مجازات قتل غیر عمدی ناشی از تصادف رانندگی

در این پژوهش به موضوع جرم قتل غیر عمدی که ناشی از تخلفات رانندگی و مجازات قتل غیر عمدی ناشی از تصادف رانندگی تحقیق می کنیم.

با افزایش تعداد خودروهای کشور، به تبع جرائم ناشی از تخلفات رانندگی نیز افزایش می‌یابند. در واقع در حال حاضر، سالانه نزدیک به بیست هزار نفر بر اثر تصادفات رانندگی کشته میشوند .به همین دلیل شناخت این جرائم و احکام خاص آن اهمیت بسیاری دارد. در این مقاله قصد داریم به جرم قتل غیر عمد ناشی از تخلفات بپردازیم. 
 

رکن قانونی قتل غیر عمد ناشی از تصادفات رانندگی

این جرم در ماده 714 قانون مجازات اسلامی مورد اشاره قرار گرفته است. طبق این ماده، اگر بی مبالاتی یا بی احتیاطی یا عدم رعایت نظامات دولتی و یا عدم مهارت شخصی که وسیله نقلیه را کنترل میکند منجر به قتل غیر عمدی گردد، مرتکب چنین جرمی، به 6 ماه تا 3 سال حبس محکوم خواهد گردید و اگر اولیای دم درخواست کنند، به پرداخت دیه نیز محکوم خواهد شد.
 

ارکان تشکیل دهنده جرم قتل غیر عمدی در اثر تصادف رانندگی

1)رکن مادی جرم تصادف غیر عمدی منجر به فوت

منظور آن تحقق بیرونی و عینی فعل یا ترک فعلی است که در قانون وصف مجرمانه دارد این موارد در ماده به این شرح است:

_ وسیله ارتکاب جرم : در رابطه با وسیله ارتکاب جرم باید بیان نمود که هرگونه وسیله نقلیه ای که میبایست توسط راننده منتقل شود، وسیله نقلیه محسوب خواهد شد. اعم از اینکه موتوری باشد یا نه. پس دوچرخه و موتور و اتوموبیل، تراکتور و وسایل شهربازی و.. مشمول ماده خواهند بود.

-مرتکب جرم: مرتکب این جرم یا باید راننده این وسایل باشد یا متصدی باشد. مثلا اگر لوکوموتیو‌ران راه آهنی مرتکب بی احتیاطی شود و به کسی بزند که منجر به فوتش گردد، در این صورت وی مرتکب جرم قتل غیر عمد شده است. 

مورد مهم دیگر آن است که زمان ارتکاب جرم باید حالتی باشد که مرتکب، رانندگی وسیله نقلیه را عهده دار شده است. یعنی اصطلاحاً زمان وقوع حادثه مرتکب پشت فرمان خودرو باشد و خودرو را هدایت نماید. البته مهم نیست که شخص مرتکب در هنگام ارتکاب جرم، گواهی نامه داشته باشد یا نه. همین که پشت فرمان نشسته وهدایت خودرو را عهده دار گردد کافی است. در رابطه با متصدی نیز میتوان گفت که متصدی کسی است که وسیله نقلیه ای که ثابت است را اداره می نماید. مثلا متصدی وسایل شهربازی یا آنکه از راه دور وسیله ای نقلیه را هدایت میکند مثل تله کابین.

رفتار ارتکابی جرم منجر به فوت تصادف از جانب راننده 

برای این امر باید توجه نمود که راننده و متصدی باید وسیله موتوری را کنترل نمایند یا آنرا هدایت کنند تا پس از ایراد خسارات، جرم را تحقق یافته بدانیم. پس این جرم با ترک فعل واقع نمیگردد.

سوال: آیا منظور از رانندگی، صرفاً رانندگی در جاده است یا آنکه پارک کردن خودرو و یا حمل مسافر بیش از اندازه نیز اگر موجب مرگ شود، مسئولیت مجرمانه را به دنبال خواهد داشت؟

منظورتمامی مواردی است که مرتبط با رانندگی است از قبیل پارک خودرو، حمل بار بیش از حد، حمل سرنشین بیش از ظرفیت عادی خودرو و... به بیان ساده تر، هر چیزی که به موجب آئین نامه های رانندگی یک شخص راننده باید آنها را مدنظر قرار دهد. با این حال باید توجه نمود که در حالت سکون وسیله و عدم انجام هیچ فعلی، نمیتوان لفظ راننده یا متصدی را بر شخص بار نمود و وی را مسئول تلقی کرد. بلکه باید این عمل راندن در جریان باشد.

پرسش : در صورت وقوع جنایت در حالتی که شخص تحت نظارت مربی آموزش رانندگی است، حکم قضیه از چه قرار است؟

در این حالت اگر به سبب تعلیمات نادرست یا تقصیر مربی جرم واقع شود، مجازات به وی منتسب خواهد بود نه به راننده.

-نتیجه فعل باید مرگ یک نفر باشد. حال فرقی نمیکند که مرتکب سرنشین وسیله نقلیه باشد یا مثلا عابری که در برخورد با وسیله نقلیه فوت کرده و یا سرنشین وسایل نقیله دیگری باشد.

2) تاثیر مقصر بودن راننده در تصادف منجر به فوت

-علاوه بر موارد گفته شده در رکن مادی، مرتکب باید مقصر باشد. در رابطه با تقصیر در مقالات مرتبط با جرم قتل عمد سخن راندیم. در این رابطه باید گفت که صرف نداشتن گواهی نامه تقصیر نیست و صرفا یک تخلف محسوب میشود. اثبات تقصیر با نظر کارشناسان و ماموران راهنمایی و رانندگی است. پس ممکن است شخصی بدون گواهی نامه، با ماشین تصادف کند و این تصادف منجر به مرگ دیگری شود اما به دلیل آنکه تقصیری را مرتکب نشده، جرم محقق نمیشود. یا برعکس( گواهی نامه دارد اما مقصر است).

پرسش : اثبات عدم تقصیر راننده در تصادف منجر به فوت چه تاثیر در جرم دارد؟

- اگر راننده مرتکب تقصیر نشده باشد، بدیهی است که جرم از نوع خطای محض خواهد بود و باید به مقتول دیه پرداخت شود. با این حال اگر مرگ مجنی علیه به خودش منتسب باشد، دیگر هیچ مسئولیتی بر عهده راننده نیست. مثل آنکه شخصی در اتوبان گام بردارد و راننده ای با برخورد به وی، منجر به مرگش شود.

پرسش : در صورتی که راننده بدون اراده با شخصی تصادف کند و شخص فوت کند جرم آن چیست؟

- اگر راننده بدون اراده به دیگری بخورد، دیگر این جرم محقق نخواهد شد. مثلا سیلی بیاید و راننده نتواند خودرو را کنترل کند و ماشین به شخصی خورده و نامبرده فوت نماید.

پرسش : اگر راننده متخلف در هنگام برخورد با دیگری فوت کند تکلیف چیست؟

در این حالت میتوان از ورثه وی درخواست دیه نمود.

 نکته : جرم این ماده منجر به مجازات شش ماه تا دو سال حبس خواهد بود و در صورتی که اولیای دم درخواست کنند، دیه نیز باید پرداخت گردد.
 

 توصیه پایانی

اثبات تقصیر مرتکب یا نفی آن در مورد چنین جرمی، به هیچ وجه آسان نبوده و مستلزم تسلط شخص بر مسائل حقوق کیفری است. بهتر است در مواجه با چنین موردی به یک وکیل متخصص جزایی مراجعه کنید. اگر پیدا کردن وکیل متخصص برای شما سخت است هم وکیل در خصوص موضوع مشاوره، شما رو به بهترین و متخصص ترین وکیل ارجاع می دهد پس اگر نیاز به مشاوره دارید هم اکنون از طریق لینک بالا درخواست مشاوره خود را ثبت نمایید.