندی های بزرگی دارند).اما سریع تر از روش های دیگر است

حمل دریایی نسبت به حمل هوایی بسیار کم هزینه تر بوده و به منظور انتقال حجم بالای کالاها بسیار مناسب است با این وجود زمان رسیدن به مقصد از حمل هوایی بیشتر طول میکشد. این امر باعث میشود که کالاهای فاسد شدنی، از این طریق حمل نشوند یا حمل شان مشکل باشد

حمل زمینی تقریبا مابین این دو نوع حمل است. برای حمل کالاهای فاسد شدنی، این روش حمل مناسب تر است چرا که میتوان با کامیون های یخچال دار اقدام به حمل کالا نمود. از طرف دیگر هزینه های حمل از حمل هوایی کمتر است اما کالاهای مورد نظر باید در بسته های کوچکی بسته بندی شوند تا در کامیون بارگیری گردد

اصل ششم؛ استفاده از فورواردر به منظور اطمینان از انعقاد قرارداد

نکته : به منظور اطمینان از انعقاد قرارداد حمل میتوانید از یک فورواردر هم استفاده نمایید.

این اشخاص که به نام کارگزار حمل هم شناخته میشوند، واسطه ای میان ارسال کننده کالا و متصدی حمل اند. آنها اطلاعات تخصصی راجع به انواع متصدیان و شرایط آنها را در اختیار فرستنده قرار میدهند و از طرف دیگر، اسنادی را جهت ترخیص کالا از گمرک و انتقال آن تهیه میکنند که باعث میشود فرستنده با اطمینان بیشتری قرارداد را منعقد نماید. بیمه کالا و بسته بندی آن از دیگر وظایفی است که کارگزاران عهده دار هستند. با این وجود فراموش نکنید که استفاده از این خدمات هزینه انعقاد قرارداد را بالاتر میبرد

اصل هفتم؛ شما میتوانید از چندین روش ممکن برای حمل یک محموله استفاده کنید

مثلا اگر کالایی را از حاشیه خلیج فارس خریداری میکنید، میتوانید تا بندرعباس با کشتی کالا را حمل کنید و سپس با کامیون آنرا به داخل کشور انتقال دهید. پس استفاده از روش های ترکیبی هیچ مشکلی نداشته و در مواردی پیشنهاد میشود

توصیه پایانی

انتخاب نوع قرارداد حمل و شرایط خاص انعقاد آن، نیاز به تبحر شخص در مسائل حقوق تجارت بین الملل دارد. بهتر است قبل از انعقاد این عقود با یک متخصص یا وکیل مشورت نمایید.

تا رسیدن به نتیجه مطلوب در کنار شما هستیم