اصول و قواعد ناظر بر طرح دعاوی در بیمه های مسئولیت

در این مقاله به موضوع اصول و قواعد ناظر بر طرح دعاوی در بیمه های مسئولیت می پردازیم. نقش بیمه گر در پرداخت خسارت و زیان ها و در صورت عدم پرداخت نحوه شکایت بیمه گذار از بیمه گر.  
 

مقدمه

در مقالات دیگری راجع به اصول کلی حاکم بر بیمه های مسئولیت صحبت کردیم و گفتیم که این بیمه ها قواعد خاصی دارند که باعث پیچیده تر شدن آنها میگردد. در این مقاله قصد داریم به دعاوی مرتبط با حوزه بیمه مسئولیت بپردازیم. مثلا دعوای زیان دیده علیه بیمه گذار یا دعوای بیمه گذار علیه بیمه گر.

نقش بیمه‌گر در دعوای زیان دیده علیه بیمه گذار

در مقالات سابق اشاره کردیم که بیمه گذار، عقدی را با بیمه گر منعقد می‌کند و به موجب آن عقد، بیمه گر متعهد میشود که خسارات وارده از جانب بیمه گذار به ثالث را پرداخت نماید.  با این حال به دلیل پیچیدگی های مرتبط با این نوع عقد، بیمه گر برای آنکه منافعش در خطر نیفتد، یک سری شروط و مواردی را در عقد بیمه میگنجاند. دلیل این امر هم روشن است: وقتی بیمه گر قرار است که خسارات وارده از جانب بیمه گذار را بپردازد، دیگر برای بیمه گذار فرقی نمیکند که با زیان دیده مصالحه کند یا به مسئولیت خود اقرار نماید. چرا که به هر حال جبران خسارات از جیب شرکت بیمه خواهد رفت. به همین دلیل شرکت های بیمه یک سری شروط و قواعدی را در عقد بیمه درج میکنند که نباید از وجود این موارد تعجب کنید

1-منع کردن بیمه گذار از پذیرش مسئولیتی که در قبال ثالث دارد

علت وجود چنین شرطی آن است که اگر بیمه گذار مسئولیت خود را براحتی در قبال زیان دیده بپذیرد، این بیمه گر است که باید خسارات وارده را جبران نماید. به همین دلیل شرکت های بیمه، قبول مسئولیت از جانب بیمه گذار را منع کرده اند. اما باید توجه داشت که عدم قبول مسئولیت به معنای الزام به کذب گویی نیست! یعنی در رابطه با حادثه اتفاق افتاده، مسئول حادثه باید آنچه که اتفاق افتاده است را بیان کند. مثلا در کشیدن کروکی به مامور نیروی انتظامی کمک کند اما نباید مسئولیت خود را صراحتاً بیان نماید. در صورت وجود چنین اقراری، آثار آن علیه بیمه گر قابل پذیرش نیست و وی  مسئولیتی به جبران خسارات نخواهد داشت. 
 

2-بیمه گذار حق ندارد که با زیان دیده صلح کند 

علت چنین امری آن است که صلح دعوا به معنی پذیرش ضمنی مسئولیت از جانب بیمه گذار است . به همین دلیل بیمه گذار نمیتواند بدون اخذ موافقت بیمه گر، نسبت به مصالحه دعوا اقدام کند. در غیر اینصورت این مصالحه تعهدی برای پرداخت از جانب بیمه گر ایجاد نخواهد کرد. به همین دلیل در بسیاری از عقود بیمه، اختیار انجام مصالحه به بیمه گر داده شده است. مگر در رابطه با موردی که بیمه گر پس از پرداخت خسارات، به بیمه گذار مراجعه کرده و خسارات را از وی می‌گیرد. در این حالت اختیار مصالحه با بیمه گذار خواهد بود. چرا که مسئولیت نهایی با اوست( مثلا در فرضی که راننده ای فاقد گواهی نامه باشد، در این صورت شرکت بیمه پس از پرداخت خسارت شخص زیان دیده، سراغ بیمه گذار خواهد آمد)

3-ممکن است بیمه گذار متعهد به سپردن اسناد و مدارک مرتبط با دعوا به بیمه‌گر باشد

علت این امر تا حدی روشن است. گفتیم که بیمه گذار در بیمه مسئولیت، حتی اگر ببازد هم به مشکل آنچنانی نخواهد خورد چرا که خسارات وارده را شرکت بیمه پرداخت خواهد کرد. به همین دلیل، وی ممکن است در فرآیند دفاع اقدامات لازم را انجام ندهد. فلذا گاهی در بیمه نامه ها قید می‌شود که بیمه گذار باید اسناد و مدارک راجع به خسارات وارد شده به ثالث را در اختیار شرکت بیمه قرار دهد. مثال این امر بیمه مسئولیت مدنی حرفه ای پزشکان است که اختیار تعیین وکیل را به بیمه گر داده است.

دعوای بیمه گذار علیه بیمه در حالتی که بیمه خسارت را پرداخت نکند

دعوای بیمه گذار علیه بیمه‌گر در حالتی که بیمه گر خسارات وارده از جانب بیمه گذار را جبران نکند ، اگر بیمه گر مطابق بیمه نامه عمل نکند و خسارات وارده را جبران ننماید، بیمه گذار میتواند از دو طریق علیه وی طرح دعوا کند:

1-جلب بیمه‌گر از طریق فرآیند جلب ثالث

مثلا علی به شخصی خسارت زده است و شرکتی بیمه تعهد کرده که خسارات وارده را جبران کند. حال شخص زیان دیده علیه علی طرح دعوا می‌کند اما شرکت بیمه با وجود تعهدی که دارد، خسارات وارده علیه شخص را جبران نمیکند. در این حالت در دعاوی مدنی و جنبه خصوصی دعاوی کیفری، علی میتواند شرکت بیمه را به فرآیند دادرسی جلب کند.  در این حالت هم علی و هم شرکت بیمه، در برابر زیان دیده مسئولیت تضامنی دارند و اگر زیان دیده برای جبران خسارت به علی مراجعه کند، وی پس از جبران می‌تواند به شرکت بیمه مراجعه کرده و زیانی که پرداخت کرده است از شرکت بیمه بگیرد.

2-طرح دعوای مسئولیت قراردادی علیه بیمه‌گر

اگر بیمه گذار به پرداخت خسارت محکوم شود ولی بیمه گر با وجود بیمه نامه از پرداخت خسارت خودداری کند، در این صورت بیمه گذار میتواند علیه بیمه‌گر دعوای مسئولیت های قراردادی را طرح کند. اثبات این دعوا با استناد به قرارداد میان طرفین و حکم دادگاه مبنی بر مسئولیت بیمه گذار و سقف تعهدات بیمه‌گر صورت خواهد پذیرفت. با این حال در این موارد اگر بیمه گذار و زیان دیده به مصالحه رسیده باشند، این مصالحه در برابر بیمه‌‌گر پذیرفته نخواهد شد. 
 

توصیه پایانی

همانگونه که مشاهده کردید، طبیعت پیچیده بیمه های مسئولیت موجب می‌گردد که طرح دعوا و پیگیری مطالبات بیمه گر و بیمه گذار براحتی امکان پذیر نباشد. بهتر است قبل از آنکه اقدام به انعقاد قرارداد بیمه مسئولیت کنید، با یک اهل فن مشورت نمایید. ما در هم وکیل، وکیل متخصص در حوزه بیمه را به شما معرفی می کنیم فقط کافیه از طریق لینک بالا درخواست مشاوره خود را ثبت نمایید.